सन् २०२४ मा नेपालको बाढी
| को भाग | |
| मिति | जुलाई २०२४ – वर्तमान |
|---|---|
| स्थान | नेपाल, मुख्यत: यसको पूर्वी र दक्षिण-पूर्वी जिल्ला |
| कारण | जलवायु परिवर्तन बाढीको मैदान नजिकको शहरीकरण र कमजोर निकास संरचना |
| मृत्यु | २५०+ |
| क्षति | अनुमानित रु १७ अर्ब+[१] |
जुलाईको सुरुमा, अगस्टको मध्यमा र सेप्टेम्बर २०२४ को अन्त्यमा वार्षिक मनसुन मौसममा भारी वर्षाले देशभरि ठुलो बाढीका साथै धेरै माटो खसेको थियो। सेप्टेम्बरको बाढी, जसले सबैभन्दा धेरै क्षति र मृत्यु निम्त्यायो, कम्तिमा १९७० पछि यस क्षेत्रमा रेकर्ड गरिएको सबैभन्दा भारी वर्षाको कारण थियो, जुन जलवायु परिवर्तन र विशेष गरी कम चाप प्रणालीको परिणाम हो। बाढीको प्रभाव बाढी मैदानमा अनियोजित निर्माणसहित कमजोर पूर्वाधार र बस्ती योजनाका कारण अझ बढेको थियो।
सबैभन्दा गम्भीर बाढी २६ सेप्टेम्बरमा सुरु भयो र यसले पूर्वी नेपालका धेरै जिल्लाहरूलाई, विशेष गरी काठमाडौँ र बागमती नदी छेउछाउका जिल्लाहरूलाई ठुलो असर पारेको छ। भारतका नजिकका राज्यहरू जस्तै बिहार, उत्तर प्रदेश र असम र उत्तरी बङ्गलादेश केही भागहरू पनि प्रभावित भएका थिए। कोशी नदी खतरनाक स्तरमा पुगेको छ भने बागमती नदी र नक्कु नदीले बागमती प्रान्त बाढी ल्याएको छ। सेप्टेम्बर 28 देखि 29 का बिचमा काठमाडौँ उपत्यका 240 मिलिमिटर (९.४ इन्च) र <ID१ मिलिमिटर (१२.७ इन्च) को बिचमा पानी परेको थियो, जसले गर्दा नेपालको राजधानी काठमाडौँमा बाढी आएको थियो। वाटरपाइप र बिजुली र इन्टरनेटको पहुँचसहितका पूर्वाधारहरू क्षतिग्रस्त भए, र सहर बाहिरका सातवटा राजमार्गहरू अवरुद्ध भए। भूस्खलन गाडिहरू गाडिएका कारण धेरै हताहत भएको रिपोर्ट गरिएको छ। सरकारले प्रहरी र सैन्य बललाई उद्धार र सफाई कार्यमा सहयोग गर्न ३०,००० भन्दा बढी मानिसहरूलाई निर्देशन दियो, र प्रभावित क्षेत्रहरूमा विद्यालय र विश्वविद्यालयहरू बन्द गरियो।
जुलाईको सुरुमा बाढीबाट कम्तीमा १४ जनाको मृत्यु भएको थियो र नौ जना बेपत्ता भएको बताइएको छ।
सेप्टेम्बरको अन्त्यमा नेपाल सरकार काठमाडौँमा कम्तीमा ३७ जनासहित गम्भीर बाढीका कारण कम्तीमा १५८ जना घाइते, २२४ जनाको मृत्यु र २८ जना बेपत्ता भएको पुष्टि भएको जनाएको थियो। काठमाडौँ विमानस्थलबाट सबै उडान रद्द गरियो र नेपाली विद्यालय र विश्वविद्यालयहरू तिन दिनका लागि बन्द गरियो। करिब १३,३०० जनालाई उद्धार गर्न आवश्यक थियो, जबकि कम्तिमा १,२०० घरहरू ध्वस्त वा क्षतिग्रस्त भएका थिए। पूर्वाधार क्षतिमा २५ वटा पुल, २७ वटा राजमार्ग, ११ वटा जलविद्युत स्टेशन, ७ वटा राजमार्ग र धेरैवटा दूरसञ्चार स्टेशनहरू समावेश छन्। कृषि र पशुपालनका स्रोतहरू पनि क्षतिग्रस्त भए।[२]
बाढी
[सम्पादन गर्नुहोस्]वार्षिक मनसुन मौसम सामान्यतया जुनमा सुरु हुन्छ र सेप्टेम्बरसम्म रहन्छ। नेपालमा बाढी सन् २०२४ मा छिमेकी र भारत नजिकका राज्यहरू जस्तै उत्तर प्रदेश र आसाम आएको बाढीसँग मिल्दोजुल्दो थियो। नेपाली मौसम अधिकारी बिनु महाराजनले भारतका नजिकका क्षेत्रहरू र बङ्गालको खाडी रहेको न्यून चाप प्रणाली सन् २०२४ मा बढेको र लामो समयसम्म बाढीको प्राथमिक कारण भएको बताए। प्रतिक्रियामा, नेपाली सरकार रातमा राजमार्गहरूमा यात्रा गर्न प्रतिबन्ध र दुर्घटनाको जोखिम वा घातक बाढी वा माटोको ढलमा फसेको कारण सामान्यतया कार चलाउन विरुद्ध चेतावनी सहित धेरै बाढी चेतावनी जारी गरेको थियो।[३]
