संन्यासोपनिषद

संन्यासोपनिषद
The text discusses the monk tradition
देवनागरी	संन्यास
आइएएसटी	Saṃnyāsa
शीर्षकको अर्थ	Renounce the world
तिथि	14th or 15th-century
प्रकार	Sannyasa
सम्बन्धित वेद	Samaveda
अध्यायहरू	2

संन्यासोपनिषद सामवेदिय शाखा को अन्तर्गत एक उपनिषद हो। यो उपनिषद संस्कृत भाषामा लिखित छ। येसको रचियता वैदिक काल को ऋषिहरु हुन् भन्ने मानिन्छ तर मुख्यत वेद व्यासलाई उपनिषदहरूको लेखक मानिन्छ।

कहिलेकाहीं यसलाई संन्यास उपनिषद पनि भनिन्छ, यो अत्यधिक क्षतिग्रस्त, भ्रष्ट पाठ हो जुन धेरै फरक संस्करणहरूमा अवस्थित छ। प्रत्येक पाण्डुलिपि भित्र यसको शैली पनि फरक हुन्छ, गद्य र काव्यात्मक पदहरू मिसाउँदै। केही पाण्डुलिपिहरूमा, स्थानीय शीर्षकहरू लघु (सानो, छोटो) र बृहद (प्रमुख, ठूलो) जस्ता शब्दहरूसँग उपसर्ग गरिएका हुन्छन्, जसले पाण्डुलिपिहरू सन्यास मा स्थानीय सामाजिक-सांस्कृतिक विश्वासहरू प्रतिबिम्बित गर्ने जीवित पाठहरू थिए भन्ने सुझाव दिन्छ। संन्यास उपनिषदको कलकत्ता र पूना पाण्डुलिपिहरूको आलोचनात्मक संस्करण पल ड्यूसेन द्वारा संकलित र अनुवाद गरिएको थियो, जसलाई कुण्डिका उपनिषद को वैकल्पिक शीर्षकले पनि चिनिन्छ। १४ औं वा १५ औं शताब्दीको CE को एक धेरै फरक पाण्डुलिपि "बृहत्-संन्यास" शीर्षकको प्याट्रिक ओलिभेल द्वारा अनुवाद गरिएको छ। धेरैजसो प्राचीन संन्यास उपनिषदहरू भन्दा फरक, ओलिभेलद्वारा अनुवाद गरिएको मध्ययुगीन बृहत्-सन्यास पाठ, भिक्षुहरूको छ वर्ग, तिनीहरूको भिक्षा माग्ने बानी र मठमा भिक्षुहरूको क्रममा सामेल हुन योग्य नहुनेहरूको म्यानुअल-जस्तो सूचीको लागि उल्लेखनीय छ। बृहत्-सन्यास उपनिषदका अनुसार मठहरूबाट अयोग्य ठहरिएकाहरूमा अपराधी (हत्या), उपभोग (क्षयरोग), अपाङ्ग, मद्यपान गर्ने, नपुंसक र अन्य समावेश छन्। यद्यपि, पद २५१ मा पाठले भन्छ कि यी मानिसहरूले मृत्युको खतरामा पर्दा आफैं त्याग गर्न सक्छन्।

मानिसहरू संस्कार (कर्मकाण्ड) द्वारा बाँधिएका हुन्छन्, र ज्ञानद्वारा मुक्त हुन्छन्। त्यसैले बुद्धिमान तपस्वीहरूले संस्कार गर्दैनन्।

—बृहत-संन्यास उपनिषद (Tr: Olivelle)

यस पाठले छ प्रकारका त्यागीहरूलाई पहिचान गर्दछ - कुटिचक, बहुदक, हंसा, परमहंस, तुरियातित र अवधूत। कुटिचक त्यो भिक्षु हो जसले आफ्नो पवित्र धागो, आफ्नो कपालको शैली, आफ्नो परिवारका सदस्यहरूसँगको सम्पर्कलाई कायम राख्छ र एकै ठाउँमा खाना खान्छ। यस पाठमा भनिएको छ, बहुदक त्यो भिक्षु हो जो कुटिचक जस्तै छ तर मौरीको रूपमा (अनियमित रूपमा फरक घरबाट) भिक्षा माग्दै दिनमा आठ मुठी मात्र खान्छ। हंसा भिक्षुको कपाल म्याट हुन्छ, बहुदक जस्तै हुन्छ, तर उसले आफ्नो घरबाटै घुम्छ र भिक्षा माग्छ। पूर्व-चयन गरिएको छैन। एक परमहंस भिक्षुले आफ्नो पवित्र धागो त्यागेका छन्, आफ्नो टाउकोको गाँठो र कपाल काटेका छन्, सबै सामाजिक र भौतिक चीजहरू त्यागेका छन्, आफ्नो हातले कचौराको रूपमा भिक्षा माग्छन्, र खानेकुरा पाउँदा वा नपाउँदा खुसी हुन्छन्। एक तुरियातिता भिक्षुले गाई जस्तै फलफूल र पातहरू खान्छन्, पाठ भन्छन्, र जुन दिन उसले पकाएको खाना खान्छ, त्यो तीन फरक घरहरूबाट आउँछ जुन उसले पहिले कहिल्यै भ्रमण गरेको थिएन। एक अवधूत भिक्षुले सधैं आफ्नो प्रकृतिमा ध्यान गर्छ, जसले उसलाई दिन्छ त्योबाट खाना प्राप्त गर्छ।

बाह्य कडीहरू

• उपनिषदले आत्मनिरीक्षणको मार्ग बतायो

मूल ग्रन्थ

• Upanishads at Sanskrit Documents Site वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००६-०९-०७ मिति
• पीडीईएफ् प्रारूप, देवनागरी मा अनेक उपनिषद वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००९-०२-२७ मिति
• GRETIL
• TITUS

अनुवाद

• Translations of major Upanishads
• 11 principal Upanishads with translations वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१०-१२-०५ मिति
• Translations of principal Upanishads at sankaracharya.org
• Upanishads and other Vedanta texts
• डॉ मृदुल कीर्ति द्वारा उपनिषदोको हिन्दी काव्य रूपान्तरण वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०११-०९-०८ मिति
• Complete translation on-line into English of all 108 Upaniṣad-s वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१०-१२-२९ मिति [not only the 11 (or so) major ones to which the foregoing links are meagerly restricted]-- lacking, however, diacritical marks