हावापानी
_no_borders.png)
हावापानी वा जलवायु भनेको क्षेत्रको दीर्घकालीन मौसम ढाँचा हो, सामान्यतया ३० वर्षभन्दा बढीको औसत।[१][२] अझ कडा रूपमा भन्नुपर्दा, यो महिनादेखि लाखौं वर्षसम्म फैलिएको मौसमी चरहरूको औसत र परिवर्तनशीलता हो। सामान्यतया मापन गरिएका केही मौसमी चरहरू तापक्रम, आर्द्रता, वायुमण्डलीय चाप, हावा, र वर्षा हुन्।[२] फराकिलो अर्थमा, जलवायु भनेको वायुमण्डल, जलमण्डल, क्रायोस्फियर, लिथोस्फियर र बायोस्फियर र तिनीहरू बीचको अन्तरक्रिया सहित जलवायु प्रणालीका घटकहरूको अवस्था हो।[१] कुनै पनि स्थानको हावापानी त्यसको अक्षांश, देशान्तर, भू-भाग, उचाइ, भू-उपयोग र नजिकैको जलस्रोत र तिनको प्रवाहबाट प्रभावित हुन्छ।[३]
हावापानी वर्गीकरण
[सम्पादन गर्नुहोस्]जलवायु वर्गीकरण भनेको संसारको मौसम वर्गीकरण गर्ने प्रणाली हो। जलवायु वर्गीकरण बायोम वर्गीकरणसँग नजिक हुन सक्छ, किनकि जलवायु क्षेत्रको जीवनमा ठूलो प्रभाव हुन्छ। सबैभन्दा धेरै प्रयोग गरिएको कोपेन जलवायु वर्गीकरण योजना पहिलो पटक १८९९ मा विकसित भएको हो।[४] जलवायुलाई समान व्यवस्थाहरूमा वर्गीकरण गर्ने थुप्रै तरिकाहरू छन्। प्राचीन ग्रीसमा मौसमलाई स्थानको अक्षांशको आधारमा वर्णन गर्न मूलतः क्लाइमहरू परिभाषित गरिएको थियो। आधुनिक जलवायु वर्गीकरण विधिहरूलाई व्यापक रूपमा आनुवंशिक विधिहरूमा विभाजन गर्न सकिन्छ, जुन जलवायुको कारणहरूमा केन्द्रित हुन्छ, र अनुभवजन्य विधिहरू, जसले जलवायुको प्रभावहरूमा केन्द्रित हुन्छन्।[५][६]
जलवायु परिवर्तन
[सम्पादन गर्नुहोस्]जलवायु परिवर्तन भनेको समयसँगै विश्वव्यापी वा क्षेत्रीय जलवायुमा हुने भिन्नता हो।[७] यसले दशकदेखि लाखौं वर्षसम्मको समय मापनमा वायुमण्डलको परिवर्तनशीलता वा औसत अवस्थालाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। यी परिवर्तनहरू पृथ्वीको आन्तरिक प्रक्रियाहरू, बाह्य शक्तिहरू (जस्तै सूर्यको किरणको तीव्रतामा भिन्नताहरू) वा हालसालै मानव गतिविधिहरूको कारणले हुन सक्छ।[८][९] पृथ्वीले विगतमा आवधिक जलवायु परिवर्तनहरू पार गरेको छ, चार प्रमुख बरफ युगहरू सहित। यी हिमनदी अवधिहरू समावेश गर्दछ जहाँ अवस्थाहरू सामान्य भन्दा चिसो हुन्छन्, अन्तर्हिमान अवधिहरूद्वारा विभाजित हुन्छन्।[१०] हिमनदी अवधिमा हिउँ र बरफको संचयले सतह अल्बेडो बढाउँछ, सूर्यको अधिक ऊर्जा अन्तरिक्षमा प्रतिबिम्बित गर्दछ र कम वायुमण्डलीय तापक्रम कायम राख्छ।[१०]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ १.० १.१ Matthews, J.B. Robin; Möller, Vincent; van Diemen, Renée; Fuglestvedt, Jan S.; Masson-Delmotte, Valérie; Méndez, Carlos; Semenov, Sergey; Reisinger, Andy (२०२१), "Annex VII. Glossary: IPCC – Intergovernmental Panel on Climate Change", IPCC Sixth Assessment Report, पृ: २२२२, मूलबाट २०२२-०६-०५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०२२-०५-१८।
- ↑ २.० २.१ Shepherd, Dr. J. Marshall; Shindell, Drew; O'Carroll, Cynthia M. (१ फेब्रुअरी २००५), "What's the Difference Between Weather and Climate?", NASA, मूलबाट २२ सेप्टेम्बर २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १३ नोभेम्बर २०१५।
- ↑ Gough, William A.; Leung, Andrew C. W. (२०२२), "Do Airports Have Their Own Climate?", Meteorology (अङ्ग्रेजीमा) 1 (2): 171–182, आइएसएसएन 2674-0494, डिओआई:10.3390/meteorology1020012।
- ↑ Beck, Hylke E.; Zimmermann, Niklaus E.; McVicar, Tim R.; Vergopolan, Noemi; Berg, Alexis; Wood, Eric F. (३० अक्टोबर २०१८), "Present and future Köppen-Geiger climate classification maps at 1-km resolution", Scientific Data (अङ्ग्रेजीमा) 5: 180214, आइएसएसएन 2052-4463, डिओआई:10.1038/sdata.2018.214, पिएमआइडी 30375988, पिएमसी 6207062, बिबकोड:2018NatSD...580214B।
- ↑ United States National Arboretum. USDA Plant Hardiness Zone Map. वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०७-०४ मिति Retrieved on 2008-03-09
- ↑ "Thornthwaite Moisture Index", Glossary of Meteorology, American Meteorological Society, अन्तिम पहुँच २००८-०५-२१।
- ↑ "Climate Change | National Geographic Society", education.nationalgeographic.org, मूलबाट २०२२-०७-३०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०२२-०६-२८।
- ↑ Arctic Climatology and Meteorology. Climate change. वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१०-०१-१८ मिति Retrieved on 2008-05-19.
- ↑ Gillis, Justin (२८ नोभेम्बर २०१५), "Short Answers to Hard Questions About Climate Change", The New York Times, मूलबाट २२ सेप्टेम्बर २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २९ नोभेम्बर २०१५।
- ↑ १०.० १०.१ Illinois State Museum (2002). Ice Ages. वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१०-०३-२६ मिति Retrieved on 2007-05-15.