बाढीको सूची
[सम्पादन गर्नुहोस्]जुलाईको बाढी
[सम्पादन गर्नुहोस्]जुलाईको सुरुमा बाढीबाट कम्तीमा १४ जनाको मृत्यु भएको थियो, थप नौ जना बेपत्ता भएको रिपोर्ट गरिएको थियो।[४]
अगस्टको बाढी
[सम्पादन गर्नुहोस्]
१६ अगस्ट २०२४ मा, सोलुकुम्बु जिल्ला एभरेस्ट क्षेत्रको थामे गाउँमा दुईवटा हिमनदी तालहरू फुटेका थिए। बाढीले खुम्बु पासाङ्लामु ग्रामीण नगरपालिकाको धेरै घरपरिवारलाई क्षति पुऱ्याएको छ [५]
सुरुमा, बाढी भूस्खलनले अवरुद्ध भएको नदीको कारणले भएको अनुमान गरिएको थियो। यद्यपि, एक हवाई निरीक्षणले कारण पुष्टि गर्यो र दुई तालहरू टुटेको खुलासा गर्यो, बाँकी तीन हिमनदी तालहरू मध्ये एउटा सुरक्षित छ, अन्य दुई अझै जोखिममा छन्। बाढीको दिन १५ डिग्री सेल्सियसको उचाइमा पुगेको अगस्ट ९ देखि बढ्दो तापक्रमले प्रकोपमा योगदान पुर्यायो। [६]
अचानक आएको बाढीले ४० जना बालबालिका सहित १३५ जनालाई विस्थापित बनाएको छ। अधिकांश बासिन्दाहरू काठमाडौँ प्रस्थान गरिसकेका थिए वा नाम्चे साप्ताहिक बजारमा थिए। स्कुल दिनभरका लागि बन्द थियो, त्यसैले कुनै पनि विद्यार्थी घाइते भएनन्। नेपाली सेना र नेपाल प्रहरीले खोजी तथा उद्धार कार्य गरेका थिए। गृह मन्त्रालय विपद् प्रतिकार्य प्रयासहरू समन्वय गऱ्यो, र स्थानीय अधिकारीहरूले राहत प्रदान गरे। बाढीले प्रमुख सडक सञ्जाल र सञ्चार सेवाहरू पनि अवरुद्ध गरेको छ।[७]
जलविज्ञान तथा मौसम विज्ञान विभाग दुधकोशी नदी किनारमा बसोबास गर्नेहरूलाई खाली गर्न सल्लाह दिँदै सम्भावित बाढी र भूस्खलनको चेतावनी जारी गरेको छ।[८]
सेप्टेम्बरको बाढी
[सम्पादन गर्नुहोस्]२६ सेप्टेम्बर (असोज १०) देखि सुरु भएको भारी वर्षाले देशका अधिकांश भागमा असर पारेको छ, जसले देशको पूर्वी र दक्षिणपूर्वी क्षेत्रहरूमा सबैभन्दा बढी वर्षा ल्याएको छ। दक्षिणपूर्वी नेपालमा कोशी नदीको जलस्तर खतराको सतह नाघेको देखिएको छ । बागमती प्रान्त बागमती नदी र नक्कु नदीको बाढीबाट धेरै प्रभावित भएको थियो । काठमाडौँ उपत्यका सेप्टेम्बर महिनाको बिहानदेखि २४ घन्टासम्ममा २४० मिलिमिटर (९.४ इन्च) र १२.७ इन्च (१२.२ इन्च) को वर्षा भएको छ, जुन सन् १९७० पछिको सबैभन्दा ठुलो वर्षा हो। बाढीका कारण कम्तीमा २१७ जनाको मृत्यु भएको र २८ जना बेपत्ता भएको पुष्टि भएको छ। थप ४,००० मानिसहरूलाई उद्धारको आवश्यकता थियो [९]
राजधानी काठमाडौँ बागमती नदी आफ्नो सुरक्षित सतहभन्दा दुई मिटर माथि उक्लेर सहरको दक्षिणमा रहेको ठुलो भागसहित गम्भीर बाढी निम्त्यायो। धेरै बासिन्दाहरूले घरको माथिल्लो तलामा शरण लिए, केहीलाई हेलिकप्टर र फुलाउन सकिने राफ्टले उनीहरूको छतबाट उद्धार गरियो। सहरको धेरैजसो भागले बिजुली र इन्टरनेट पनि गुमाएको थियो, र धेरैवटा पानीका पाइपहरू भङ्ग भएका थिए। हजारौं नागरिक विस्थापित भएका छन् । सहरमा कम्तीमा ३७ जनाको मृत्यु भएको थियो भने फराकिलो काठमाडौँ उपत्यका कुल ५६ जनाको मृत्यु भएको बताइएको छ। नेपालभरि कम्तीमा ३२२ घर र १६ पुलहरू क्षतिग्रस्त भएका छन्। नेपाली मिडियाले वर्षालाई काठमाडौँले दशकौंमा भोगेको सबैभन्दा खराब वर्षाका रूपमा वर्णन गरेको छ। भक्तपुर, धाडिङ, दोलखा जिल्ला र मकवानपुर क्षेत्रमा पनि हताहत भएको रिपोर्ट गरिएको थियो, र ललितपुर उद्धार कार्य गरिएको थियो। पोखरा सहरमा पनि भारी बाढी आएको छ ।[१०]
