अष्ट्रेलिया

नेपाली विकिपीडियाबाट
यसमा जानुहोस्: परिचालन, खोज्नुहोस्
यो लेख वा खण्ड नेपाली भाषामा नभएर अर्को भाषामा लेखिएको छ।
यदि यो लेखमा तपाईंको योगदान छ भने यसलाई नेपाली भाषामा उल्था गर्नुहोला। एक महिनासम्म उल्थानभएमा यसलाई हटाएर नयाँ लेख बनाइने छ ।
अस्ट्रेलियाली राष्ट्रमंडल
Flag of Australia Coat of arms of Australia
राष्ट्रगान: Advance Australia FairN1
Location of Australia
राजधानी Canberra
35°18′S 149°08′E / -35.3, 149.133
Largest city Sydney
राष्ट्र भाषा NoneN2
राष्ट्रिय भाषा English (de facto)N2
Ethnic groups  92% white,
7% Asian,
1% Aboriginal and other[१]
Demonym Australian,
Aussie[२][३] (colloquial)
सरकार Federal parliamentary democracy and constitutional monarchy, see Government of Australia
 -  Monarch Queen Elizabeth II
 -  Governor-General Quentin Bryce
 -  Prime Minister Kevin Rudd
Independence from the United Kingdom 
 -  Constitution 1 January 1901 
 -  Statute of Westminster 11 December 1931 
 -  Statute of Westminster Adoption Act 9 October 1942 (with effect from 3 September 1939) 
 -  Australia Act 3 March 1986 
क्षेत्रफल
 -  जम्मा ७,६८६,८५० वर्ग किलोमिटर (6th)
२,९६७,९०९ वर्ग माइल 
 -  जल (%) 0.897
जनसङ्ख्या
 -  2009 अनुमानित 21,807,000[४] (53rd)
 -  2006 census 19,855,288[५] 
 -  घनत्व 2.833 प्रति वर्ग किलोमिटर(232nd)
७.३ प्रति वर्ग माइल
कुल गार्हस्थ उत्पादन(GDP) (PPP) 2008 estimate
 -  Total US$795.305 billion[६] (17th)
 -  Per capita US$37,298[६] (15th)
GDP (nominal) 2008 estimate
 -  Total US$1,010 billion[६] (15th)
 -  Per capita US$47,400[६] (13th)
HDI (2006) ▲ 0.965 (high) (4th)
मुद्रा Australian dollar (AUD)
समय क्षेत्र variousN3 (UTC+8 to +10.5)
 -  Summer (DST) variousN3 (UTC+9 to +11.5)
ईन्टरनेट टिडिएल .au
टेलिफोन कोड +61

अस्ट्रेलिया, सरकारी स्तरमा अस्ट्रेलियाली राष्ट्रमंडल दक्षिणी गोलार्द्धको महाद्वीपको अर्न्तगत एक देश हो जो विश्वको सबभन्दा सानो महाद्वीप पनि हो र विश्वको सबभन्दा ठूलो द्वीप पनि,[७] जसमा तस्मानिया अरु थुप्रै अन्य द्वीप हिंद र प्रशान्त महासागरमा छ।N4 अस्ट्रेलिया एकमात्र यस्तो ठाउ हो जसलाई एकै साथ महाद्वीप, एक राष्ट्र र एक द्वीप मानिन्छ। छिमेकी देश उत्तरमा इंडोनेशिया, पूर्वी टिमोर र पपुवा न्युगिनी, उत्तर पूर्वमा सोलोमन द्वीप, वानुअतु र न्यू कैलेडोनिया र दक्षिणपूर्वमा न्युजिल्याण्ड छ।

१८ औं शताब्दीको आदिकालमा जब यूरोपियन अवस्थापन प्रारम्भ भएको थियो, त्यसको पनि लगभग ४० हजार वर्ष पहिले, अस्ट्रेलियाली महाद्वीप र तस्मानियाको खोज अलग-अलग देश[८] को करीब २५० स्वदेशी अस्ट्रेलियाईहरूले गरेका थिए.[९] तत्कालिक उत्तरबाट माछा मार्नेहरूको छिटपुट भ्रमण र होलैंडवासियो(Dutch) द्वारा १६०६,[१०] मा यूरोपको खोज पछि, १७७०मा अस्ट्रेलियाको अर्द्वपूर्वी भागमा अंग्रेजों(British)को कब्जा भयो, र २६ जनवरी १७८८मा यसको निपटारा "देश निकला" दण्डस्वरूप बनेको न्यू साउथ वेल्स नगरको रूपमा भयो। यि वर्षहरूमा जनसंख्यामा तीव्र गतिबाट वृद्धि भयो र महाद्वीप कोपता चला, १९ औं शताब्दीको बेला अरु पाँच ठुला स्वयं-शासित शीर्ष नगरको स्थापना गरियो।

१ जनवरी १९०१ मा, छ: नगर महासंघ भयो र अस्ट्रेलियाली राष्ट्रमंडलको गठन भयो। महासंघको समय देखी लिएर अस्ट्रेलियाले एक स्थायी उदार लोकतान्त्रिक राजनैतिक व्यवस्थाको निर्वहन गर्यो, र सम्प्रभुता सम्पन्न राष्ट्र बनि रह्यो। जनसंख्या २१.७ मिलियन(दस लाख) देखी केही नै माथि छ, साथै लगभग ६०% जनसंख्या मुख्य राज्यहरू सिडनी,मेलबर्न,ब्रिस्बेन,पर्थ र एडिलेडमा केन्द्रित छ। राष्ट्रको राजधानी केनबर्रा हो जो अस्ट्रेलियाली प्रधान प्रदेश (ACT)मा अवस्थित छ।

प्रविधिक रूपबाट उन्नत र औद्योगिक अस्ट्रेलिया एक समृद्ध बहु सांस्कृतिक राष्ट्र हो, र यसको केही राष्ट्रको तुलनामा यि क्षेत्रमा प्रदर्शन उत्कृष्ट रहेको छ जस्तो स्वास्थ्य, उमेर संभाव्यता, जीवन-स्तर, मानव विकास, जन शिक्षा, आर्थिक स्वतन्त्रता र मूलभूत अधिकारको रक्षा र राजनैतिक अधिकार।[११] अस्ट्रेलियाली सहरहरूको जीवन कुशलता, सांस्कृतिक प्रस्ताव र जीवन-स्तरको क्षेत्रमा विश्वमा उच्च स्थान दिइन्छ। यो धेरै संगठनों जस्तो संयुक्त राष्ट्र, जी-२० मुख्य अर्थव्यवस्थाहरू, राष्ट्र मंडल देश, ANZUS, OECD र विश्व व्यापार संगठन(WTO)को सदस्य हो। ढाँचा:TOClimit

व्युत्पत्ति[सम्पादन गर्ने]

पोर्ट जैक्सन कलाकारको प्रतिपादन, साइट जहां सिडनी स्थापित गरिएको थियो, दक्षिण प्रमुखबाट देखीयो। ए वोयज टू अस्ट्रैलिस

अस्ट्रेलिया नाम ल्याटिनको एक शब्द अस्ट्रेलिज बाट लीएको हो जिसको अर्थ "दक्षिणी" हुदछ। रोमन समयको एक पौराणिक कथा "अननोन लैंड अफ द साउथ"(Terra australis incognita ) र मध्यकालीन भूगोलमा पनि यसको उल्लेख थियो तर यो महाद्वीपको कुनै दस्तावेजी जानकारीमा आधारित थिएन। १५२१मा प्रशान्त महासागरमा जहाज चलानेहरू पहिले यूरोपियनहरू मध्ये एक स्पनिअर्ड्स थिए। अंग्रेजीमा अस्ट्रेलिया शब्दको सर्वप्रथम प्रयोग १६२६ मा, मास्टर हक्लुय्त द्वारा लिखित, 'हक्लुयतूस पोस्थुमस 'मा सामुएल पुर्चास द्वारा प्रकाशित किताब "ए नोट अफ अस्ट्रेलिया डेल एस्पिरितु सैनटो"मा भयो।.[१२] डच विशेषण रूप अस्ट्रैलिस्चेको प्रयोग बतावियामा डच ईस्ट इंडिया कम्पनीको कर्मचारीहरूद्वारा १६३८मा दक्षिणमा नया भू-भाग खोजी गर्ने सन्दर्भमा गरिएको थियो। अस्ट्रेलिया शब्दको प्रयोग १६९३मा 'जक्क़ुएस सडयूर' उप नामबाट गाब्रिएल दे फोइग्न्य द्वारा १६७६मा फ्रेंचमा लिखित उपन्यास (Les Aventures de Jacques Sadeur dans la Découverte et le Voyage de la Terre Australe )को अनुवादमा भएको थियो[१३] त्यसपछी एलेकजेंडर डेलरिम्पलले 'समुद्र यात्राको ऐतिहासिक संचयन' र 'दक्षिणी प्रशान्त महासागरमा खोज (१७७१)'मा पुरै दक्षिण प्रशान्त महासागर क्षेत्रको सन्दर्भमा गरेका थिए। १७९३ मा, जर्ज श र सर जेम्स स्मिथले जूलोजी (जीव-विज्ञान) र बोटनी अफ न्यू हलैंड (न्यू हलैंडको वनस्पति विज्ञान) किताब प्रकाशित गरे, जसमा उनले लेखेका थिए "एक विशाल द्वीप या आंशिक रूपबाट अस्ट्रेलियाली महाद्वीप, अस्ट्रैलेसिया या न्यू-हलैंड".[१४] साथ नैं १७९९मा जेम्स विल्सनको चार्टमा पनि यो देखियो।[१५]

अस्ट्रेलिया नाम मैथ्यू फ्लिनडेर्स द्वारा मशहूर भयो, जसले १८०४को करीब यसलाई औपचारिक रूपबाट अपनाउनको लागी दबाव हाले। जब उनी आफ्नो पाण्डुलिपि र चार्ट आफ्नो किताब १८१४ ए वोयज टू टेरा अस्ट्रैलिस (A Voyage to Terra Australis)लाई लागी तयार गरिरहेका थिए तब उनी आफ्नो सहयोगी सर जोसफ बैंक्स द्वारा टेर्रा अस्ट्रैलिस शब्दलाई प्रयोग गर्नेको लागी प्रेरित गरियो किनकी त्यो जनताको लिए सबभन्दा परिचित शब्द थियो। फ्लिनडेर्सले पनि यस्तो नै गरे तर एक टिप्पणीको साथ:

"Had I permitted myself any innovation on the original term, it would have been to convert it to Australia; as being more agreeable to the ear, and an assimilation to the names of the other great portions of the earth."[१६]

