कुभिण्डो

कुभिण्डो छिप्पिन लागेको कुभिण्डो वैज्ञानिक वर्गीकरण जगत: वनस्पति (श्रेणीविहीन): Angiosperms (श्रेणीविहीन): Eudicots (श्रेणीविहीन): Rosids गण: Cucurbitales कुल: Cucurbitaceae उपकुल: Cucurbitoideae वंश: Benincaseae उपवंश: Benincasinae वंश: Benincasa Savi प्रजाति: B. hispida वैज्ञानिक नाम Benincasa hispida Thunb. पर्याय Camolenga Post & Kuntze A small bowl of Chinese winter melon soup A winter melon used as a serving bowl for winter melon soup

कुभिण्डो कुकर्बिटा वर्गमा पर्ने एक प्रकारको तरकारी हो । यो वनस्पति नेपालमा विशेष गरी तराईमा धेरै जसो थारु जातिका मानिसहरूले खेती गर्ने गर्दछन्।

(बेनिनकासा हिस्पिडा) सेतो लौका , जाडोको लौका , जाडोको खरबुजा , टेलो लौका , खरबुजा ,चिनियाँ संरक्षण गर्ने खरबुजा यसको धेरै ठूलो फलको लागि उब्जाइएको लहरा हो। परिपक्व भएपछि तरकारीको रूपमा खाइन्छ । यो दक्षिण र दक्षिणपूर्व एशियाको मूल निवासी हो। कुभिण्डो एसियाभरि व्यापक रूपमा उब्जाउ गरिन्छ, जाभा र जापान सहित ती ठाउँहरू जहाँ यो उत्पत्ति भएको मानिन्छ।

बिरुवाको एक प्रकार, जसलाई ची क्वा ( बेनिनकासा हिस्पिडा var. चिएह-क्वा ) भनिन्छ, सामान्यतया एसियाली खानामा प्रयोग गरिन्छ।

उत्पत्ति‌ शास्त्र

यस बोटलाई कहिलेकाहीं दिइने "जाडो खरबुजा" नाम चिनियाँ नाम dōngguā (冬瓜) मा आधारित छ,यद्यपि,瓜( guā ) वर्णको अर्थ "लौकी" वा "स्क्वास" पनि हुन जान्छ। यो लौकीलाई कहिलेकाहीं मिठाईमा मिसाएर वा मीठो चियामा बनाइने भएकाले "खरबुजा" नाम दिइएको हुन सक्छ। "मोम लौका" नाम फलको बोक्रामा हुने मोमको लेपबाट आएको हो।

विवरण

यो बोटले मोटो र रौं भएको डाँठ भएको बाक्लो लहरा उमार्छ। यसमा ४-१२ इन्च (१०-३० सेन्टिमिटर) लामो चौडाइ भएका ठूला खस्रो पातहरू हुन्छन्।

जुन देखि सेप्टेम्बर सम्मको गर्मीको सुरुवातमा, पातको अक्षमा सुनौलो पहेंलो फूलहरू बन्छन्।

फलफूल

निषेचन गरिसकेपछि, तिनीहरूले ५०-६० सेन्टिमिटर लामो र १०-२५ सेन्टिमिटर चौडा आयताकार फलहरू फलाउँछन्, साना फलहरू नरम धमिलो रौंले ढाकिएका हुन्छन् जुन अन्ततः गायब हुन्छन् र एक सेतो आवरण विकास गर्छन् जसले फललाई एक वर्षसम्मको लामो सुरक्षित जीवन दिन्छ।

कुभिण्डो ८० सेन्टिमिटरसम्म लामो हुन सक्छ। फलमा बाक्लो मासु हुन्छ जुन मीठो, कुरकुरा र रसिलो हुन्छ यसमा सेतो वा पहेंलो बीउ हुन्छ।

खेती

यो न्यानो, हल्का हावापानीमा राम्रो पानी निकास भएको दोमट र बलौटे माटोमा उब्जाउ गरिन्छ, र यसले तुसारो सहन सक्दैन। यो नदीको किनार वा खोंचमा उब्जाउ गरिन्छ, र बढ्दो मौसममा निरन्तर सिँचाइको आवश्यकता पर्दछ।

प्रयोगहरू

पाककला

कुभिण्डो धेरै महिनासम्म भण्डारण गर्न सकिन्छ, जाडोको स्क्वास जस्तै । भारतीय उपमहाद्वीपको खरानी लौकामा सेतो लेप हुन्छ जसमा खस्रो बनावट हुन्छ (त्यसैले यसलाई खरानी लौका भनिन्छ)। दक्षिणपूर्वी एसियाली प्रजातिहरूमा चिल्लो लेप बनावट हुन्छ। यो पतझड वनस्पति भएको क्षेत्रमा जाडोको समयमा उपलब्ध केही तरकारीहरू मध्ये एक हो । भारतमा कुभिण्डो आयुर्वेदिक चिकित्सा प्रणालीमा यसको औषधीय गुणहरूको लागि चिनिन्छ । भारत र योगको आध्यात्मिक परम्पराहरूमा पनि यसको महत्त्व छ , जहाँ यसलाई प्राणको एक महान स्रोतको रूपमा चिनिन्छ ।

