सुरसेन

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
सुरसेन राज्य
७०० ईपूर्व–३०० ईपूर्व
सुरसेन र अन्य महाजनपद वेदोत्तर कालमा।
सुरसेन र अन्य महाजनपद वेदोत्तर कालमा।
राजधानीमथुरा
आम भाषाहरूसंस्कृत, प्राकृत
धर्म
हिन्दु धर्म
बुद्ध धर्म
सरकारराजतन्त्र
महाराजा 
ऐतिहासिक कालकांस्य युग, फलाम युग
• स्थापित
७०० ईपूर्व
• विस्थापित
३०० ईपूर्व
अचेलभारत

सुरसेन राज्य उत्तर प्रदेशको वर्तमान ब्रज क्षेत्रसँग मिल्दोजुल्दो एक प्राचीन भारतीय क्षेत्र थियो, जसको राजधानी मथुरा थियो। बौद्ध ग्रन्थ अङ्गुत्तरा निकयका अनुसार सुरसेन ईसापूर्व छैटौँ शताब्दीमा सोह्र महाजनपदहरूमध्ये एक थिए। हिन्दु महाकाव्य रामायणमा पनि यसको उल्लेख गरिएको छ।[१]

स्थान[सम्पादन गर्नुहोस्]

सुरसेन राज्य यमुना नदीमा अवस्थित थियो र यसको राजधानी मथुरा सहर थियो।

राजवंश[सम्पादन गर्नुहोस्]

सुरसेनहरूले ऋग्वेदमा उल्लिखित यदुहरूबाट आफ्नो वंशको दाबी गरेका थिए। सुरसेन सोह्र महाजनपदहरूमध्ये एक थिए। सूरा-सेना जनपदमा यदु जनजातिका शाखाहरू वृष्णि र अन्धाकाहरूले कब्जा जमाएका थिए।

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

महाभारत र पुराणहरूमा मथुरा क्षेत्रका शासकहरूलाई यदु वा यादवको रूपमा उल्लेख गरिएको छ, जुन धेरै गोत्रहरूमा विभाजित छ, जसमा वृष्णीहरू पनि समावेश छन्। बौद्ध ग्रन्थहरूमा मथुरा क्षेत्रमा बौद्ध धर्मको प्रचार प्रसार गर्ने गौतम बुद्धका प्रमुख शिष्यमध्येका एक महाकचनाको समयमा सुरसेनहरूका राजा अवन्तिपुत्तको उल्लेख गरिएको छ।[२]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Majumdar, Ramesh Chandra (१९९५), Ancient India, Delhi: Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, पृ: 173, आइएसबिएन 978-81-208-0436-4 
  2. Upinder Singh (२००८), A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century, Pearson Education India, पृ: 281, 336, आइएसबिएन 978-81-317-1120-0