"के म आफ्नो मौलिक शब्दबाट कुनै नवरचनाको अनुमति दिउ, यो हुन्छ यसलाई अस्ट्रेलियामा बदल्न, जो कानलाई सुन्नमा धेरै राम्रो लागोस र पृथ्वीको दोस्रो महान भू-भागको सम्मिलन होस",त्यस व्याखानमा यही एक मात्र संयोग अस्ट्रेलिया शब्दको थियो तर परिशिष्ट III,"रबर्ट ब्राउनको सामान्य टिप्पणी, भौगोलिक र व्यवस्थित, टेर्रा अस्ट्रैलिसको वनस्पति विज्ञान"मा ब्राउनले विशेषण रूप 'आस्ट्रेलियन 'को लगातार प्रयोग गरिएको छ,[१७] यो त्यस रूपको पहिलो जानिएको प्रयोग थियो।[१८] लोकप्रिय धारणाको बावजूद किताब नाम धारण गर्नमा सहायक बनेन, यो नाम अगिल्लो दस वर्षमा बिस्तारै बिस्तारै अगाडी आयो। [१९]

लचलान मक्कुँरी 'न्यू-साउथ वेल्सको एक गवर्नर', अनंतर आफ्नो इङ्गल्याण्डको प्रेषणोंमा यस शब्दको प्रयोग गर्दथे र १२ डिसेम्बर १८१७को यसलाई औपचारिक रूपबाट नगरीय कार्यालयहरूमा प्रयोगको लागी स्वीकार्य बनाउन अनुरोध गरे।[२०] १८२४ मा, नौ सेना विभाग सहमत भयो की अब यो महाद्वीप सरकारी स्तरमा अस्ट्रेलिया नामबाट जानिन पर्दछ।

अस्ट्रेलियाली अंग्रेजीमा अस्ट्रेलिया शब्दको उच्चारण हुदछ[əˈstɹæɪljə, -liə].[२१] २०-औं शताब्दीको शुरुआती समयमा थुप्रै पटक यस देशलाई स्थानीय र अन्तरराष्ट्रिय रूपमा ओज(Oz) नामबाट उल्लेखित गरियो,N5 अस्सी(Aussie) (कहिले काही ओजी(Ozzie) लेखीन्छ जो उच्चारणको राम्रो तरिकाले पेश गर्दछ) सामान्य बोल-चालको भाषामा यो एक विशेषण हो, र संज्ञा रूपमा यो शब्द अस्ट्रेलियालीहरूलाई उल्लेख गर्दछ।N6

इतिहास[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेख : अस्ट्रेलियाको इतिहास

अस्ट्रेलियाको मानव निवास-स्थानको शुरुवात आज भन्दा ४२००० र ४८००० वर्ष पहिलेको अनुमानित गरिएको छ।[२२] ति पहिले अस्ट्रेलियाली आजको आधुनिक स्वदेशी अस्ट्रैलियाईयोको पूर्वज हुनसक्छन, उनीहरू भू-सेतुको बाटो आएका हुनसक्छन र छोटो समुद्री यात्रा त्यहाबाट गरेको हुनसक्छन जुन आज दक्षिणी-पूर्वी एशिया छ। यिनिहरू मध्ये धेरै जसो मानिस शिकारी-संग्राहक, र साथमा मिश्रित मौखिक संस्कृति र ड्रीमटाइममा विश्वास र भूमिको इज्जत गर्नमा आधारित आध्यात्मिक गुण भएका थिए। द टोर्रेस जलसंयोगी द्वीपवासी एथ्निकल्लीमेलानेसियन, वास्तवमा शिकारी र बागवानी गर्ने थिए। उनीहरूको सांस्कृतिक परम्परा सधै महाद्वीपको आदि बासिन्दाहरूसँग अलग रहेको छ।[तथ्य वांछित]

कुकटाऊन हार्बरमा "एंडेवर" लेफ्टिनेंट कुकको पोत एचएम बार्कको एक प्रतिकृति

अस्ट्रेलियन महाद्वीपको पहिलो अभिलिखित यूरोपियन अवलोकन डच नाविक विलियम जनस्जून द्वारा गरियो, उनीहरूले १६०६मा केप यार्क पेनिन्सुलाको अवलोकन गरेका थिए। १७ औं शताब्दीको समयमा डचले सम्पूर्ण पश्चिमी र उत्तरी तटरेखालाई अभिलिखित गरे जसलाई उनीहरूले न्यू-हलैंड भने, तर उनी यसको अवस्थापनको कुनै कोशिश गरेनन। १७७० मा, जेम्स कुकले जहाज लिएर पूरा भ्रमण गरे र अस्ट्रेलियाको पूर्वी तटको नक्सा खिचे , जसलाई उनले नाम दिए न्यू-साउथ वेल्स र बेलायतको लागी दावा गरे।[तथ्य वांछित]

कूकको खोजले नया दण्ड सम्बन्धी नगरको स्थापनाको बाटो तैयार गर्यो। २६ जनवरी १७८८मा कैप्टेन आर्थर फिलिप द्वारा, न्यू साउथ वेल्सलाई शीर्ष बेलायती नगर पोर्ट जैक्सनमा अवस्थापन शुरू गरियो। यो दिन पछि गएर अस्ट्रेलियाको राष्ट्रिय दिवस, 'अस्ट्रेलिया दिवस' बन्यो। वेन डीमेंस लैंड जसलाई अब तस्मानिया नामबाट जानिन्छ,को स्थापना १८०३मा गरियो र १८२५मा यो एक अलग नगर भयो। बेलायतले 1829मा औपचारिक रूपबाट अस्ट्रेलियाको पश्चिमी भागमा अपनो दावा गर्यो। न्यू साउथ वेल्सको भागबाट पृथक गरेर अलग नगरहरूको निर्माण गरियो, १८३६मा दक्षिणी अस्ट्रेलिया, १८५१मा विक्टोरिया, र १८५९मा क्वींसलैंड। उत्तरी सीमावर्ती क्षेत्रको स्थापना १९११मा भएको थियो जब यसलाई दक्षिणी अस्ट्रेलियाबाट अलग गरियो। दक्षिणी अस्ट्रेलियाको स्थापना एक स्वतन्त्र प्रदेशको रूपमा गरियो, किनकी यो कहिले पनि दण्ड सम्बन्धि नगर रहेन। विक्टोरिया र पश्चमी अस्ट्रेलियाको स्थापना पनि स्वतन्त्र रूपमाको भयो तर पछि लगिएको दोषी कारागारवासीहरूलाई यसले स्वीकार गर्यो।[२३]दोषी कैदिहरूको न्यू साउथ वेल्सले जाना नगरवासियों द्वारा चलाये गए एक अभियान पछि १८४८मा बन्द गरियो.[२४]

पोर्ट आर्थर, तस्मानिया ल्याईएको अपराधीहरूको लागी अस्ट्रेलियाको सबभन्दा ठुलो कारागार

३५०,,०००को अनुमानित स्वदेशी अस्ट्रेलियाली जनघनत्व जो यूरोपियन अवस्थापनको समय थियो,[२५] त्यसमा मुख्यत: स्पर्शसंचारी बिमारियोंको कारण १५० वर्षसम्म चिन्ताजनक तरीकाबाट कमी आयो[२६]"चोरिएको पीढ़ी"(आदिवासी बच्चाहरूलाई उनीहरूको परिवारबाट हटाउनु), जसमा हेनरी रेनल्ड्स जस्ता इतिहासकार दलील दिन्छन की यसलाई जाति संहारको कारण मानिनु पर्छ। [२७] जसले शायद स्वदेशी जनसंख्यालाई कम गर्नमा पनि अपना योगदान दियो।[२८]

आदिकालीन इतिहासको यस्तो भाषान्तरणमा केही रूढ़ीवादी विवरणकारहरूद्वारा विवाद गरियो, जस्ता भूतपूर्व प्रधानमन्त्री हवर्ड, जस्तो की राजनैतिक या वैचारिक कारणहरूको लागी अत्युक्ति या कल्पित भएको छ। इतिहासकार किथ विंडशटल तर्क दिन्छन की आदिवासी मानिसहरूको लागी आचरणको प्रबल ऐतिहासिक भाषान्तरण श्वेतहरूको सीमा अवस्थापनमा अस्ट्रेलियाको कल्पना भयो। दावा गर्दछन कि यो कार्य राजनैतिक रूप प्रेरित विद्वानको एक पीढ़ीको कार्यहरूको नतीजा थियो। उनले आरोप लगाएका छन कि यो कार्य कमजोर ऐतिहासिक पद्धति अपनाए तथ्यहरूको अभावमा कहानियां र्चेर, आकृतियां बनाएर, तथ्यहरूलाई लुकाएर गलत सन्दर्भ स्रोतहरूको जरियाबाट गरिएको छ, जसबाट पाठक ठगीएका छन।[२९]

यस वाद-विवादलाई अस्ट्रेलियाको भित्र इतिहास युद्धको रूपमा जानिन्छ। १९६७को रिफरेंडमको पालन गर्दै संघीय सरकारले नीतिहरूको कार्यान्वित गर्नको लागी शक्ति प्राप्त गर्यो र आदिवासीहरूको कानून बनायो। पारम्परिक भू-स्वामित्व--देशी शीर्षक १९९२ सम्म मानिएन, जबसम्म उच्च न्यायालयले।यूरोपियन अधिग्रहणको समय क्वींसलैंडको विरुद्ध मेबोको मुद्दामा अस्ट्रेलियाको मतलाई टेर्रा न्युलिय्स (अक्षरश "स्वामित्त्व मुक्त भूमि"प्रभावता "खाली जमीन"या भूमि)भनेर उलट दिएन।[तथ्य वांछित]

द लास्ट पोस्ट पोर्ट मेलबोर्न, विक्टोरियामा एक ANZAC दिवस समारोहमा खेलिन्छ यसै प्रकारको समारोह अधिकांश उपनगर र साना नगरहरूमा आयोजित हुदछ

१८५०को करीब अस्ट्रेलियामा एक स्वर्ण दौड़ शुरू भयो र यूरेका कठघरेको विद्रोहीहरूद्वारा ,१८५४ मा, लाइसेंस शुल्कको विरुध्द सविनय अवज्ञा यसको प्रारभिक अभिव्यक्ति थियो। १८५५ र १८९०को बीच छ: नगरहरूले स्वतः एक दायित्वपूर्ण सरकार प्राप्त गरे, धेरै जसो मामिलालाई उनीहरू खुद व्यवस्था गर्दथे र बाकी बेलायती साम्राज्यको हवाले थियो।landanको नगरीय कार्यालयले केही मामला, विशेष स्तरमा विदेशी मामला, रक्षा, र अन्तरराष्ट्रिय पोत यातायातलाई अपनो सांथ राखे। १ जनवरी १९०१ मा, नगरहरू महासंघ, दशकौको योजना, परामर्श र मतहरू पछि प्राप्त भयो। अस्ट्रेलियाली राष्ट्रमंडल पैदा भयो र यो १९०७मा बेलायती शासनको रियासत बन्यो। संघीय प्रमुख राज्यक्षेत्र (पछी जसको नाम अस्ट्रेलियाली प्रमुख राज्यक्षेत्र राखियो) १९११मा न्यू साउथ वेल्सको केही भागबाट बन्यो, जसको उदेश्य प्रस्तावित नई संघीय राजधानीको लागी ठाउ प्रदान गर्नु थियो। (१९०१ देखी १९२७ सम्म मेलबर्न,सरकार का अस्थायी सीट थियो जबकि केनबर्रा निर्माणाधीन थियो।)उत्तरी क्षेत्रको दक्षिणी अस्ट्रेलियाली सरकारबाट १९११मा राष्ट्रमंडल स्थानांतरित गरियो।[तथ्य वांछित]

