दुर्गालाल श्रेष्ठ
जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठ | |
|---|---|
 श्रेष्ठ एक जूम अन्तर्वार्तामा (२०२१) | |
| जन्म | जुलाई १९३५ (उमेर ८९) काठमाडौं, नेपाल |
| राष्ट्रियता | नेपाली |
| पेशा | लेखक, कवि |
उल्लेखनीय कार्य | फूलको आँखा मा, फुलै संसार |
| जीवनसाथी | पूर्णदेवी श्रेष्ठ |
| पुरस्कार | जगदम्बाश्री पुरस्कार |
दुर्गालाल श्रेष्ठ (जन्म जुलाई १९३५) नेपाल भाषा र नेपाली भाषाका एक लोकप्रिय कवि हुन्। [१] उनलाई नेपाल भाषा परिषदले सन् २००३ मा जनकवि उपाधिबाट सम्मान गरेको थियो। उनलाई प्रगतिशील साहित्यकार मानिन्छ। [२] "विगत छ दशकदेखि आफ्नो मातृभाषा (नेपाल भाषा) र नेपाली भाषामा धेरै सुमधुर गीत, कविता, कविता र बालसाहित्य लेखेर नेपाली साहित्यलाई समृद्ध बनाएको" मा उनलाई २०१० मा जगदम्बा श्री पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो। [३]
जीवनी
[सम्पादन गर्नुहोस्]श्रेष्ठको जन्म एक निम्न-मध्यमवर्गीय नेवार परिवारमा सन् १९३५ (१९९२) मा नेपालको राजधानी काठमाडौंमा आमा आशामोती श्रेष्ठ र बुबा गणेशलाल श्रेष्ठको घरमा भएको थियो। उनले पद्मोदय माध्यमिक विद्यालयबाट विद्यालय तहको शिक्षा हासिल गरेका थिए। [४]
उनले सन् १९४९ मा आफ्नो लेखन करियर सुरु गरेका थिए । उनको पहिलो कविता दुइ थोपा सन् १९५२ मा सुस्केरा पत्रिकामा प्रकाशित भएको थियो।
उहाँसँग नरोत्तमदास-इन्दिरा पुरस्कार, अभियान पुरस्कार, नूर-गंगा पुरस्कार, राष्ट्रिय बालसाहित्य पुरस्कार, जेएए सर्वश्रेष्ठ नाटककार पदक (1991), हरिहर शास्त्री-सावित्री देवी साहित्य पुरस्कार (2006) आदि जस्ता धेरै पुरस्कारहरू छन्। उनी सन् [५] १९९५ मा नेपाल प्रज्ञा-प्रतिष्ठानको मानार्थ सदस्यमा पनि नियुक्त भएका थिए।
उनको वि.सं. २०१३ सालमा पूर्णदेवी श्रेष्ठसँग विवाह भएको थियो। [६]
उल्लेखनीय कार्यहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]उनका प्रसिद्ध प्रकाशित कृतिहरू हुन्: [७]
- पिजा (१९६७)
- जी स्वयम्भू त्वथ (१९८६)
- याका फलेचा (१९८७)
- इन्क्लाब्य पलासा (१९९१)
- ट्विस्ट र टर्न
- दुर्गालाल श्रेष्ठका कविताहरू (2000)
- चिनियाम्हा किसिचा (१९६५)
- तैभाबा (१९६६)
- चिनिया चम्पा (१९६७)
- कुलिकासा (१९६७)
- सालछ्योन्या बेला (१९६९)
- माछाबखाँचा (१९९५)
- सन्ताया कुसा (२००१)
- माछा बखाँचा
- टपाका
- जंगल कविता
गीतहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- नेपाल भाषा चलचित्र राजामतीको गीताका बोलहरू ।
- उनको गीत "झे मासिनी" ("हामी अझै मरेका छैनौं") नेपाल भाषा आन्दोलनको सबैभन्दा शक्तिशाली गीत मध्ये एक मानिन्छ।
- उनका लोकप्रिय गीतहरूमध्ये फूलको आँखा मा, फुलै संसार हुन् जसमा न्ह्यु बज्राचार्यको संगीत रहेको छ भने गायिका अनी छोयिङ लामाले गाएको छ। यो एल्बम मोमेन्ट्स अफ ब्लिसमा समावेश छ, जसमा सबै गीतहरू श्रेष्ठले लेखेका छन्।
- पञ्चायती व्यवस्था विरुद्धको जनआन्दोलन र नेपालमा बहुदलीय प्रजातन्त्र ल्याउने लडाइलाई नाटकीय रूपमा प्रस्तुत गर्ने चलचित्र बलिदानका लागि उनले केही गीत पनि लेखेका थिए ।
- उनले नयाँ नेपाली गायिका श्वेता पुञ्जालीका लागि उनको पहिलो एल्बम उडान सहित धेरै गीतहरू लेखेका छन्। [८]
सन्दर्भहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठको जीवनी प्रकाशित हुँदै", Naya Patrika (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-१२-०५।
- ↑ "Durga Lal Shrestha -- Newari author: The South Asian Literary Recordings Project (Library of Congress New Delhi Office)", www.loc.gov, अन्तिम पहुँच २०२१-१२-०५।
- ↑ "दुर्गालाल श्रेष्ठ – मदन पुरस्कार गुठी", guthi.madanpuraskar.org, अन्तिम पहुँच २०२२-११-२८।
- ↑ "जनकविको जन्म", Naya Patrika (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२२-११-२८।
- ↑ "This Clock", The Gorkha Times (en-USमा), २०२०-११-०२, अन्तिम पहुँच २०२२-११-२८।
- ↑ नागरिक, "प्रेमिल दुर्गालाल", nagariknews.nagariknetwork.com (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२२-११-२८।
- ↑ www.layalama.com वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण अक्टोबर २८, २००७ मिति
- ↑ "Shweta's Udaan [translated]", Nepal National Weekly (Kantipur Publications), Kantipur Publications, ७ जुन २०१५।