कम्बोडियामा , यसलाई ट्रालाच ( खमेर : ត្រឡាច ) भनेर चिनिन्छ र कम्बोडियन खानामा सूप र स्ट्युमा प्रयोग गरिन्छ । यो सामान्यतया सामलोर ट्रालाच बनाउन प्रयोग गरिन्छ , जुन जाडोको कुभिण्डो र सुँगुरको सुप हो वा कुभिण्डोमा भरिएको सुँगुर हो।

चिनियाँ खानामा कुभिण्डोलाई स्ट्रि फ्राइजमा प्रयोग गरिन्छ वा सुँगुर /गाईको मासुको हड्डीसँग मिलाएर जाडोमा कुभिण्डोको सुप बनाइन्छ, जुन प्रायः सेतो लेपलाई काटेर निकालिएको लौकामा दिइन्छ। यसलाई काटेर मिठाई बनाइन्छ जाडोको कुभिण्डोको क्यान्डी (dōng guā táng) को रूपमा , सामान्यतया नयाँ वर्षको उत्सवहरूमा खाइन्छ वा स्वीटहार्ट केक (lǎopó bǐng) को लागि भर्ने रूपमा । यसलाई चन्द्र महोत्सवको लागि चिनियाँ र ताइवानी मुनकेकहरूमा आधार भर्ने रूपमा पनि प्रयोग गरिन्छ ।

भियतनामी खानामा , यसलाई bí đao भनिन्छ र सामान्यतया झोल वा स्ट्यु बनाउन प्रयोग गरिन्छ। सुँगुरको मासुको छोटो छोटो टुक्रासँग पकाउँदा परिणामस्वरूप सुपले स्तनपान गराउने आमाहरूको लागि थप दूध उत्पादन गर्न मद्दत गर्ने परम्परागत रूपमा सोचिन्छ।

फिलिपिन्समा यसलाई मिठाई बनाइन्छ (स्पष्ट रूपमा कुन्डोल भनिन्छ ) र होपियाको लागि पेस्ट्री फिलिंगको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । यो केही स्वादिष्ट सूप ( सबाव ) र स्ट्राइ-फ्राइज ( गुइसाडो ) मा पनि एक स्वाद हो ।

भारतीय खानामा यसलाई परम्परागत रूपमा विभिन्न प्रकारका परिकारहरू तयार गर्न प्रयोग गरिन्छ। उत्तरी भारतमा यसलाई पेठा भनिने मिठाई बनाउन प्रयोग गरिन्छ। दक्षिण भारतीय खानामा यसलाई परम्परागत रूपमा विभिन्न प्रकारका करी बनाउन प्रयोग गरिन्छ , जसमा साम्बार र स्ट्यु ( mōr kuḻambu , दहीको आधारमा बनाइएको ) समावेश हुन्छ। कुभिण्डो (मैपवाल वा खार) को रसलाई मिजो समुदाय र उत्तर-पूर्वी भारतका आदिवासी आससमी जातिले हल्का देखि गम्भीर झाडापखालाको उपचारको लागि प्राकृतिक उपचारको रूपमा प्रयोग गर्दछन्। उत्तर भारतमा विशेष गरी मध्य हिमालयमा, यसलाई मुंग जस्ता दालहरूसँग जोडिन्छ जुन जब कुच्चाइन्छ कुभिण्डोसँगै स्थानीय रूपमा बोरी भनिने परिकार बनाउँछ । घाममा सुकाउँदा यो केही हदसम्म कडा हुन्छ र करी भाँडामा प्रयोग गरिन्छ र भात वा रोटीसँग खाइन्छ । यो अभ्यास विशेष गरी हिमालयमा प्रचलित छ किनभने परिणामस्वरूप उत्पादनको लामो आफ्नो जीवन हुन्छ।

पश्चिमी बिहार र पूर्वी उत्तर प्रदेशमा यसलाई भथुआ (भथुआ) भनिन्छ। श्रीलंकामा यसलाई पुहुल (පුහුල්) र आलु पुहुल (අළු පුහුල්) भनिन्छ। आन्ध्र प्रदेशमा यसलाई बुडिडा गुम्मादिकाया (బూడిద గుమ్మడికాయ) ( तेलुगु ) भनिन्छ। यो स्ट्यु, स्ट्राइ फ्राइज र वाडियालु बनाउन प्रयोग गरिन्छ। कुभिण्डोलाई सानो टुक्रामा काटेर पिसेको उडदको दाना र मसलासँग मिसाएर, त्यसपछि घाममा सुकाएर बनाइन्छ। खानको लागि, वाडियालुलाई तेलमा गहिरो फ्राइ गरिन्छ र भात र साम्बर वा दालको स्ट्युको साथमा खाइन्छ ।