१९४३मा अस्ट्रेलियाली सैनिकहरूले जापानी झण्डाको प्रदर्शन गरे, जो कैअपित, न्यू गिनी,मा कब्जा गर्नाले प्राप्त भएको थियो

१९१४मा अस्ट्रेलिया, प्रथम विश्वयुद्ध लडन,बेलायतको साथ भयो जसलाई साथमा निर्गामी लिबरल पार्टी र आवक लेबर पार्टी दुबैको समर्थन प्राप्त थियो।[३०] अस्ट्रेलियाईयोले पश्चिमी प्रान्तमा भएको केही प्रमुख लड़ाइहरूमा भाग लागी।[३१] थुप्रै अस्ट्रेलियाईहरूलाई विश्वास छ कि गलीपोलीमा अस्ट्रेलिया र न्युजिल्याण्डको सैन्य दलको हार, राष्ट्रको जन्मको कारण बन्यो , जो यसको पहिलो ठुलो सैन्य अभियान थियो।[३२]कोकोडा मार्ग अभियानको धेरैध्दारा दोस्रो विश्वयुद्धको दौरानको एक अनुरूप राष्ट्र-परिभाषित घटना मानिएको छ।[३३]

बेलायतको १९३१को वेस्टमिन्स्टरको प्रतिमाले अस्ट्रेलिया र बेलायतको बीच औपचारिक रूपबाट अधिकांशत संवैधानिक सूत्रहरूलाई समाप्त गरिदियो, अस्ट्रेलियाले यसलाई १९४२मा स्वीकार गर्यो, तर यसलाई दोस्रो विश्वयुद्धको शुरूको समयको गर्यो ताकि अस्ट्रेलियाली संसद द्वारा युद्घको समयमा पारित यसको कानूनी वैधताको पुष्टि होस। बेलायतलाई १९४२मा एशिया भएको हारको पिडा र जापानी आक्रमणकारीहरूको धम्कीले अस्ट्रेलियालाई संयुक्त राज्यको एक सहयोगी र अपनो रक्षक बनायो। ANZUS सन्धि अन्तर्गत, १९५१ बाट, लिएको अमेरिकाको एक औपचारिक सैन्य सहयोगी हो। दोस्रो विश्वयुद्ध पछी, १९७०को दशक र अस्ट्रेलियाको श्वेत नीतिको अन्त देखी, अस्ट्रेलियाले यूरोपबाटअप्रवासलाई बढ़ावा दियो, एशिया र अरु ठाउबाट पनि अप्रवासको बढ़ावा दिईयो। परिणामस्वरूप, अस्ट्रेलियाको जनसांख्यिको, संस्कृति, र स्वयंको छवि रूपान्तरित भयो। अस्ट्रेलिया र बेलायतको बीच अन्तिम संवैधानिक सन्धि १९८६ अस्ट्रेलिया कानून पारित भएपछी अलग गरियो, र अस्ट्रेलिया राज्य-सरकारमा बेलायती भूमिका र UK गुप्त परिषद्लाई भएको न्यायिक निवेदनलाई समाप्त गरियो।[३४]१९९९को जनमत संग्रहमा, ५४% अस्ट्रेलियाली मतदाताहरूले गणतन्त्र बन्ने र राष्ट्रपति सांसदहरूको दुई तिहाई मतबाट नियुक्त गर्ने प्रस्तावलाई खारिज गरिदिए। विटलम सरकारको निर्वाचन पछि १९७२ मा, दोस्रो प्रशान्तिय किनाराको राष्ट्रहरू सम्म सम्बन्ध विस्तारमा ध्यान केन्द्रित गरियो, जबकि अस्ट्रेलियाको पारम्परिक सहयोगी र व्यापारिक सहयोगीहरूको साथ सम्बन्धलाई मजबूत राख्ने प्रयास पनि जारी रह्यो।

राजनीति[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेखहरू: Government of Australia, Politics of Australia, तथा Monarchy in Australia
संसद भवनको प्रतिनिधि सभा, कैनबराको १९८८ मा, १९२७मा खोलिएको अनंतिम संसद भवन निर्माणको ठाउ खोलिएको थियो।

अस्ट्रेलियाली राष्ट्रमंडल संघीय शक्ति विभाजनमा आधारित, एक संवैधानिक लोकतन्त्र हो। सरकारको संसदीय व्यवस्थाको साथ सरकारको जो रूप उपयोग हुदछ त्यो अस्ट्रेलियाको संवैधानिक राजतन्त्र हो। क्वीन एलिजाबेथ II अस्ट्रेलियाको महारानी हुन, उनको भूमिका दोस्रो राष्ट्रिय मंडल राज्यहरूको अधीश्वरको पदबाट अलग छ। संघको स्तरमा गवर्नर-जेनरलको रूपमा प्रतिनिधित्व गर्दछन र राज्य स्तरमा गवर्नरको रूपमा। जे भए पनि संविधान गवर्नर-जनरललाई विस्तृत कर्यकारिणी अधिकार दिन्छ, यो सबै सामान्यत: प्रधानमन्त्रीको परामर्शमा नै प्रयोग हुदछ। प्रधानमन्त्रीको आदेशको बाहिर जो आरक्षित आधिकार गवर्नर-जनरलको प्राप्त छ त्यसको सबभन्दा उल्लेखनीय प्रयोग १९७५को संवैधानिक संकटको समय विटलम सरकारको बर्खास्तगी थियो।[३५]

सरकारको तीन शाखाहरू छन:

राष्ट्रमंडलको दुई सदनलाई संसदमा महारानी, ७६ सभासदहरूको मन्त्री सभा (माथिल्लो सदन), र 150 सदस्यहरूको एक प्रतिनिधि सभा (तल्लो सदन) निहित हुदछ। तल्लो सदनको सदस्य एकल सदस्य मतदाता क्षेत्रबाट निर्वाचित गरिन्छ; जसलाई सामान्य रूपमा "निर्वाचन क्षेत्र" वा "सीटहरू"को रूपमा जानिन्छ, जसलाई जनसंख्याको आधारमा राज्यहरूलाई बाडिएको छ, साथमा हरेक मूल राज्यको लागी कम से कम पांच सीट सुनिश्चित छ। मन्त्री सभा मा, हरेक राज्य बारह सभासदहरूद्वारा प्रतिनिधित्व गरिएको छ र हरेक प्रदेश (अस्ट्रेलिया प्रमुख प्रदेश र उत्तरी प्रदेश) दुईको द्वारा b.दुबै सदनको लागी निर्वाचन हरेक तीन वर्षमा हुदछ, साथ-साथ सांसदहरूको कार्यकाल कार्यकाल छ: वर्षको हुदछ, जबकि हरेक निर्वाचनमा आधा सभासदहरूको निर्वाचन हुदछ जबसम्म कि यो चक्र दुई गुना विलयन द्वारा बाधित न होस। जो पार्टी संसदमा बहुमतमा हुदछ सरकार गठन गर्दछन र त्यसको नेता प्रधानमन्त्री बन्दछन।[तथ्य वांछित]

संघीय स्तरमा र राज्यमा दुई मुख्य राजनैतिक दल छन जो सरकार गठन गर्दछन, उनीहरू हुन: अस्ट्रेलियन लेबर पार्टी र गठबंधन जो औपचारिकत: दुई दलहरूको संगठन हुदछ: द लिबरल पार्टी र त्यसको साना सहयोगी दल, राष्ट्रिय पार्टी। स्वतन्त्र सदस्य र थुप्रै साना दलहरू- जसमा ग्रीन्स र अस्ट्रेलियन डेमोक्रेट्स शामिल छन-यिनिहरूले अस्ट्रेलियाली संसद,अधिकांश: माथिल्लो सदनमा अपना प्रतिनिधित्व प्राप्त गरेको छ। नवम्बर 2007 निर्वाचनमा लेबर पार्टी प्रधानमन्त्रीको रूपमा केविन रुडको साथ सत्ता आयो। हरेक अस्ट्रेलियाली संसद(संघीय,राज्य र प्रदेशीय)मा त्यस समय 2008 सेप्टेम्बर सम्म एक लेबर पार्टीको सरकार हुदथ्यो जबसम्म पश्चमी अस्ट्रेलियामा नेशनल पार्टीको साथ गठबन्धन गरेर लेबर पार्टीले एक अल्पमत सरकारको स्थापना गर्यो।२००४को निर्वाचन मा, पछिल्लो जन हावर्डको नेतृत्व भएको गठबन्धन सरकारले मन्त्रीसभाको सत्ता जित्यो- यस्तो पछिल्लो बीस वर्षमा पहिलो पटक भयो कि कुनै पार्टी(या गठबन्धन)ले सरकारमा रहदा रहदै यस्तो गरियो। हरेक राज्य र प्रदेश र संघीय स्तरमा १८ वर्ष र त्यसभन्दा माथिको उमेर भएका लागी मतदान अनिवार्य छ।[३६] दक्षिणी अस्ट्रेलियाको छोड़कर हरेक ठाउ मतदानको लागी नाम दर्ता गर्न अनिवार्य छ।[३७]

राज्य र प्रदेश[सम्पादन गर्ने]

ढाँचा:Australia states imagemap

मुख्य लेख: States and territories of Australia

अस्ट्रेलियामा छ: राज्य र दुई मुख्य महाद्वीप प्रदेश छन। साथै केही साना प्रदेशहरू छ जो संघीय सरकारको व्यबस्थापन अन्तगर्त छ।[तथ्य वांछित]