संयुक्त राष्ट्र बाल कोष (युनिसेफ) ले १८ वर्ष मुनिका ३५ बालबालिकाको मृत्यु (१ अक्टोबर २०२४ सम्म) र हिंसा र शोषणको सम्भावित जोखिमसहित बालबालिकामा विपत्तीको प्रभावप्रति विशेष चिन्ता व्यक्त गरेको छ। कम्तिमा १२ वटा विद्यालयहरू ध्वस्त भएको र अन्य धेरैलाई गम्भीर क्षति पुगेको कुरा औंल्याउँदै एजेन्सीले सिकाइका अवसरहरू गुमाएको र बालबालिकाहरूले आराम र सामान्यता पाउन सक्ने ठाउँबारे पनि चेतावनी दिएको छ।[११]
यातायातमा अवरोध
[सम्पादन गर्नुहोस्]वर्षाका कारण भएको भूस्खलनबाट तिनवटा राजमार्ग (पृथ्वी राजमार्ग र काठमाडौँलाई पूर्वी नेपालसँग जोड्ने थुप्रै सडकहरू सहित) पनि निकालिएका छन्। पृथ्वी राजमार्गमा भूस्खलनमा गाडिएका सवारी साधनबाट कम्तीमा ३५ जनाको शव बरामद भएको छ। सहरमा आउने र जाने राजमार्गहरू ध्वस्त पारिएको कारण काठमाडौँ यातायातबाट पनि काटिएको थियो। थप, भूस्खलनमा डुब्नुअघि काठमाडौँ जाँदै गरेको दुईवटा बसबाट १४ जनाको शव बरामद भएको छ। बसहरू नजिकै धेरै अन्य सवारी साधनहरू गाडिएको फेला परेको थियो प्रतिक्रियामा, अधिकारीहरूले कारहरूलाई निरुत्साहित गरे र बसहरूलाई राजमार्गहरूमा रातमा यात्रा गर्न प्रतिबन्ध लगाए।[१२]
भग्नावशेष र सडकहरूमा भएको क्षतिले २८ स्थानमा राजमार्गहरू अवरुद्ध भएका छन्। ३० सेप्टेम्बरसम्म अधिकारीहरूले पृथ्वी राजमार्ग अस्थायी रूपमा खोल्न सक्षम भए। अक्टोबर १ सम्म, काउन्टीका ३७ राजमार्गहरू मध्ये नौ मात्र यात्राका लागि खोलिएका थिए।[२]
प्रतिक्रिया
[सम्पादन गर्नुहोस्]सेनासहित सबै सेनाका ३,००० भन्दा बढी सुरक्षाकर्मीहरूलाई मोटरबोट, राफ्ट र हेलिकप्टर प्रयोग गरेर उद्धार र पुनःप्राप्ति कार्यमा सहयोग गर्न तोकिएको थियो।[१०]
२७ सेप्टेम्बरमा, काठमाडौँबाट प्रस्थान गर्ने सबै घरेलु उडानहरू रद्द गरियो, जसले १५० भन्दा बढी प्रस्थानहरूलाई असर गऱ्यो। २९ सेप्टेम्बरसम्म उडानहरू पुनः सुरु भइसकेका थिए।[१३]
नेपाली स्कुल र युनिभर्सिटी तीन दिनका लागि बन्द गरिएको छ।[१४]
नेपालको पूर्वाधारमा अनुचित लगानी र यसको कमजोर योजनाले विपत्तिको परिमाणमा योगदान पुर्याएको अन्तर्राष्ट्रिय एकीकृत पर्वतीय विकास केन्द्रले जनाएको छ। अझ विशेष रूपमा, अनियोजित बस्ती, बाढी मैदानमा निर्माण र सहरीकरण, पानी राख्नका लागि क्षेत्रको अभाव, र बागमती नदी किनारमा बढ्दो मानव बस्ती प्रत्येकले त्रासदीको परिमाणमा महत्त्वपूर्ण योगदानकर्ताका रूपमा उल्लेख गरिएको थियो। सरकारले भूमिगत आँधीबेहरी प्रणाली जस्ता बाढी रोकथाम संयन्त्रसहित आफ्नो पूर्वाधारमा थप लगानी गर्न जोड दियो।[३]
पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "भारी वर्षाले नेपालमा अनुमानित रु १७ अर्ब क्षति पुर्यायो"।
