तान्जनिया

संयुक्त गणतन्त्र तान्जानिया
*Jamhuri ya Muungano wa Tanzania* (स्वाहिली)
संयुक्त गणतन्त्र तान्जानिया Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (स्वाहिली)
	झन्डा प्रतीकचिह्न
	आदर्श वाक्य: "उहुरु ना उमोजा"; "स्वतन्त्रता र एकता"
	राष्ट्रिय गान: "मुन्गु इबारिकी अफ्रिका"; "भगवानले अफ्रिकाको कल्याण गरून्"
राजधानी	डोडोमा; ६°१०′द ३५°४४′पू / 6.167°S 35.733°E
सबैभन्दा ठुलो सहर	दार एस सलाम; ०६°४८′द ३९°१६′पू / 6.800°S 39.267°E
आधिकारिक भाषाहरू	स्वाहिली; अङ्ग्रेजी;
अन्य भाषाहरू	१०० भन्दा बढी अन्य भाषाहरू
धर्म (सन् २०२२)	५७% ईसाई धर्म; ३७% इस्लाम; ६% अन्य;
रैथाने(हरू)	तान्जानियाली
सरकार	एकात्मक प्रमुख दल राष्ट्रपति गणतन्त्र
व्यवस्थापिका	राष्ट्रिय सभा
संयुक्त अधिराज्यबाट स्वतन्त्रता
• टाङ्गानिका	९ डिसेम्बर १९६१
• जान्जिबार	१० डिसेम्बर १९६३
• टाङ्गानिका र जान्जिबारको एकीकरण	२६ अप्रिल १९६४
• वर्तमान संविधान	२५ अप्रिल १९७७
क्षेत्रफल
• जम्मा	९,४७,३०३ किमी२ (३,६५,७५६ वर्ग माइल) (३०औँ)
• पानी (%)	६.४
जनसङ्ख्या
• सन् २०२४ अनुमानित	६७,४६२,१२१ (२३औँ)
• सन् २०२२ जनगणना	६१,७४१,१२०
• घनत्व	६५.२/किमी2 (१६८.९/वर्ग माइल) (१४७औँ)
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (क्रय शक्ति समता)	सन् २०२५ लगत
• जम्मा	$२९३.५९ अर्ब (६९औँ)
• प्रति व्यक्ति	$४,३७० (१५८औँ)
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (साङ्केतिक)	सन् २०२५ लगत
• जम्मा	$८५.९८० अर्ब (८०औँ)
• प्रति व्यक्ति	$१,२८० (१६२औँ)
गिनी (२०१७)	४०.५; मध्यम
मानव विकास सूचकाङ्क (२०२३)	०.५५५; मध्यम · १६५औँ
मुद्रा	तान्जानियाली सिलिङ्ग
समय क्षेत्र	अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समय+३ (पूर्वी अफ्रिका समय)
सडक प्रयोग	बायाँ
टेलिफोन कोड	+२५५
इन्टरनेट डोमेन	.tz

तान्जानिया, आधिकारिक रूपमा संयुक्त गणतन्त्र तान्जानिया, पूर्वी अफ्रिकामा अफ्रिकी महान ताल क्षेत्र भित्र रहेको एक देश हो। यसको उत्तरपश्चिममा युगान्डा; उत्तरपूर्वमा केन्या; पूर्वमा हिन्द महासागर; दक्षिणमा मोजाम्बिक र मलावी; दक्षिणपश्चिममा जाम्बिया; र रुवाण्डा, बुरुन्डी र पश्चिममा प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कङ्गो। २०२४ को अनुमान अनुसार, तान्जानियाको जनसङ्ख्या लगभग ६ करोड ७५ लाख छ, जसले यसलाई भूमध्य रेखाको पूर्ण दक्षिणमा अवस्थित सबैभन्दा जनसङ्ख्या भएको देश बनाउँछ।^[१३]

तान्जानियाको जनसङ्ख्या लगभग १२० जातीय, भाषिक र धार्मिक समूहहरू मिलेर बनेको छ। तान्जानियामा ईसाई धर्म सबैभन्दा ठुलो धर्म हो, जहाँ मुस्लिम र जीववाद अल्पसङ्ख्यकहरूको उल्लेखनीय उपस्थिति छ। तान्जानियामा १०० भन्दा बढी भाषाहरू बोलिन्छन्, जसले यसलाई पूर्वी अफ्रिकाको सबैभन्दा भाषिक रूपमा विविध देश बनाउँछ; देशको कुनै पनि आधिकारिक भाषा छैन, यद्यपि राष्ट्रिय भाषा स्वाहिली हो। विदेशी व्यापार, कूटनीति, उच्च न्यायालयहरूमा र माध्यमिक र उच्च शिक्षामा शिक्षाको माध्यमको रूपमा अङ्ग्रेजी प्रयोग गरिन्छ, जबकि जान्जिबारमा अरबी बोलिन्छ।