राज्यहरू छन, न्यू साउथ वेल्स, क्वींसलैंड, दक्षिण अस्ट्रेलिया, तस्मानिया, विक्टोरिया र पश्चिमी अस्ट्रेलिया। दुई मुख्य महाद्वीप प्रदेश छन उत्तरी प्रदेश र अस्ट्रेलियाली प्रमुख प्रदेश(ACT)। धेरै जसो मामिलामा, दुबै प्रदेशहरू राज्यको सरह कार्य गर्दछन, तर राष्ट्रमंडल संसद यसको सांसदहरूद्वारा पारित कुनै पनि कानूनको अवहेलना वा त्यसलाई खारिज गर्न सक्दछ। विरोधास्वरूप, संघीय कानून सिर्फ केही क्षेत्रहरूमा राज्य कानूनको अवहेलना गर्न सक्दछन जो अस्ट्रेलियाली संविधानको धारा 51मा छ; राज्य संसदसँग शेष पनि अधिकार कायम रहन्छ जसमा अस्पताल, शिक्षा, प्रहरी, अदालत, सड़क, जन यातायात र स्थानीय सरकारमा अधिकार शामिल छ।[तथ्य वांछित]

हरेक राज्य वा मुख्य महाद्वीप प्रदेशको अपनो कानून वा संसद छ: उत्तरी प्रदेश, द ACT, र क्वींसलैण्डमा एक सभा या एक सदन र बाकी राज्यहरूमा दुई सदन वा सभा छ। राज्य सम्प्रभुसत्ता सम्पन्न छ, यद्यपि राष्ट्रमंडललाई केही विषयमा अधिकार संविधानमा परिभाषित छ। तल्लो सदन लाई विधान सभाको नामबाट जानिन्छ (दक्षिणी अस्ट्रेलिया र तस्मानियामा संयोजन सभा) र माथिल्लो सदनको विधान परिषद नामबाट जानिन्छ। हरेक राज्यमा सरकारको मुखिया प्रधानमन्त्री(premier) हुदछ र हरेक प्रदेशमा मुख्य मन्त्री। महारानीको केही भूमिका छ, प्रत्येक राज्यमा गवर्नर द्वारा प्रतिनिधित्व गर्दछन र उत्तरी प्रदेशमा प्रबंधक द्वारा र ACTमा अस्ट्रेलियाली गवर्नर जनरलको रूपमा।[तथ्य वांछित]

संघीय सरकार प्रत्यक्ष रूपबाट यि प्रदेशहरूको व्यबस्थापन गर्दछ:

नोरफोर्क द्वीप पनि प्राविधिक रूपबाट बाह्य प्रदेश हो, जो केही पनि होस, नोरफोर्क द्वीप कानून १९७९को अन्तर्गत यसले अपनै विधान सभाद्वारा स्थानीय स्तरमा शासन गर्दछ र यसलाई अत्यधिक स्वायत्तता दिईएको छ।महारानी प्रबंधक द्वारा प्रतिनिधित्व गर्दछन, वर्त्तमानमा ओवेन वाल्श[३८].

विदेश सम्बन्ध र सेना[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेखहरू: Foreign relations of Australia तथा Australian Defence Force
अस्ट्रेलियाली युद्ध स्मारक

पछिल्लो केही दशक देखी अस्ट्रेलियाको विदेश सम्बग्ध अमेरिकाको साथ भएको ANZUS सन्धिको घनिष्ट सहकार्य द्वारा चल्दछ र एशिया, विशेष गरेर ASEAN र प्रशान्तीय द्वीप फोरमको साथ सम्बन्धलाई विकसित गर्ने इच्छाको साथ। अमितीको सन्धि र दक्षिणी पूर्वी एशिया सहयोगको अपनो अधिमिलन द्वारा अस्ट्रेलियाले पूर्वी एशिया सम्मेलनमा मञ्चीय आसन सुनिशिचत गर्यो। अस्ट्रेलिया राष्ट्रमंडल देशको एक सदस्य हो, जसमा राष्ट्रमंडल सरकारोंको प्रमुखहरूको बीचको भेटघाट आपसी सहयोगको लागी मुख्य मञ्च प्रदान गर्दछ। अस्ट्रेलियाले तिब्र गतीबाट अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार उदारीकरणको उद्देश्यलाईको अनुसरण गरेको छ। यो कैर्न्स समूह र एशिया प्रशान्तीय अर्थव्यवस्था सहयोग गठनको कारण बन्यो। अस्ट्रेलिया आर्थिक सहयोग र विकास संगठन र विश्व व्यापार संगठन का सदस्य हो, र यसले धेरै प्रमुख द्विपक्षिक स्वतन्त्र व्यापार सम्झौताहरूको अनुसरण गर्यो, तत्कालमा अस्ट्रेलिया-अमेरिका खुला व्यापार सम्क्षौता र न्युजिल्याण्ड को साथ बराबरको आर्थिक संबंध। अस्ट्रेलियाको जापानको साथ खुल्ला व्यापार सम्क्षौताको लागी वार्ता जारी छ, जसको साथ अस्ट्रेलियाको एशिया प्रशान्त क्षेत्रमा एक विशवासयोग्य साथीको रूपमा सम्बन्ध छ।[३९] अस्ट्रेलिया, न्युजिल्याण्ड, बेलायत, मलेशिया र सिंगापूरको साथ पाँच शक्तिशाली रक्षा सम्बन्धन व्यवस्था दल छ। संयुक्त राष्ट्रको स्थापनाको एक सदस्य देश, अस्ट्रेलिया आफ्नो मध्य शक्ति सहयोगी क्यानाडा र नर्डिक देशहरूको साथ बहुपक्षीय सम्बन्धको लागी प्रबल रूपबाट प्रतिबद्ध छ, र एक अन्तराष्ट्रिय सहायता कार्यक्रम बहन गर्दछ जसको अन्तर्गत ६० देश सहायता पाउदछन। २००५-०६को बजेट विकास सहयोगको लागी A$2.5 करोड़ प्रदान गर्दछ;[४०] घरेलू विकास दर (GDP)को रूपमा यो सहयोग सयुक्त राष्ट्रको सहस्राब्दि विकास लक्ष्यमा सिफारिश गरिएको राशिः बाट कम छ। अस्ट्रेलियाको स्थान २००८ वैश्विक विकास केन्द्रमा विकासको प्रतिबद्धता सूचिमा साँतौं छ।[४१]

अस्ट्रेलियाली सशस्त्र सेनाहरू -- अस्ट्रेलियन सुरक्षा बल(ADF)मा शाही अस्ट्रेलियन नौसेना(RAN) अस्ट्रेलियाली फौज र शाही अस्ट्रेलियाली वायु सेना(RAAF)को कुल संख्या ७३,००० छ (जसमा ५३,००० नियमित र २००० आरक्षित) छ।[४२] अस्ट्रेलियाको सेना विश्वको ६८ औं ठूलो सेना हो, तर प्रति व्यक्ति आधारमा विश्वको एक सानो सेनाहो। अस्ट्रेलियाली सुरक्षा बल (ADF)को सबै शाखाहरू संयुक्त राष्ट्र संघमा र क्षेत्रीय शान्तिको लागी (हालसालै पूर्वी टिमोर,सोलोमन द्वीप र सूडान मा), बिपत्ति सहायता र सैन्य संघर्ष, जसमा 200३को इराक़ युद्घ सम्मिलित छ,मा शामिल छ। सरकार कुनै पनि एक सैन्य बलबाट सुरक्षा बलको अध्यक्षको नियुक्त गर्दछ; वर्तामानमा सुरक्षा बलको अध्यक्ष वायु सेना अध्यक्ष एंगस हस्टन हुन। २००६-०७को बजेटमा रक्षा खर्च $२२ करोड़ थियो,[४३] जो वैश्विक सैन्य खर्चको १% भन्दा पनि कम छ। प्रमुखत: अपनो अफगानिस्तानमा उपस्थितिको कारण, २००८ विश्व शान्ति सूचांक,मा अस्ट्रेलियालाई २७ औं स्थान दिईयो।[४४] जबकि गवर्नर जनरल अस्ट्रेलियाली सुरक्षा बलको प्रधान सेनापति हुदछन, यसको सुरक्षा बल (ADF)लाई चलाउन कुनै सक्रिय योगदान हुदैन, यो निर्वाचित अस्ट्रेलियाली सरकार चलाउदछ।[४५]

भूगोल[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेखहरू: Geography of Australia तथा Climate of Australia
अस्ट्रेलियामा जलवायु क्षेत्रों, क्योपेन वर्गीकरणको आधारमा

अस्ट्रेलियाको भूक्षेत्र७,६१७,९३० square kilometres (२,९४१,३०० sq mi)[४६] हिन्द-अस्ट्रेलियाली तख़्तेमा छ। हिन्दN4 र प्रशान्त महासागरबाट घेरिएको छ, अस्ट्रेलिया एशियाबाट अराफुरा र तिमुर समुद्रको कारण विभाजित छ। अस्ट्रेलियाको तट रेखा३४,२१८ kilometres (२१,२६२ mi) छ(सबै अपतट द्वीपहरूलाई छोडेर)[४७] र ८,१४८,२५० square kilometres (३,१४६,०६० sq mi)को विस्तृत विशेष आर्धिक क्षेत्रमा अधिकार छ। यस विशेष आर्थिक क्षेत्रमा अस्ट्रेलियाली दक्षिण-ध्रुवीय प्रदेश सम्मिलित छैन।

अन्तरिक्षबाट देखिएको अस्ट्रेलिया राष्ट्रमंडल

विशाल अवरोधक चट्टान, विश्वको सबभन्दा ठुलो मूंगा- चट्टान,[४८] उत्तरी पूर्वी तटबाट धेरै कम दुरीमा स्थित छ र २,००० kilometres (१,२४० mi) बाट ज्यादा सम्म फैलिएको छ। माउंट अगस्टसको विश्वको सबभन्दा ठुलो पत्थरको खम्बा,मानिन्छ,[४९] जो पश्चिमी अस्ट्रेलियामा स्थित छ।२,२२८ metres (७,३१० ft)मा स्थित ग्रेट डिवाइडिंग रेंजमा माउण्ट कोसिक्जो अस्ट्रेलियाली महाद्वीपको सबभन्दा ठूलो चट्टान हो; जबकी हर्ड द्वीपको सुदूर अस्ट्रेलियन प्रदेशको मासन पीक २,७४५ metres (९,००६ ft) लामो छ।

टाढा सम्मको अस्ट्रेलियाको ठुलो भाग मरुभुमी छ वा अर्धशुष्क भूमि छ जसलाई सामन्यता पिछड़ा क्षेत्र भनिन्छ। अस्ट्रेलिया एक समतल महाद्वीप हो, जसको माटो सबभन्दा पुरानो र कम उर्वरक छ र सबभन्दा सूखा आवासीय महाद्वीप हो। सिर्फ महाद्वीपको दक्षिणी पूर्वी र दक्षिणी पश्चिमी किनाराको जलवायु समशीतोष्ण छ। जनसँख्याको घनत्व २.८ बासिन्दा प्रति स्क्वायर किलोमीटर छ, जो विश्वको सबभन्दा तल्लो मध्ये एक हो, जबकी जनसँख्याको एक ठूलो भाग दक्षिणी-पूर्वी तट रेखको समशीतोष्ण भागमा रहदछ। उष्णदेशीय जलवायुको साथ देशको उत्तरी भागको भू-प्रदेशमा वर्षा प्रचुरवन, जंगलीभूमि, घासभूमि, वायुशिफ, दलदल र मरुभुमी सम्मिलित छ। महत्वपूर्णताबाट जलवायु महासागरीय बहावबाट प्रभावित हुदछ, जसमा भारतीय महासागर द्रिधुव र अल नीनो दक्षिणी दोलन, जो सामयिक सूखेको साथ सहसम्बंधित छ र मौसमी उष्णदेशीय निम्न चाप व्यवस्था जो उत्तरी अस्ट्रेलियामा चक्रवात का निर्माण गर्दछ। [५०]

