शान्तिपुर, गुल्मी

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
शान्तिपुर, गुल्मी
देश नेपाल
अञ्चललुम्बिनी
जिल्लागुल्मी
जनसङ्ख्या
 (२०४८)
 • जम्मा१८५५
समय क्षेत्रयुटिसी+५:४५ (नेपालको प्रमाणिक समय)

शान्तिपुर, गुल्मी गुल्मी जिल्लामा अवस्थित एक गाउँ विकास समिति हो। शान्तिपुर गुल्मी जिल्ला को एउटा विकसित ठाउँ हो ! अहिले एस ठाउँ मा हाइद्रोपवर बनेपछि धेरै ले शान्तिपुर चिनेका हुन् ! येस क्षेत्रका वरी परि चन्द्रकोट,रेमि भंजेंग बिशुखर्क हर्राचौर वुल्के आदि छन् , भने रेमिको टिमुरे ताल , र बिशुखर्क माथि दिब्रुंग देवी को मन्दिर र शिवालय छ !

शान्तिका अग्रदुत गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी अञ्चलका ६ जिल्लामध्ये एक पहाडी जिल्ला गुल्मी हो । २७.५५ۛ अक्षांस देखि २८.२७ۛ उत्तरी अक्षांश र ८३.१३ۛ पूर्व देखि ८३.३५ۛ पूर्वि देशान्तर विच पर्ने यो एक पहाडी जिल्ला हो । यस जिल्लाको पूर्वमा स्याङ्जा र पाल्पा पश्चिममा प्यूठान उत्तरमा बाग्लुङ, पर्वत र दक्षिणमा अर्घाखाँची जिल्ला पर्दछन् । यस जिल्लाको क्षेत्रफल ११४९०० हेक्टर (११४९ वर्ग कि.मी) छ र यो जिल्ला समुद्र सतहदेखि ४६५ मि. (रिडी) देखि २६९० मि. (थाप्ले लेक) सम्म उचाई रहेको छ । यस जिल्लाको पूर्व पश्चिम सरदर लम्वाई ४० कि.मि. र उत्तर दक्षिण सरदर लम्बाई ३० कि.मि. रहेको छ । राजनीतिक रूपमा ३ निर्वाचन क्षेत्र, १३ इलाका र ७९ गा.वि.स. मा विभाजन भएको यस जिल्लाको २०५८ सालको जनगणना अनुसार जनसङ्ख्या २९६६५४ रहेको छ । छिमेकी मुलुक भारतबाट करिब १४० कि.मि.,बुटवलबाट ११५ किमी मात्रको दुरीमा गुल्मी जिल्ला रहेको छ । विकासका पूर्वाधार यातायात, विजुली, सञ्चार सेवा उपलव्ध यस जिल्लाको ७९ गाबिसहरूमा कच्ची मोटरबाटोबाट यातायात सञ्चालन भै रहेको छ । [१]

प्राकृतिक:

गुल्मी जिल्ला थुप्रै प्राकृतिक अद्दभुद सुन्दरता बोकेको जिल्ला हो । हराभरा पहाड हुन वा समथर बेशी, पहाडका टाकुराहरूबाट छङ्छङ गर्दै झर्ने झरना, बेशिका फाँटहरूमा हरियाली सिँचाउदै बग्ने सालीन बडिगाड, त्यसैगरी   राष्ट्रकै केही महत्त्वपूर्ण एतिहासिक एंव पुरातात्विक स्थल तथा संरचनाहरूलाई शिर र काखमा राखेर बसेको छ  गुल्मी जिल्ला ।  करीब ३,४०० हेक्टरमा फैलिएको रेसुङ्गा जङ्गलै जङगलले ढाकिएको छ । 

गुल्मीका पहाडहरु हराभरा जंगलले ढाकिएका छन भने बेशी अर्थात समथर भाग खेतिपाती र आवाधी गरिदै आएको छ । गुल्मी जिल्लामा रेसुङ्गाको लेक, थाप्लेको लेक, मदानेको लेक, लुम्पेकको लेक, वामिको लेक, अग्लुङ को लेक, पौँदिको लेक, रानीबन, सिद्दबाबाको डाँडा (रुपाकोट) जस्ता अग्ला अग्ला पहाडहरु रहेका छन । गुल्मीमा बग्ने नदी नालाहरूले पनि जिल्लालाई सिगाँर्ने काममा थप सहयोग गरेका छन । 

प्रशस्त मात्रामा सालीग्राम पाइने हुनाले मानिसहरूले यसलाई सालीग्राम नदिको नामले पनि पुकार्दछन । यस नदिलाई एक तिर्थस्थलको रूपमा पनि लिने गरिन्छ । यहाँ स्नान गरेमा पुण्य प्राप्त हुन्छ भने धार्मिक जनबिश्वास पनि रहिआएको छ । त्यस्तै जिल्लाकै मध्यभाग भई बग्ने अर्को नदी हो बडिगाड । यसलाई रुद्रावती नदिको नामले पनि चिनिन्छ । बाग्लुङ जिल्लाको रुद्रताल मुहान भएको यो नदी दरम खोला, हुग्दिखोला लगायत अन्य थुप्रै खोलाहरूलाई साथ लिएर रुद्राबेणीमा आई कालिगण्डकीमा मिल्दछ । त्यस्तै दरम खोला, रिडी खोला, छल्दी खोला, हुग्दी खोला, निस्ती खोला एंव पनाहा खोला गुल्मी जिल्लामा रहेका केही ठुला नदिहरु हुन । 

प्राकृतिक दृष्टिकोणले महत्त्वपूर्ण रेसुङ्गा हो । रेसुङ्गाबाट उत्तरतिर हेर्दा एकैदिनमा पुगिएला जत्तिकै नजिकमा अन्नपूर्ण प्रथम, दोस्रो र तेस्रोका साथै धवलागिरि, निल्गिरी, माछापुच्छ्रेलगायत १५ भन्दा बढी हिमाल देखिन्छन्।


स्रोत[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "नेपाल जनगणना २०५८", नेपालका गाउँ विकास समिति, Dडिजिटल हिमालय, अन्तिम पहुँच १५ सेप्टेम्बर २००८ 

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]