घोडासैन

घोडासैन( Ghodasain)

१)अवस्थित: अछाम जिल्लामा अवस्थित एक गाउँ विकास समिति हो। हाल कमलबजार नगरपालिका अन्तर्गत समावेश गरिएको छ । गाउँबाट पूर्वीमा भागमा कमलबजार देखिन्छ भने पश्चिमी भागमा ढकारी नगरपालिका पर्दछ । यस गाउँ विकास समिती अन्तर्गत माँझी, पल्साँता, लाँची र घोडासैन गरि तीनवटा साना गाउँ समावेश छन् ।

२)बसोवास गर्ने जाती : माँझीमा मुँझेल(ghodasaini), जोशी, उपाध्याय र केही दलितहरुको बसोवास छ । पल्साँतामा भण्डारी, चलाउने, खड्का, वड र ल्वारहरुको बसोबास छ । त्यसैगरी घोडासैनमा क्षेत्रीय विष्ट(Bista)को बाहुल्यता छ भने अन्य थरीहरुमा उपाध्याय, जैशी, जोशी, अधिकारी, बोहरा,बोगटी,भण्डारी, वड, ल्वार, भुल, दमाई जातिका मानिस बसोबास गर्दछ्न ।

३)विकास: प्राथमिक तहको विद्यालय तिनवटै गाउँमा छन भने निम्न माध्यमिक र माध्यमिक तहको विद्यालय तिनवटै गाउँलाई पायक पर्ने गरि स्याँउल्याखाँदमा अवस्थित छ । तिनवटै गाउँलाई पायक पर्ने गरि सान्साना सवारी साधन स्याँउल्याखाँदसम्म जाने बाटो छ, यद्यपि कहिलेकाही आउने बाढी पहिरोले सवारीसाधनको आवतजावत बन्द हुन्छ । गाउँमा गाउलेको हिडिँ आएको र बनाइएका सान्साना बाटो छन् ।

४) नालिबाली : यस गाउ विकास समितिमा बसोबास गर्ने मानिसको मुख्य पेशा पशुपालन, कृषि र कृषिजन्य उत्पादन हो । बर्खामा मकै, धान, कोदो, मास, भाट्मास, गहत लगाउछन । हिउँदमा गहुँ, मसुरो, जौ, तिल, तोरि, र अन्य तरकारी आदि आदि ।

५)रोजगारी : प्राय मानिसको पेशा रोजगारी कृषि हो । तथापि खेतवारीबाट खानको लागि पुग्ने भएता पनि लाउने र अन्य घर खर्चको लागि धेरै महिलापुरुष भारतमा रोजगारीका लागि जाने गरेको देखिन्छ । भारतमा चौकिदारि, कुल्ली, होटलमा कामदार आदि आदि कार्यमा संलग्न हुन्छन् । स्थानीय ठाउँमा स्थानिय, प्रान्तीय र केन्द्रिय सरकारले कुनै पनि तवरको रोजगारी मूलक कार्यक्रम र आयोजनामा लगानी गरेको देखिदैन ।

६) बसाइँसराइ : अछाम् जिल्लामा बसोबास गर्ने प्राय: मानिस तराईको कैलाली जिल्लामा आउने गर्दछन । कैलालीको लम्की, चुहा, वलिया र टिकापुर आदि स्थानमा घोडासैनको मानिस बसाई सरेको भेटिन्छ । पछिल्लो समय (२०८०)सम्म आइपुग्दा यो तथ्यांकमा अत्याधिक मात्रामा वृद्ध भएको देखिन्छ ।

७)चाँडपर्व: दशैं, तिहार, तिज, माघी, चैत दशैं, पुस पन्ध्र आदि अदि ।

8) संस्कृति : प्रायः हिन्दु संस्कारका सबै कार्य ।

९) गित संगीत: यहाँको मानिसले डेउडा सुन्न र गाउने गर्दछन । देउडामा पनि ठाडी भाखा, खेलमा पैताला मिलाएर खेल्न खेल । त्यसैगरी हुड्केउली, पुल्ता र अन्य लोक लय ।