पर्यावरण[सम्पादन गर्ने]

एक इकोनिक अस्ट्रेलियाली जोड़ी बनाउने कोआला र नीलगिरी
मुख्य लेख: Environment of Australia

जबकी अधिकांशत: अस्ट्रेलिया अर्दशुष्क या मरुभुमी हो, यसमा अलपाइन झाडिदेखी लिएर उष्णदेशीय वर्षाप्रचुरवनको विमित्र आवासीय क्षेणी हो र यसलाई बहुविधिता भएको देश मानिएको छ। महाद्वीप यति पुरानो भएको कारण, यसको अत्यधिक अस्थिर मौसम नमूना, र यसको लामो अवधि का भोगोलिक विलगन,अस्ट्रेलियाको अधिकांश बायोटा अनौठो र भिन्न-भिन्न प्रकारको छ। लगभग ८५% फूल-पौधे, ८४% स्तनपायी, ४५% भन्दा ज्यादा चिड़ियाँ र ८९% जलचर, समशीतोष्ण क्षेत्रको माछा स्थानिक हुन।[५१] ७५५ जातिहरूको साथ, अस्ट्रेलियामा कुनै पनि देशभन्दा ज्यादा सर्पणशील जन्तु छन।[५२] यस क्षेत्र अर्न्तगत अस्ट्रेलियाको थुप्रै इकोरीजन र जाति मनुष्यको क्रियाकलापहरू र नयाँ प्रकरको बिरुवा र जानवरहरूको कारण खतरामा छ। संघीय वातावरण सुरक्षा र जैव विविधता संरक्षण कानून १९९९ खतरामा परेका प्रजातिहरूको संरक्षणको एक कानूनी ढाँचा हो। अनौठो परितन्त्रको सुरक्षा र त्यसलाई बचाउनको लागी राष्ट्रिय जैव विविधता कार्य योजनाको अन्तगर्त विभिन्न सुरक्षा क्षेत्र बनाईएको छ; ६४ आर्द्रतायुक्त भूमिको रामसर सम्झौताको अन्तगर्त पंजीकृत गरिएको छ र १६ विश्व मीरास स्थल निर्मित गरिएको छ। अस्ट्रेलियालाई २००५ लाई विश्व पर्यावरण निरन्तरता सूचांकमा १३ औं स्थान दिईयो।[५३]अस्ट्रेलियाली जंगलोंमा बहुधा विभिन्न किसिमको नीलगिरीको वृक्ष छन र ज्यादातर उच्च वर्षा दर भएको क्षेत्रहरूमा स्थित छ।

धेरै जसो अस्ट्रेलियाली काष्ठीय बिरुवाको जातिहरू सदाबहार छ र धेरै आगो र सुखाको अनुकूल छ, जसमा नीलगिरी र बबूल शामिल छ। अस्ट्रेलियासँग स्थानिय् फली जातिको विशाल प्रकार छ जो रिजोबिया बैक्टेरिया र माइक्रोजिल फँगीको साथ सहजीविताको कारण कम-पोषण भएको माटोमा बाच्दछ। बहुप्रचलित अस्ट्रेलियाली जानवरहरू मामनोट्रिम्स(प्लेटिपस र इकिडना); मार्सुपिय्ल्सको परिचारक, जसमा कंगारू, द कोअला र वोमब्रेट; नाम्किनिजल र साफ जल मगरमच्छ, र चिडियाँ जस्तो एमु र कोकबुराहुन। अस्ट्रेलिया विश्वको केही विषालु साँपको घर हो।[५४]डिंगो(अस्ट्रेलियाली कुकुर) लाई अस्ट्रोनेसियन मानिसहरूद्वारा ल्याईएको थियो जो ३००० BCE[५५] को करीब स्वदेशी अस्ट्रेलियालीहरूको साथ व्यापार गर्थथे, पहिले मानव अवस्थापनको साथ धेरै बिरुवा र जानवरहरूको जातिहरू छिट्टै नै गायब भयो,[५६] जसमा अस्ट्रेलियाली मेगाफौना; अन्य जो युरोपियन अवस्थान पछि गायब भयो त्यसमा थाईलेसीन हो।[५७]

हालैको वर्षहरूमा जलवायु परिवर्तन अस्ट्रेलियाको ठूलो चिन्ताको विषय बनेको छ,[५८] साथमा धेरै अस्ट्रेलियालीहरूको विश्वास छ की वातावरणको सुरक्षा एक महत्वपूर्ण मुद्दा हो देश अहिले जसको सामना गरिरहेको छ।[५९] पहिले रुड मंत्रालयले उत्सर्ग घटाउनको लागी कर क्रियाकलाप प्रारम्भ किए,[६०] रुडको पहिलो कार्यालय जादाको कानून, कार्यालयको पहिलो दिन,क्योटो प्रोटोकोलको दृढीकरणको कारकमा हस्ताक्षर गर्नु। तथापि अस्ट्रेलियाको प्रति व्यक्ति कार्बन डाइअक्साइड निकासी विश्वमा उच्चमा छ, केही अरु औद्दयोगिक देश जस्तो अमेरिका, क्यानाडा, र नार्वे भन्दा कम छ। पछिल्लो शताब्दीको अनन्तर अस्ट्रेलियाको वर्षामा थोरै बढोत्तरी भएको छ, देशभरमा र राष्ट्रको दुबै चतुर्थ भागमा।चिरकालिक कमी जो सहरी जनघनत्वमा बढोत्तरी र स्थानीय सूखेको कारण भैइरहेको छ त्यसको कारण [६१] जलवायुको यस लाभदायक परिवर्तनको बावजूद, अस्ट्रेलियाको थुप्रै सहर र क्षेत्रहरूमा जल सीमा लागू छ।[६२]

अर्थव्यवस्था[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेख: Economy of Australia
हेर्नुहोस: Economic history of Australia र Median household income in Australia and New Zealand
द सुपर पिट कल्गूरली, अस्ट्रेलियाको सबभन्दा ठूलो खुला सुनको खानी

अस्ट्रेलियाली डालर अस्ट्रेलियाली राष्ट्रमंडलको मुद्रा हो, जसमा क्रिशमस द्वीप, कोकोस(किलिंग) द्वीप र नोरफोक द्वीप, र साथ साथै किरीबतीको प्रशांतीय द्वीप राज्य, नौरु, र तुवालु शामिल छ। अस्ट्रेलियन स्टक एक्सचेंज र सिडनी फ्यूचर्स एक्सचेंज अस्ट्रेलियाको ठूलो शेयर बाजार हो।[तथ्य वांछित]आर्थिक स्वतन्त्रताको सूचांकको अनुसार, अस्ट्रेलिया एक निर्वाध पूंजीवादी अर्थव्यवस्था हो। अस्ट्रेलियाको प्रति व्यक्ति(GDP) बेलायत, जर्मनी र फ्रान्स बाट क्रय शक्ति समानता मामिलामा थोरै माथि छ। देशको २००७को संयुक्त राष्ट्रको मानव विकास सूचांकमा तेश्रो, २००८को लेगाटममा समृद्धि सूचांकमा पहिलो र द इकोनोमिस्ट वर्ल्डवाइड २००५को जीवन स्तर सूचांकमा छैटौ स्थान दियो गया।अस्ट्रेलियाको सबै ठुला सहरहरूले जीवन कुशलताको तुलनात्मक सर्वेमा राम्रो प्रदर्शन गर्यो;[६३] मेलबर्नलाई २००८ विश्वको सबभन्दा राम्रो आवासीय सहरमा दोस्रो स्थान, यस सूचीमा यसपछी अस्ट्रेलियाको पर्थ शहरलाई चौथो, एडिलेडलाई ७ औं र सिडनीलाई ९औं स्थान प्राप्त भयो। [६४] शताब्दीको शुरुआतमा वस्तुहरूको मुल्य बढ़दाको समय, वस्तुहरूको निर्माणको ठाउमा त्यसको निर्यातमा ज्यादा ध्यान दिनु अस्ट्रेलियाको व्यापारमा बढोतरीको आधार बन्यो। अस्ट्रेलियाको भुगतान सन्तुलित छ जो GDPको ७% भन्दा ज्यादा नकारात्मक छ र ५० वर्षभन्दा पनि ज्यादाको एकसमान बड़े चालू खाता घाटा छ। [६५] अस्ट्रेलिया १५ वर्ष देखी ३.६%को औसत दरबाट विकसित भएको छ, जसमा कि एक अवधिसम्म OECDको वार्षिक औसत २.५% थियो. [६६]IMFको अनुसार, १७ वर्षको विकास पछि [६५] अस्ट्रेलियाली अर्थव्यवस्था २००९मा मंदीको मार खान सक्दछ।[६७] '''

२००६मा अस्ट्रेलियाको निर्यातको गन्तव्य र मूल्य

१९८३मा हाक सरकारले अस्ट्रेलियाली डालरलाई चलाए र अंशत: आर्थिक व्यवस्थाको नियन्त्रण मुक्त गरे.[६८]हावर्ड सरकार श्रम बाजारको अंशत: विनियमनको साथ चल्यो र धेरै राज्य अधीन व्यवसायलाई निजिकरण गरे, खासकरेर दूरसंचारउद्योग मा। १०% माल र सेवा कर (GST)लागू गर्नुको साथ [६९] अप्रत्यक्ष कर व्यवस्थालाई जुलाई २०००मा मूलत: परिवर्तित गरियो, जसले अस्ट्रेलियाली कर व्यवस्थाको व्यक्तिगत र कम्पनी आयकरमा कायम् रहेको आत्मनिर्भरतालाई थोरै कम गर्यो।

४.६% बेरोजगारी दरको साथ जनवरी २००७मा १०,०३३,४८० मानिस नियोजित थियो।[७०] पछिल्लो दशकहरू भन्दा, महंगाई २-३% र आधारभूत ब्याज दर ५-६% छ। अर्थव्यवस्थाको सेवा क्षेत्र जसमा पर्यटन, शिक्षा, र आर्थिक सेवा हो, त्यसको GDPमा ६९% योगदान छ।[७१] यद्यापि कृषि र प्राकृतिक संसाधन GDPको सिर्फ ३% र ५%को लागी जिम्मेदार छ, उसले मूलतः निर्यात प्रदर्शनमा योगदान गर्दछ। अस्ट्रेलियाको ठूलो निर्यात बाजार जापान, चीन, अमेरिका, दक्षिणी कोरिया र न्यूजीलैण्ड हो।[७२]