यसलाई मराठी भाषामा कोहला (कोहळा) भनेर चिनिन्छ । कोहलालाई कोहल्याची वडी भनिने मीठो परिकार बनाउन प्रयोग गरिन्छ, जुन एक प्रकारको बर्फी हो। यसलाई साम्बर बनाउन पनि प्रयोग गरिन्छ ।

गुजरातमा यसलाई कोलु (કોળુ) भनिन्छ ।

बंगालमा यसलाई "चालकुमरो" (চালকুমড়ো) भनिन्छ । यसबाट बनाइने विभिन्न परिकारहरू छन्, जस्तै, चालकुमरो बोरा, चालकुमरो घोन्टो, चालकुमरोर दूध करी, मुंग दालसहित चलकुमरो आदि।

उडिशामा यसलाई (ପାଣି କଖାରୁ) भनिन्छ, यो उडिशाभरि विभिन्न प्रकारका रेसिपीहरूमा प्रयोग गरिन्छ। यो करीको लागि वा मुख्यतया पानी हालेको भातको पूरकको रूपमा धेरै स्वादिष्ट क्यान्डी जस्तो खाना (ବଡ଼୍ରି) तयार गर्ने मुख्य सामग्री हो।

नेपालमा जहाँ यसलाई कुभिन्डो भनिन्छ, यसलाई सानो छँदा तरकारीको रूपमा पकाइन्छ, तर पाकेको कुभिण्डोलाई सामान्यतया "मुरब्बा" वा "पेठा" भनेर चिनिने कुभिण्डोको खल्पी हालेर राख्ने र बेला बेलामा खाने गरिन्छ। कुभिण्डोको सुकुटी बनाएर पछि मासुसँग मिसाएर पकाई खाने गरिन्छ।

कहिलेकाहीं, यो एक विशिष्ट स्वादको साथ फल पेय उत्पादन गर्न प्रयोग गरिन्छ। यसलाई सामान्यतया कारमेलाइज्ड चिनीले गुलियो बनाइन्छ। दक्षिणपूर्व एशियामा, यो पेय कुभिण्डो चिया वा कुभिण्डो पंचको रूपमा बजारमा ल्याइएको छ ।

बिरुवाको मुना , हाँगा र पातहरू पनि सागपातको रूपमा खान सकिन्छ ।

अन्य उद्देश्यहरू

हिन्दूहरूले पशुबलिको सट्टा बलिदानको रूपमा पनि कुभिण्डो प्रयोग गर्छन्। लौकामा सिन्दूर लगाइएको हुन्छ र तरवारले दुई भागमा काटिएको हुन्छ।

केरलामा , यो बोटलाई कुम्बलम भनिन्छ र फललाई कुम्बलंगा वा कुष्माण्डम भनिन्छ । यसलाई परम्परागत रूपमा मलयाली ब्राह्मणहरूमा 'कुरुति' (കുരുതി) को सट्टा 'गुरुति' (ഗുരുതി) चढाउन प्रयोग गरिन्छ । यसरी, चितामा कसैको जीवन अर्पण गर्नुको सट्टा, मानव बलिदानको सट्टा प्रतीकात्मक प्रदर्शनको रूपमा कुभिण्डोलाई दुई टुक्रा पारिन्छ।

कर्नाटकमा कुभिण्डोलाई बुदु कुम्बलकायी (ಬೂದು ಕಂಬುಲ್ಲೆ) ( कन्नड ) र तुलुमा बोल्डु कुम्बडा भनेर चिनिन्छ, र कोडेल ( साम्भर ), आले बज्जी, काशी हलवा र चटनी जस्ता परिकारहरू बनाउन प्रयोग गरिन्छ ।दशहरा र अन्य उत्सवहरूमा पूजा गर्दा यसको व्यापक प्रयोग गरिन्छ ।

यसको फललाई प्रायः पोलिनेसियनहरू (जसलाई फा एन ) गु वा ह्यु ʻआरोरो भनिन्छ (पछिल्लोलाई अन्य ह्यु लौकासँग भ्रमित नगर्न ) माझ मिसाइएको नरिवलको तेल भण्डारण गर्नको लागि भाँडोको रूपमा सुकाइन्छ ।

२०२० को गर्मीमा, अमेरिकाभरिका धेरै राज्यहरूले रहस्यमय , अनावश्यक प्याकेजहरू रिपोर्ट गरे जसमा विभिन्न प्रकारका अज्ञात र अज्ञात बीउहरू थिए - धेरै अवस्थामा खामहरूमा चिनियाँ पाठ प्रस्तुत गरिएको थियो। कम्तिमा एक व्यक्तिले यी बीउहरूको एक प्रकार रोपेको थियो, जुन बढेको थियो र राज्य अधिकारीहरूले बिरुवा नष्ट गर्नु अघि विश्लेषण गरिएको थियो। यो कुभिण्डो साबित भयो ।

चित्र दिर्घा

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•