वि.सं २०१७ सालको शाही कदम

१७ सालको शाही घोषणा
मिति १ पुस २०१७ स्थान काठमाडौँ, नेपाल परिणाम दल बिहिन पञ्चायती व्यवस्था लागू प्रतिनिधि सभा विघटन
योद्धा
नेपाल अधिराज्य	नेपालको संसद
सेनापतिहरू
महेन्द्र	विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला

विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला (बायाँ) राजा महेन्द्रबाट नेपालको प्रधानमन्त्रीको रूपमा सपथ ग्रहण गर्दै

२०१७ साल पुस १ गतेका दिन राजा महेन्द्रले एक शाही घोषणा गर्दै दल बिहिन पञ्चायती व्यवस्था लागू गरेका थिए। सोही दिन उनले विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको मन्त्रिपरिषद् खारेज गरी कोइरालालाई थुनामा राखेका थिए। २०१८ वैशाख १ गतेका दिन महेन्द्रले टेलिभिजनमा एक सन्देश जारी गर्दै दल बिहीन राजनीतिक प्रणालीको सुरुवात गरेका थिए।

प्रतिक्रिया

अन्तर्राष्ट्रिय

२३ जनवरी १९६१ मा भारतीय प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरु महेन्द्रलाई पाँच पेज लामो पत्र पठाए। पत्रमा नेपालमा भएको गैर प्रजातान्त्रिक कदमले आफूलाई गम्भीर आघात पुगेको उल्लेख गरेका नेहरूले निकासका लागि संसद् पुनर्स्थापना गर्न र त्यो हुन नसके ताजा निर्वाचनमा जान सुझाएका छन्। पत्रमा नेहरूले आफू कसरी प्रजातन्त्रमा विश्वास राख्ने बन्न पुगे र यो कुरामा किन प्रतिबद्ध छन् भन्ने कुरा सैद्धान्तिक, दार्शनिक र अनुभवका आधारमा प्रष्ट्याउन खोजेका छन्। पत्रमा नेपालमा भएको गैर प्रजातान्त्रिक कदमले आफूलाई गम्भीर आघात पुगेको उल्लेख गरेका नेहरूले निकासका लागि संसद् पुनर्स्थापना गर्न र त्यो हुन नसके ताजा निर्वाचनमा जान सुझाएका छन्। पत्रको अन्तिममा भनिएको छ– 'विश्व जनमतले पनि आजका मितिमा प्रजातान्त्रिक प्रक्रियालाई पूर्ण रूपमा उल्ट्याउने कुरा स्वीकार्न सक्दैन।'

सन् १९६० मा राजा महेन्द्रको कार्यप्रति संयुक्त राज्य सरकारको प्रारम्भिक प्रतिक्रिया मिश्रित थियो। संविधान निलम्बन र निर्वाचित सरकारको बर्खास्तमा चिन्ता व्यक्त गर्दा उनीहरुले भ्रष्टाचार र कम्युनिष्ट प्रभावबारे राजाको चासोलाई पनि स्वीकार गरे । अमेरिकाले नेपालसँग कूटनीतिक सम्बन्ध कायम राखेको थियो र आर्थिक सहयोगलाई निरन्तरता दिएको थियो। नेपालमा आउने अमेरिकी सहयोगले तत्कालीन राजा महेन्द्रलाई उनको पञ्चायती व्यवस्था टिकाउन सघाएको आरोप लाग्ने गरेको छ ।

यो पनि हेर्नुहोस्

• वि.सं २०६१ सालको शाही कदम
• विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिपरिषद्
• ४२ सालको पर्व

बाह्य कडीहरू

• नेपालको इतिहासमा कालो दिन: पञ्चायतको उदय युट्युबमा हेर्नुहोस्