जनसांख्यिकी[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेखहरू: Demographics of Australia तथा Immigration to Australia
ऐतिहासिक जनघनत्व [७३]
स्वदेशी जनसंख्या
पूर्व १७८८ लग-भग ३५०,०००
गैरस्वदेशी जनसंख्या वृद्धि
१७८८ ९०० --
१८०० ५२०० ४७७.८%
१८५० ४०५,४०० ७,६९६.२%
कुल जनसंख्या वृद्धि
१९०० ३,७६५,३०० --
१९१० ४,५२५,१०० २०.२%
१९२० ५,४११,००० १९.६%
१९३० ६,५०१,००० २०.१%
१९४० ७,०७८,००० ८.९%
१९५० ८,३०७,००० १७.४%
१९६० १०,३९२,००० २५.१%
१९७० १२,६६३,००० २१.९%
१९८० १४,७२६,००० १६.३%
१९९० १७,१६९,००० १६.६%
२००० १९,१६९,१०० ११.६%
२००९ २१,८२८,७०४ १३.६%
दक्षिण अस्ट्रेलियाको बारोसा घाटी-मदिरा निर्माण क्षेत्र। १५% भन्दा पनि कम अस्ट्रेलियाली ग्रामीण क्षेत्रमा बस्तछन

अनुमानित २१.८ मिलियन (दस लाख)मा धेरै जसो अस्ट्रेलियाली उपनिवेश कालको स्थापितहरूको वंशज हुन र यूरोपको उत्तर-संघीय अप्रवासी हुन, र करीब जनसंख्याको ९०% यूरोपीय वंशजको छन। पीढ़ियौ देखी, उपनिवेशकालीन स्थापितहरू र उत्तर संघीय अप्रवासीहरूको विशाल जनसंख्या बेलायती आइस्ल्सबाट केवल यहाँ आए र अस्ट्रेलियाली जनता अहिले पनि मुख्यतः ब्रिटिश वा आयरिश एथिनिक उत्पतिको छन। २००६मा अस्ट्रेलियाली गणना सबभन्दा धेरै जसमा अस्ट्रेलियाली वंशज (३७.१३%),[७४] फेरी अंग्रेज (३१.६५%), आयरिश (९.०८%), स्कटिश (७.५६%), इटालियन (४.२९%), जर्मन(४.०९ %), चाइनीज (३.३७%) र ग्रीक (१.८४%) आउदछन। [७५]

अस्ट्रेलियाको जनसंख्या प्रथम विश्वयुद्ध भन्दा चार गुणा बढेकोछ,[७६] र महत्वाकांक्षी आप्रवासी कार्यक्रमको कारण पनि बढ्यो। दोश्रो विश्वयुद्ध बाट २००० सम्म, कुल जनसंख्याको करीब ५.९ मिलियन देशमा नया अप्रवासीको रूपमा बसे, यसको मतलब भयो की हरेक सात मध्ये दुई अस्ट्रेलियाली समुद्र पार पैदा भए।[७७] अधिकतर अप्रवासी कुशल छन,[७८] तर अप्रवासी कोटामा परिवारको सदस्यहरू र रिफ्यूजीको लागी विभाग शामिल छ।[७८] २००१मा २३.१% अस्ट्रेलियालीहरूको पाँच ठुलो समूह समुद्र पार बेलायत, न्यूजीलैण्ड, इटली, भियतनाम, र चीनमा जन्मीएका थिए।[७२][७९] १९७३मा अस्ट्रेलियाली श्वेत नीतिको अन्तको साथ, बहुसंस्कृतिवाद नीतिको आधारमा जाति सौहार्दलाई प्रोत्साहन र बढ़ावा दिनको लागी थुप्रै सरकारी पहलको स्थापित गरियो। [८०] २००५-०६मा मुख्यतः एशिया र ओसिनिया बाट १३१,००० भन्दा धेरै अप्रवासी अस्ट्रेलिया आए।[८१] २००६-०७को प्रवासी लक्ष्य १४४,००० थियो।[८२] २००८-०९को लागी कुल प्रवासी कोटा ३००,०००-यो दोस्रो विश्वयुद्धको समय बनेको अप्रवासी विभागको निर्माण पछि सबभन्दा धेरै हो।[८३][८४]

लगभग तीन चौथाई अस्ट्रेलियाली महानगर र तटीय क्षेत्रहरूमा बस्तछन। यो पुल अस्ट्रेलियाको परिचयको एक अभिन्न भाग हो। [152]

स्वदेशी जनसंख्या-महाद्वीपीय आदिवासी र तोर्स स्ट्रेट द्वीपवासियों-को संख्या २००१मा ४१०,००३ (कुल जनसंख्याको २.२%) गणना गरिएको थियो; जसमा १९७६को गणनाबाट अभूतपूर्व बढोत्तरी भयो; जसमा सर्वदेशी जनसंख्या ११५,९५३ गनियो।[८५] टुलो संख्यामा स्वदेशी जनसंख्याको गणना हुनसकेन किनकी उनीहरू स्वदेशी स्थिति फार्ममा दाखिल भएका थिएनन,कारणहरूको समन्वय पछी, ABSले २००१को सही आँकडा लगभग ४६०,१४० (कुल जनसंख्याको २.४%) अनुमानित गरियो.[८६] स्वदेशी अस्ट्रेलियाई कारावास र बेरोजगारी, शिक्षा का निचा स्तर, र जीवन काल पुरुष र महिलाहरूको जो ११-१७ वर्ष विदेशीभन्दा कम छन, बाट प्रभावित छ।[७२][८७][८८] केही सुदूर स्वदेशी वर्गको "विफल राज्य" जस्तो अवस्थाबाट परिभाषित गरिएको छ।[८९][तथ्य वांछित]

विकसित देशहरूमा जुन एक कुरा समान छ, अस्ट्रेलियाको जनसंख्या बुढो जनसंख्याको तर्फ बढिरहेको छ जसबाट सेवानिवृत्ति र सेवा गर्नेहरूको कम उम्र भएका धेरै छ। २००४ मा, सामान्य जनसंख्याको औसत उमेर ३८.८ वर्ष थियो।[९०] एक बड़ी संख्यामा अस्ट्रेलियाई (२००२-०३ की अवधिमा ७५९,८४९) [९१] अपनो देश देखी बाहिर रहेका।

भाषा[सम्पादन गर्ने]

राष्ट्रिय भाषा अंग्रेजी हो।[९२] आफ्नो खुदको विशेष उच्चारण गुण र शब्द संग्रह(जसमा केहीले आफ्नो लागी अंग्रेजीको बाटो खोजे)को साथ अस्ट्रेलियाली अंग्रेजी भाषाको एक मुख्य प्रकार हो, तर अमेरिकी या बेलायती अंग्रेजीसँग आन्तरिक बोली भिन्नतामा कम(छोटो क्षेत्रीय उच्चारण र शाब्दिक विविधतालाई छोडेर) हो। व्याकरण र वर्तनी मुख्यत: बेलायती अंग्रेजीमा आधारित छ। २००१को गणनाको अनुसार स्वदेशको करीब 0% जनसंख्या द्वारा सिर्फ अंग्रेजी भाषा बोलीन्छ। दोश्रो सामान्य जो भाषा घरमा बोलिन्छ त्यो हो चिनिया (२.१%), इटालियन (१.९%), र ग्रीक (१.४%)। पहिलो र दोस्रो पीढ़ीको प्रवासीहरूको एक उल्लेखनीय अनुपात द्विभाषिक छ। यस्तो मानिन्छ कि पहिले यूरोपियन सम्पर्कको समय,अस्ट्रेलियाली प्राचीन भाषाहरू २०० देखी ३००को बीच थियो। यसमा सिर्फ ७०को करीब नैं बच्न सक्यो र त्यसमा २० अहिले खतरामा छ। एक स्वदेशी भाषा ५०,००० (०.२५%) मानिसहरूको मुख्य भाषा अहिले पनि बनेको छ। अस्ट्रेलियासँग साथ एक चिन्ह भाषा छ जसलाई असलनको नामबाट जानिन्छ, जो करीब ६५०० बहरे मनिसको मुख्य भाषा हो।

धर्म[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेख: Religion in Australia

अस्ट्रेलियाको कुनै राष्ट्रिय धर्म छैन। २००६को गणनामा, ६४% अस्ट्रेलियाईलाई कुनै पनि मनुष्य जातिको ईसाईको रूपमा सूचीबद्ध गरिएको थियो। जसमा २६% रोमन कैथोलिक र १९% एंगलिकेनको रूपमा थिए। "धर्म रहित"(जसबाट मानवतावाद, अनीश्वरवाद, अज्ञेयवाद र बुद्धिवाद) कुल मिलाएर १९% र जो तिब्र गतीले बढेको समूह हो (२००६ र २००१को गणनामा भएको विभिन्नताको सन्दर्भमा; र १२% जवाब दिएनन र न त अनुवादमा कुनै प्रतिक्रिया व्यक्त गरे)। अस्ट्रेलियामा दोस्रो ठूलो धर्म बौद्ध , त्यसपछी हिन्दू र इस्लाम धर्म हो। कुल मिलाकर ६% भन्दा कम अस्ट्रेलियाली इसाई धर्मको अलावाको पाईएको छ। [९३] सर्वेक्षणबाट पता लागेको छ कि विकसित देशहरूमा अस्ट्रेलिया कम धार्मिक राष्ट्र हो, साथै अस्ट्रेलियालीहरूले जीवनमा धर्मलाई कुनै महत्वपूर्ण भूमिकाको रूपमा व्याख्या गरिएको छैन। [९४][९५] जस्तो कि विभिन्न पश्चिमी देशहरूमा छ, यहाँ चर्चमा अराधना गर्ने सक्रिय भागीदार कम छन र कम भै रहेका छन, चर्चको कायहरूमा,[९६] २००४को गणनाको अनुसार, उपस्थित जनसंख्या का करीब ७.५% अर्थात १.५ मिलियन छ।[९७]

शिक्षा[सम्पादन गर्ने]