- ↑ २.० २.१ "Rescuers search for missing people in Nepal following flooding and landslides that killed 224", AP News (अङ्ग्रेजीमा), २०२४-१०-०१, अन्तिम पहुँच २०२४-१०-०३।
- ↑ ३.० ३.१ Ghimire, Yubaraj (२९ सेप्टेम्बर २०२४), "Floods, landslides wreak havoc in Nepal: At least 100 dead, dozens missing", The Indian Express (अङ्ग्रेजीमा), मूलबाट २९ सेप्टेम्बर २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २९ सेप्टेम्बर २०२४।
- ↑ "Photos: 14 killed in Nepal as flooding grips South Asia", Al Jazeera (अङ्ग्रेजीमा), ७ जुलाई २०२४, अन्तिम पहुँच २९ सेप्टेम्बर २०२४।
- ↑ Sen, Sandeep (१६ अगस्ट २०२४), "Devastating flash flood sweeps through Thame village after possible glacial lake outburst", The Himalayan Times, मूलबाट १७ अगस्ट २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ अगस्ट २०२४।
- ↑ "Flood in Thame due to outburst of two glacial lakes", The Rising Nepal, १७ अगस्ट २०२४, मूलबाट १८ अगस्ट २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ अगस्ट २०२४।
- ↑ Singh Rai, Dambar (१७ अगस्ट २०२४), "Rare flood destroys 12 houses, a school and a clinic in Everest village", The Kathmandu Post, मूलबाट १८ अगस्ट २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ अगस्ट २०२४।
- ↑ Pahari, Sara (१७ अगस्ट २०२४), "Catastrophic floods devastate Thame village as one person goes missing", My República, मूलबाट १८ अगस्ट २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ अगस्ट २०२४। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १८ अगस्ट २०२४ मिति
- ↑ "Nepal closes schools as deaths from flooding and landslides reach at least 170", ABC News (en-AUमा), २९ सेप्टेम्बर २०२४, मूलबाट ३० सेप्टेम्बर २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० सेप्टेम्बर २०२४।
- ↑ १०.० १०.१ Ellis-Petersen, Hannah (३० सेप्टेम्बर २०२४), "More than 200 dead in Nepal floods, as parts of Kathmandu left under water", The Guardian (en-GBमा), आइएसएसएन 0261-3077, मूलबाट १ अक्टोबर २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०२४-०९-३०।
- ↑ Mishra, Vibhu (२०२४-१०-०१), "Nepal: Hundreds killed as 'unprecedented' flash floods strike capital Kathmandu", UN News (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२४-१०-०२।
- ↑ उद्दरण त्रुटी: अवैध
<ref>चिनो;ap 28sepनामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन - ↑ "Nepal's monsoon floods toll reaches 170 as Kathmandu struggles to recover", The Times of India, ३० सेप्टेम्बर २०२४, आइएसएसएन 0971-8257, अन्तिम पहुँच ३० सेप्टेम्बर २०२४।
- ↑ "Nepal floods, landslides leave 104 people dead", Deutsche Welle (अङ्ग्रेजीमा), २९ सेप्टेम्बर २०२४, मूलबाट २९ सेप्टेम्बर २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २९ सेप्टेम्बर २०२४।