तान्जानिया उत्तर-पूर्वमा पहाडी र घना जङ्गलले भरिएको छ, जहाँ अफ्रिकाको सबैभन्दा अग्लो पहाड र विश्वको समुद्री सतहभन्दा माथिको सबैभन्दा अग्लो एकल स्वतन्त्र पहाड, किलिमन्जारो हिमाल अवस्थित छ। अफ्रिकी महान तालहरू मध्ये तीन आंशिक रूपमा तान्जानिया भित्र छन्। उत्तर र पश्चिममा अफ्रिकाको सबैभन्दा ठुलो ताल भिक्टोरिया ताल र महाद्वीपको सबैभन्दा गहिरो ताल, माछाको अनौठो प्रजातिका लागि प्रख्यात ताल ताङ्गानीका छ। दक्षिणमा मलावी ताल छ। पूर्वी किनार तातो र आर्द्र छ, जन्जीवार द्वीपसमूह केवल अपतटीय छ।^[१४]^[१५]

भूगोल

९४७,४०३ वर्ग किलोमिटर (३६५,७९४ वर्ग माइल) मा, तान्जानिया अफ्रिकाको १३औँ ठुलो र विश्वको ३१औँ ठुलो देश हो, जुन ठुलो इजिप्ट र सानो नाइजेरियाको बीचमा पर्छ। यसको उत्तरमा केन्या र युगान्डा; पश्चिममा रुवान्डा, बुरुन्डी र प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कङ्गो; र दक्षिणमा जाम्बिया, मलावी र मोजाम्बिक छ। तान्जानिया अफ्रिकाको पूर्वी तटमा अवस्थित छ र लगभग १,४२४ किलोमिटर (८८५ माइल) लामो हिन्द महासागर तटरेखा छ।^[१६]

रुक्वाको दक्षिणपश्चिमी क्षेत्रमा रहेको कालाम्बो झरना अफ्रिकाको दोस्रो अग्लो अविरल झरना हो, र जाम्बियाको सिमानामा रहेको ताङ्गानीका तालको दक्षिणपूर्वी किनारमा अवस्थित छ। मेनाई खाडी संरक्षण क्षेत्र जान्जिबारको सबैभन्दा ठुलो समुद्री संरक्षित क्षेत्र हो।^[१७]

तान्जानिया भित्रको हावापानी धेरै फरक हुन्छ। उच्च पहाडी क्षेत्रमा, चिसो र तातो मौसममा क्रमशः तापक्रम १० देखि २० डिग्री सेल्सियस (५० देखि ६८ डिग्री फारेनहाइट) सम्म हुन्छ। देशको बाँकी भागमा तापक्रम विरलै २० डिग्री सेल्सियस (६८ डिग्री फारेनहाइट) भन्दा कम हुन्छ। सबैभन्दा तातो अवधि नोभेम्बर र फेब्रुअरी (२५–३१ डिग्री सेल्सियस वा ७७.०–८७.८ डिग्री फारेनहाइट) बीचमा हुन्छ भने सबैभन्दा चिसो अवधि मे र अगस्ट (१५–२० डिग्री सेल्सियस वा ५९–६८ डिग्री फारेनहाइट) बीचमा हुन्छ। वार्षिक तापक्रम २० डिग्री सेल्सियस (६८.० डिग्री फारेनहाइट) हुन्छ। उच्च पहाडी क्षेत्रहरूमा हावापानी चिसो हुन्छ।

अर्थतन्त्र

सन् २०११ सम्म, अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषका अनुसार, तान्जानियाको कुल गार्हस्थ उत्पादन अनुमानित $७१ अर्ब (नाममात्र), वा क्रय शक्ति समानताको आधारमा $२१८.५ अर्ब थियो। प्रतिव्यक्ति कुल गार्हस्थ्य उत्पादन $३,५७४ थियो।^[१८]

सन् २००९ देखि २०१३ सम्म, तान्जानियाको प्रतिव्यक्ति कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (स्थिर स्थानीय मुद्रामा आधारित) प्रति वर्ष औसत ३.५% ले बढ्यो, जुन पूर्वी अफ्रिकी समुदायको कुनै पनि अन्य सदस्य भन्दा बढी हो र उप-सहारा अफ्रिकाका केवल नौ देशहरूले यसलाई पार गर्यो: प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कङ्गो, इथियोपिया, घाना, लेसोथो, लाइबेरिया, मोजाम्बिक, सियरा लियोन, जाम्बिया र जिम्बाब्वे।^[१९]

तान्जानियाले सन् २००८ को अन्त्यमा वा २००९ को प्रारम्भमा सुरु भएको ठुलो मन्दीलाई अपेक्षाकृत राम्रोसँग सामना गर्यो। सुनको बलियो मूल्य, देशको खानी उद्योगलाई बलियो बनाउनु र विश्वव्यापी बजारमा तान्जानियाको कमजोर एकीकरणले देशलाई मन्दीबाट बचाउन मद्दत गर्‍यो। मन्दी समाप्त भएदेखि, बलियो पर्यटन, दूरसञ्चार र बैङ्किङ क्षेत्रहरूको कारण तान्जानियाको अर्थतन्त्र द्रुत गतिमा विस्तार भएको छ।