पूरै अस्ट्रेलियामा स्कूल उपस्थिति अनिवार्य छ। अधिकांश अस्ट्रेलिया राज्यमा ५-६ वर्षको बच्चा ११ वर्षको अनिवार्य सिक्षा प्राप्त गर्दछन; त्यसपछी दुई वर्ष अरु बढ्न सक्दछन (११ र १२ वर्ष), यसको साक्षरता दरमा सहयोग करीब ९९% मानिएको छ। अन्तराष्ट्रिय विद्यार्थी मुल्यांकन कार्यक्रम, आर्थिक सह भागिता र विकास संगठन(OECD)को सहयोगद्वारा, अस्ट्रलियाली शिक्षालाई विश्वमा आँठ औं स्थान दिईएको छ, जो विशेषता पूर्वक ३० देशहरू OECDको औसत स्थानभन्दा धेरै छ।[९८] सरकारी अनुदानबाट अस्ट्रेलियाको ३८ विश्वविद्यालयहरूलाई समर्थन दिईन्छ, र जबकि थुप्रै नीजि विश्वविद्यालय पनि बनाइएको छ, जस मध्ये अधिकांशलाई सरकारी निधियन प्राप्त भयो। व्यावसायिक प्रशिक्षणको लागी एक राज्य आधारित व्यवस्था छ, जो महाविद्यालयभन्दा ज्यादा छन जसलाई टेफ संस्थानको नामबाट जानिन्छ र थुप्रै उद्योग नया उद्यमीहरूको लागी प्रशिक्षणको व्यबस्थापन गर्दछ। लगभग ५८% २५ देखी ६४ वर्षको अस्ट्रेलियालीहरूको साथ व्यावसायिक या तृतीय श्रेणीको प्रमाणपत्र छ,[७२] र OECD देशहरूमा ४९%को स्नातक दरको साथ यसको स्थान सबभन्दा माथि छ। तृतीय श्रेणीबाट शिक्षा लिने स्थानीय र अन्तराष्ट्रिय विद्यार्थीहरूको अनुपात OECDको देशहरूमा सबभन्दा धेरै अस्ट्रेलियाको छ।[९९] ढाँचा:Largest cities of Australia

संस्कृति[सम्पादन गर्ने]

मुख्य लेखहरू: Culture of Australia, Cinema of Australia, तथा Music of Australia
मेलबोर्नको शाही प्रदर्शनी भवन अस्ट्रेलियाको यस्तो पहिलो भबन थियो जो २००४मा UNESCO विश्व पुरातात्विक स्थलमा सूचीबद्ध छ।

१७८८ देखी पछि अस्ट्रेलियाली संस्कृतिको प्राथमिक आधार एंग्लो सेल्टिक रहेको छ, यद्यपि देशको प्राकृतिक वातावरण र स्वदेशीबाट संस्कृतिहरूमा थुप्रै अस्ट्रेलियाली विशेषता बाहिर निस्किएको छ। २० औं शताब्दीको मध्यदेखी अस्ट्रेलियाली संस्कृति, अमेरिका प्रख्यात संस्कृति (विशेष गरेर टेलिभिजन र सिनेमा), अस्ट्रेलियाको एशियाई छिमेकी र ठूलो मात्रामा अंग्रेजी भाषा नबोल्ने देशहरूको अप्रवासीहरूबाट प्रभावित रहेको छ।

अस्ट्रेलियाली दृश्यकलाको शुरुआत आफ्नो स्वदेशी मानिसहरूको गुफाओं र वृक्षहरूको चित्रकलाबाट मानिएको छ। [१००] स्वदेशी अस्ट्रेलियालीहरूको परम्परा मौखिक रूपबाट ज्यादा प्रसारित भयो र ड्रीमटाइमको कहानिलाई भन्ने अरु समारोहसँग जोडिएको छ। अस्ट्रेलियाली प्राचीन संगीत, नृत्य र कला बाट प्रभावित भयो। यूरोपियन अवस्थापनको सम

सन्दर्भ[सम्पादन गर्ने]

