गणपति उपनिषद
Jump to navigation
Jump to search
गणपति उपनिषद अथर्ववेदीय शाखाका अन्तर्गत एउटा उपनिषद हो। यो उपनिषद संस्कृत भाषामा लेखिएकोछ। यसका रचियता वैदिक कालका ऋषिहरूलाई मानिन्छ परन्तु मुख्यत वेदव्यास जीलाई धेरै उपनिषदहरूका लेखक मानिन्छ।
गणपति उपनिषद | |
---|---|
150px | |
लेखक | वेदव्यास |
चित्रकार | अन्य पौराणिक ऋषि |
देश | भारत |
भाषा | संस्कृत |
शृंखला | अथर्ववेदीय उपनिषद |
विषय | ज्ञान योग, द्वैत अद्वैत सिद्धान्त |
प्रकार | हिन्दू धार्मिक ग्रन्थ |
रचनाकाल[सम्पादन गर्ने]
उपनिषदहरूका रचनाकालका सम्बन्धमा विद्वानहरूको एउटा मत छैन। केही उपनिषदहरूलाई वेदहरूको मूल संहिताहरूको अंश मानिएको हो। यी सर्वाधिक प्राचीन छन्। केही उपनिषद ‘ब्राह्मण’ र ‘आरण्यक’ ग्रन्थहरूका अंश मानिएका छन्। इनका रचनाकाल संहिताहरूका पछिको हो। उपनिषदहरूका कालका विषयमा निश्चित मत छैन समान्यत उपनिषदहरूको रचनाकाल ३००० ईसा पूर्वदेखि ५०० ईसा पूर्व मानिएको हो। उपनिषदहरूका काल-निर्णयका लागि निम्न मुख्य तथ्यहरूलाई आधार मानिएको छ—
- पुरातत्व एवं भौगोलिक परिस्थितिहरू
- पौराणिक अथवा वैदिक ॠषिहरूका नाम
- सूर्यवंशी-चन्द्रवंशी राजाहरूका समयकाल
- उपनिषदहरूमा वर्णित खगोलीय विवरण
निम्न विद्वानहरू द्वारा विभिन्न उपनिषदहरूको रचना काल निम्न क्रममा मानिएको छ[१]-
|
|
सन्दर्भ[सम्पादन गर्ने]
- ↑ Ranade 1926, pp. 13–14
बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्ने]
मूल ग्रन्थ[सम्पादन गर्ने]
अनुवाद[सम्पादन गर्ने]
- Translations of major Upanishads
- ११ principal Upanishads with translations
- Translations of principal Upanishads at sankaracharya.org
- Upanishads and other Vedanta texts
- डॉ मृदुल कीर्ति द्वारा उपनिषदहरूको नेपाली काव्य रूपान्तरण
- Complete translation on-line into English of all १०८ Upaniṣad-s [not only the ११ (or so) major ones to which the foregoing links are meagerly restricted]-- lacking, however, diacritical marks