टिप्पणीहरू

सन्दर्भ सामग्रीहरू

↑ Kendall, David (२०१४), "Zanzibar", nationalanthems.info, मूलबाट ४ अक्टोबर २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २९ जनवरी २०१५।
↑ Godfrey Mugoti (१२ जुन २००९), Africa (a-z), Godfrey books, पृ: १५२, आइएसबिएन 9781435728905।
↑ "Tanzania Country Information – All about Tanzania", expogr.com, अन्तिम पहुँच २६ अप्रिल २०२०।
↑ "Summary of results: Afrobarometer Round 9 survey in Tanzania, 2022", पृ: ६, अन्तिम पहुँच २०२५-०७-१६।
↑ "Tanzania", द वर्ल्ड फ्याक्टबुक (२०२५ संस्करण), केन्द्रीय गुप्तचर संस्था, अन्तिम पहुँच ३ जुन २०२४।
↑ "Population Size in Tanzania", Tanzania Sensa, अन्तिम पहुँच १४ जुलाई २०२३।
↑ "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।
↑ "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।
↑ "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।
↑ "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।
↑ "Gini Index coefficient", CIA Factbook, अन्तिम पहुँच १६ जुलाई २०२१।
↑ Human Development Insights Human Development Reports
↑ "United Republic of Tanzania | The Commonwealth", thecommonwealth.org, १५ अगस्ट २०१३।
↑ "TIC | Peace and Political Stability"।
↑ "Kalambo Falls". Encyclopædia Britannica.
↑ "Country review: United Republic of Tanzania", Fisheries and Aquaculture Depart, United Nations. (FAO), डिसेम्बर २००३।
↑ Joseph Lake (2013) "Economy" in Africa South of the Sahara, edited by Europa Publications and Iain Frame, Routledge. आइएसबिएन १-८५७४३-६५९-८
↑ "GDP per capita growth (annual %)", World Bank, अन्तिम पहुँच ९ अगस्ट २०२४।
↑ "Tanzania (TZA) Exports, Imports, and Trade Partners", The Observatory of Economic Complexity, मूलबाट २४ अप्रिल २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ९ अप्रिल २०१९।

उद्दरण त्रुटी: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found

[1] Kendall, David (२०१४), "Zanzibar", nationalanthems.info, मूलबाट ४ अक्टोबर २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २९ जनवरी २०१५।

[Mugoti-2] Godfrey Mugoti (१२ जुन २००९), Africa (a-z), Godfrey books, पृ: १५२, आइएसबिएन 9781435728905।

[expogr-3] "Tanzania Country Information – All about Tanzania", expogr.com, अन्तिम पहुँच २६ अप्रिल २०२०।

[x053-5] "Summary of results: Afrobarometer Round 9 survey in Tanzania, 2022", पृ: ६, अन्तिम पहुँच २०२५-०७-१६।

[CIA2024-6] "Tanzania", द वर्ल्ड फ्याक्टबुक (२०२५ संस्करण), केन्द्रीय गुप्तचर संस्था, अन्तिम पहुँच ३ जुन २०२४।

[7] "Population Size in Tanzania", Tanzania Sensa, अन्तिम पहुँच १४ जुलाई २०२३।

[8] "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।

[9] "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।

[10] "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।

[11] "World Economic Outlook Database, April 2025" (अङ्ग्रेजीमा)।

[12] "Gini Index coefficient", CIA Factbook, अन्तिम पहुँच १६ जुलाई २०२१।

[HDI-13] Human Development Insights Human Development Reports

[auto1-15] "United Republic of Tanzania | The Commonwealth", thecommonwealth.org, १५ अगस्ट २०१३।

[16] "TIC | Peace and Political Stability"।

[Kalambo_Falls-17] "Kalambo Falls". Encyclopædia Britannica.

[18] "Country review: United Republic of Tanzania", Fisheries and Aquaculture Depart, United Nations. (FAO), डिसेम्बर २००३।

[frame-19] Joseph Lake (2013) "Economy" in Africa South of the Sahara, edited by Europa Publications and Iain Frame, Routledge. आइएसबिएन १-८५७४३-६५९-८

[20] "GDP per capita growth (annual %)", World Bank, अन्तिम पहुँच ९ अगस्ट २०२४।

[UND-21] "Tanzania (TZA) Exports, Imports, and Trade Partners", The Observatory of Economic Complexity, मूलबाट २४ अप्रिल २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ९ अप्रिल २०१९।

[१]

[क]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]

[११]

[१२]

[ख]

[१३]

[१४]

[१५]

[१६]

[१७]

[१८]

[१९]