  1. ↑ "CIA World Factbook: Australia", 9 April 2009 
  2. ↑ "Demonyms - Names of Nationalities" 
  3. ↑ "Demonyms, or what do you call a person from ..." 
  4. ↑ "Population clock" 
  5. ↑ ढाँचा:Census 2006 AUS
  6. ↑ ६.० ६.१ ६.२ ६.३ "Australia" 
  7. ↑ "Australia in Brief: The island continent" 
  8. ↑ फर्स्ट ऑस्ट्रेलियंस वृत्तचित्र (प्रकरण 1), स्पेशल ब्राडकास्टिंग सर्विस, अस्ट्रेलिया, 2008.
  9. ↑ बोथ ऑस्ट्रेलियंस एबोरिजिंस एंड यूरोपियन्स रूटेड इन अफ्रीका - 50,000 साल पहिले.
  10. ↑ मैक्नाईट, सीसी (1976). द वोयाज टू मारेज: मैकासन ट्रेपैन्जर्स यिनी नर्दर्न अस्ट्रेलिया मेलबोर्न यूनिभर्सिटी प्रेस.
  11. ↑ "Australia: World Audit Democracy Profile", WorldAudit.org 
  12. ↑ पर्चास, वोल. आइवी, पीपी. 1422-32, 1625. यो मूल स्पेनिश अस्ट्रिअलियाको रूपान्तर प्रतीत हुदछ [यस प्रकारबाट] .http://www.hispanicfiesta.com.au/pics/pdf_mag_2004/42.PDF लाइब्रेरी अफ कांग्रेसको एक प्रतिलिपिको अनलाइनमा पढ्न सकिन्छ। http:// memory.loc.gov/service/rbc/rbdk/d0404/02951422.jpg.
  13. ↑ सिडनी जे बेकर, द अस्ट्रेलियन लैंग्वेज , द्वितीय संस्करण, 1966.
  14. ↑ Ferguson, John Alexander (1975), Bibliography of Australia: 1784-1830, 1 (reprint ed.), National Library Australia, p. 77, ISBN 0642990441, <http://books.google.com.au/books?id=KQzgC-xeQkIC&pg=PA77&lpg=PA77&dq=Zoology+and+Botany+of+New+Holland&source=web&ots=Rt9asDSfDw&sig=4qHuJ8P6f_tFSp6AuH9WkhbdflE&hl=en&ei=TtyQSaqwEIm9kAXwouTwCw&sa=X&oi=book_result&resnum=7&ct=result> 
  15. ↑ Estensen, Miriam (2002), The Life of Matthew Flinders, Allen & Unwin, p. 354, ISBN 1-74114 152 4 
  16. ↑ Flinder, Matthew (1814), A Voyage to Terra Australis 
  17. ↑ J. J. Bennett, ed. (1866–68), "General remarks, geographical and systematical, on the botany of Terra Australis", The Miscellaneous Botanical Works of Robert Brown, Esq., D.C.L., F.R.S., 2, pp. 1–89 
  18. ↑ Mabberley, David (1985), Jupiter botanicus: Robert Brown of the British Museum, British Museum (Natural History), ISBN 3-7682-1408-7 
  19. ↑ इसटेनसेन पी. 450.
  20. ↑ वीकेंड अस्ट्रेलियंस, 30-31 दिसंबर 2000, पी. 16
  21. ↑ अस्ट्रेलियाली उच्चारण:मैक्वेरी डिक्शनरी, फोर्थ एडिसन (2005). मेलबोर्न, द मैक्वेरी लाइब्रेरी प्रेस पीटीवाई लिमिटेड. ISBN 1-876429-14-3.
  22. ↑ गिलेस्पी, आर. (2002) डेटिंग द फर्स्ट अस्ट्रेलियंस. रेडियोकार्बन 44:455-72; "Dating the First Australians" 
  23. ↑ कोंविक्ट रिकर्ड्स पब्लिक रिकर्ड अफ विक्टोरिया; स्टेट रिकर्ड्स अफिस अफ वेस्टर्न अस्ट्रेलिया.
  24. ↑ अस्ट्रेलियन ब्यूरो अफ स्टेटीस्टिक 1998 स्पेशल आर्टिकल--द स्टेट अफ न्यू साउथ वेल्स.
  25. ↑ स्मिथ, एल. (1980), द एबोरिजिनल पोपुलेशन अफ अस्ट्रेलिया, आस्ट्रेलियन नेशनल यूनिभर्सिटी प्रेस, कैनबरा.
  26. ↑ स्मालपोक्स थ्रू हिस्ट्री.
  27. ↑ Tatz, Colin (1999), "Genocide in Australia", AIATSIS Research Discussion Papers No 8, Australian Institute of Aboriginal and Torres Strait Islander Studies 
  28. ↑ बैन अटवुड, टेलिंग द ट्रुथ अबाउट हिस्ट्री . (2005) अनलाइन संस्करण.
  29. ↑ कीथ विंशल, (2001). द फैब्रिकेसन अफ एबोरिजिनल हिस्ट्री , द न्यू क्राइटेरियन वोल. 20, संख्या 1, 20 सेप्टेम्बर.बैन अटवुड, द ट्रुथ अबाउट एबोरिजिनल हिस्ट्री (2005) पी. 2.
  30. ↑ स्टुअर्ट मैकिनटायर, द अक्सफोर्ड हिस्ट्री अफ अस्ट्रेलिया: वोल 4 (1986), पी. 142; सी. बीन एड. (1941). वोल्यूम 1 - द स्टोरी अफ एन्जैक: द फर्स्ट फेज़, फर्स्ट वर्ल्ड वार ओफिसिअल हिस्ट्रीज, ग्यारहवां संस्करण.
  31. ↑ "First World War 1914 – 1918" 
  32. ↑ मैकिनटायर, 151-3; लिज रीड, बिग्गर दैन गल्लिपोली: हिस्ट्री, एंड मेमोरी इन अस्ट्रेलिया (2004) पी. 5 अनलाइन.
  33. ↑ हांक नेल्सन, "गल्लिपोली, कोकोडा एंड द मेकिंग अफ नेशनल आईडेनटीटी", जर्नल अफ अस्ट्रेलियन स्टडीज , (1997) वी. 53#1 पीपी. 148-160 अनलाइन संस्करण.
  34. ↑ अस्ट्रेलिया एक्ट टेक्स्ट.
  35. ↑ पर्लियामेंटरी लाइब्रेरी (1997). द रिजर्व पवर्स अफ द गवर्नर-जनरल.
  36. ↑ Evans, Tim (2006), "Compulsory Voting in Australia", pp. p. 4 
  37. ↑ "What happens if I do not vote?", Voting Australia - Frequently Asked Questions, Australian Electoral Commission 
  38. ↑ "www.ag.gov.au Administrator of Norfolk Island" 
  39. ↑ जापान-अस्ट्रेलिया सम्बन्ध, www.mofa.go.jp.
  40. ↑ अस्ट्रेलियाली सरकार. (2005).बजेट 2005-2006.
  41. ↑ वैश्विक विकास का केंद्र.विकास सूचकांकको प्रति वचनबद्धता: अस्ट्रेलिया, www.cgdev.org. 5 जनवरी 2008 लाई लिईयो।
  42. ↑ "Section 3: Management and Accountability (Chapter 4: People Management)" (PDF), Defence Annual Report 2007-08, Department of Defence  (पीपी. 99-100).
  43. ↑ अस्ट्रेलियाली रक्षा विभाग (2006)."पोर्टफोलियो बजेट स्टेटमेंट्स 2006-07." पी.19.
  44. ↑ एवरिन्घम, सारा. अस्ट्रेलिया शांति सूचांक (२००८)को अनुसार २७ औं स्थानमा छ, www.abc.net.au 23 जनवरी 2008को प्राप्त.
  45. ↑ Khosa, Raspal (2004), Australian Defence Almanac 2004–05, Canberra: Australian Strategic Policy Institute, p. 4 
  46. ↑ "Australia's Size Compared" 
  47. ↑ "State of the Environment 2006" 
  48. ↑ UNEP World Conservation Monitoring Centre (1980), "Protected Areas and World Heritage - Great Barrier Reef World Heritage Area" 
  49. ↑ "Mount Augustus" 
  50. ↑ नो मोर ड्रोट: यो एक "पर्मानेंट ड्राई" हो; अस्ट्रेलियास एपिक ड्रोट: स्थिति गंभीर छ |
  51. ↑ "About Biodiversity" 
  52. ↑ लैम्बरटिनी, कटिबंधोंमा एक प्रकृतिवादीको गाइड, अंश www.press.uchicago.edu
  53. ↑ "2005 Environmental Sustainability Index (p. 112)" (PDF) 
  54. ↑ "स्नेक बाईट", अस्ट्रेलियाली बिष संग्रह.
  55. ↑ सेवोलैनेन, पी. एट अल. 2004.माईटोकोंड्रीयल डीएनएको अध्ययनबाट प्राप्त, एक प्रकारको अस्ट्रेलियाली कुकुरको उत्पत्तिको एक विस्तृत चित्र. नेशनल अकेडमी अफ साइंसेस अफ द यूनाईटेड स्टेट्स अफ अमेरिकाको कार्यवाही. 101:12387-12390 PMID
  56. ↑ ह्युमंस टु ब्लेम फर एक्सटीन्क्सन अफ अस्ट्रेलियास मेगाफौना. द यूनिभर्सिटी अफ मेलबोर्न.
  57. ↑ "Additional Thylacine Topics: Persecution", 2006 ; "National Threatened Species Day", 2006 
  58. ↑ वायु मण्डल: प्रमुख मुद्दा: जलवायु परिवर्तन, अस्ट्रेलियन स्टेट अफ द एन्वायरन्मेंट कमिटी, 2006.
  59. ↑ एएनयू पल फाइंड्स 'इट्स द इनवायरनमेंट, स्टूपिड', www.anu.edu.au 8 जनवरी 2008 लाई लिईयो।
  60. ↑ अस्ट्रेलिया 2020 सम्म 15% कार्बन कटौतीको लक्ष्य राख्दछ, २०१० कार्बन मार्केटको घोषणा, www.greencarcongress.com. 8 जनवरी 2008 लाई लिईयो।
  61. ↑ "Regional Rainfall Trends" 
  62. ↑ अस्ट्रेलियाको जल बचाव, बीबीसी न्यूज, २३ अप्रिल 2008.
  63. ↑ मेलबर्न 'दुनिया का शीर्ष शहर' (2004), द एज. 31 जनवरी 2009को पुनः प्राप्त
  64. ↑ "लिवेबिलिटी रैंकिंग:अर्बन इडिल्स.
  65. ↑ ६५.० ६५.१ डाउनवंडर द इकोनोमिस्ट, 29 मार्च 2007.
  66. ↑ अस्ट्रेलिया २००९को मंदीमा अस्थिर देखियो, इंटरनेशनल हेराल्ड ट्रिब्यून, 19 जनवरी 2009.
  67. ↑ अस्ट्रेलिया इन रिसेसन: आईएमएफ, द अस्ट्रेलियन, 31 जनवरी 2009.
  68. ↑ मैक्फार्लेन, आई. जे. (1998).बीस औं शताब्दीको अन्तिम तिन माहिनाको अस्ट्रेलियाली मौद्रिक नीति. रिजर्व बैंक अफ अस्ट्रेलिया बुलेटिन , अक्टूबर.
  69. ↑ परहम, डी. (2002).अस्ट्रेलियाको उत्पादकता र जीवन स्तरको वृद्धिमा सूक्ष्म अर्थनैतिक सुधार र पुनरुद्धार.कांफ्रेंस अफ एकोनोमिस्ट्स, एडिलेड, 1 अक्टूबर.
  70. ↑ अस्ट्रेलियन ब्यूरो अफ स्टेटिस्टिक्स.लेबर फोर्स अस्ट्रेलिया. Cat#6202.0.
  71. ↑ डिपार्टमेंट अफ फोरेन एंड ट्रेड (2003).एड्वान्सिंग द नैशनल इंटरेस्ट , परिशिष्ट 1.
  72. ↑ ७२.० ७२.१ ७२.२ ७२.३ अस्ट्रेलियन ब्यूरो अफ स्टेटिस्टिक्स.यर बुक अस्ट्रेलिया 2005.
  73. ↑ "AUSTRALIA: population growth of the whole country"  १९ औं शताब्दीको आकडामा स्वदेशी जनसंख्या शामिल छैन
  74. ↑ अस्ट्रेलियन ब्यूरो अफ स्टेटिस्टिक्सले घोषित गरेको छ कि धेरै जसो जो आफ्नो पूर्वजोंको "अस्ट्रेलियाई"को सूचीमा राख्दछन उनीहरू एंग्लो-केल्टिक समूहको अंग हुन।http://www.abs.gov.au/Ausstats/abs@ .nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/ 49f609c83cf34d69ca2569de0025c182!OpenDocument
  75. ↑ "20680-Ancestry by Country of Birth of Parents - Time Series Statistics (2001, 2006 Census Years) - Australia", 27 June 2007 
  76. ↑ "3105.0.65.001—Australian Historical Population Statistics, 2006" (XLS), 23 May 2006, "Australian population: (1919) 5,080,912; (2006) 20,209,993" 
  77. ↑ "Background note: Australia" 
  78. ↑ ७८.० ७८.१ अस्ट्रेलियाली आप्रवासन तथ्य फलक.
  79. ↑ अस्ट्रेलियाली जनसंख्या: जातीय मूल.
  80. ↑ "The Evolution of Australia's Multicultural Policy", 2005 
  81. ↑ उपनिवेशिक संख्याको अभ्युदय.
  82. ↑ वर्ष, जन्मको देश,को आधारमा विदेशमा जन्मीएका जनसँख्याको आगमन; अस्ट्रेलियन इमिग्रेसन फैक्ट शीट 20.प्रवासन कार्यक्रम योजना स्तर.
  83. ↑ आप्रवासन प्रवेशमा ३००,०००को उन्नति, 11/06/2008.
  84. ↑ 300,000 कुशल श्रमिकहरूको जरूरत - इवांस.
  85. ↑ "1301.0 - Year Book Australia, 2004", 27 February 2004 
  86. ↑ "4705.0 - Population Distribution, Indigenous Australians, 2001", 26 June 2002 
  87. ↑ Stephen Lunn. "Life gap figures not black and white", The Australian, 26 November 2008. अन्तिम पहुँच मिति:24 April 2009.
  88. ↑ Joel Gibson. "Indigenous health gap closes by five years", The Sydney Morning Herald, 10 April 2009. अन्तिम पहुँच मिति:24 April 2009.
  89. ↑ Michelle Grattan. "Australia hides a 'failed state'", The Age, 8 December 2006. अन्तिम पहुँच मिति:17 October 2008.
    "Extract: Dear Mr Rudd"  (तीसरा अंतिम अनुच्छेद).
  90. ↑ पार्लियामेन्ट अफ अस्ट्रेलिया, पार्लियामेन्टरी लाइब्रेरी (2005).अस्ट्रेलिया का ढलता कार्यबल.
  91. ↑ पार्लियामेन्ट अफ अस्ट्रेलिया, सीनेट (2005).अस्ट्रेलियाली प्रवासीहरूको जांच.
  92. ↑ "Pluralist Nations: Pluralist Language Policies?", 1995 Global Cultural Diversity Conference Proceedings, Sydney, Department of Immigration and Citizenship  "अंग्रेजीको कानूनन कुनै स्थान छैन परन्तु यो साधारण भाषाको रूपमा यती आरोपित भयो कि वास्तवमा यो आधिकारिक भाषाको साथ-साथ राष्ट्रिय भाषाको रूपमा उपयोग भै रहेको छ |"
  93. ↑ "Cultural Diversity", 1301.0 - Year Book Australia, 2008, Australian Bureau of Statistics, 7 February 2008  (पैराग्राफ शीर्षक हेर्नुहोस "धर्म").
  94. ↑ मरिस, लिंडी. गोड इस ओके, इट इस जस्ट रिलिजन बिट वी डोंट लाइक (2008), सिडनी मार्निंग हेराल्ड. 5 जनवरी 2008 लाई लिईयो।
  95. ↑ शिक्षाविदहरूको विचारबाट धर्मसँग सम्बंधित जनगणना त्रुटिपूर्ण हो किन भनें जनगणना "लाई धार्मिक आस्था भएका पहचानको नाप्नको लागी योजनावद्ध गरिएको छ - न कि स्वंय आस्था वा यसको अनुपस्थिति को" . एकाधिक स्वतन्त्र सर्वेक्षण मोनाश विश्वविद्यालय, अस्ट्रेलियाली कैथोलिक विश्वविद्यालय र ईसाई रिसर्च एसोसिएशन द्वारा गरियो जो योसंग तर्कयुक्त छ कि जनगणनामा सूचित 19% की तुलनामा 52% व्यस्क अस्ट्रेलियालीहरूको कुनै धर्म छैन |स्रोत: द एड्वरटाईजर अप्रैल 11, 2009 "व्हाई एडिलेड इज द सेंटर अफ एथिस्म" पीपी.10-12.
  96. ↑ राष्ट्रिय चर्च जीवन सर्वेक्षण: चर्च-अगाडी पतन भैइ रहेको छ, www.ad2000.com.au. 5 जनवरी 2008को लिया गया.
  97. ↑ एनसीएलएस चर्च उपस्थितिको नवीनतम अनुमान प्रकाशित गर्दछ, राष्ट्रिय चर्च जीवन सर्वेक्षण, मीडिया रिलीज, 28 फेब्रुअरी 2004.
  98. ↑ OECD 42/8/39700724.
  99. ↑ एजूकेशन एट ग्लांस 2005 बाइ ओएसीडी: परसेंटेज अफ फरेन स्टूडेंट्स इन टर्शियरी एजूकेशन.
  100. ↑ वेल्श, डेविड. "एबोरिजिनल फाइन आर्ट्स गैलरी", aaia.com.au. 2 नवंबर, 2008 लाई लिईयो।
"http://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=अष्ट्रेलिया&oldid=378903" बाट निकालिएको