दमननाथ ढुङ्गाना
दमननाथ ढुङ्गाना | |
|---|---|
| प्रतिनिधि सभाका दोस्रो सभामुख | |
| कार्यकाल वि.सं. २०४७ – वि.सं. २०५० | |
| एकाधिपति | राजा वीरेन्द्र |
| प्रधानमन्त्री | कृष्णप्रसाद भट्टराई |
| उतराधिकारी | रामचन्द्र पौडेल |
| निर्वाचन क्षेत्र | काठमाडौँ २ |
| व्यक्तिगत विवरण | |
| जन्म | १९९८ माघ २ |
| मृत्यु | २०८१ मङ्सिर २ बानेश्वर, काठमाडौँ, नेपाल |
| राष्ट्रियता | नेपाली |
| राजनीतिक दल | नेपाली काङ्ग्रेस |
| जीवन साथी | भुवन ढुङ्गाना |
दमननाथ ढुङ्गाना (२००३ जेठ ३ - २०८१ मङ्सिर २) एक नेपाली राजनीतिज्ञ र प्रतिनिधि सभाका सभामुख थिए। उनले २०५९ देखि २०६४ सम्म नेपालको शान्ति प्रक्रियामा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका थिए।[१] वि.सं. २०४६ मा संवैधानिक राजसंस्था स्थापना भएपछि पहिलो सभामुखका रूपमा उनले निर्वाह गरेको भूमिका उदाहरणीय मानिन्छ। उनी २३ वर्षको अन्तरालपछि २०७४ सालमा सक्रिय राजनीतिमा फर्किएका थिए।
जीवनी
[सम्पादन गर्नुहोस्]उनले वि.सं २०२८ सालमा सर्वोच्च अदालत बार एशोसिएशनको महासचिवको रूपमा पनि काम गरेका थिए। उनी २०४६ मा जनवादी क्रान्तिपछि पहिलो सदनका सभामुख थिए।[२] ढुङ्गानाले सदनको सभामुखको रूपमा आफ्नो भूमिकामा, सामान्य अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास अनुसार, प्रधानमन्त्रीबाट सम्बोधन गर्नु अघि विपक्षी नेतालाई संसदलाई सम्बोधन गर्न अनुमति दिने नजिर स्थापित गरेको मानिन्छ।[३] उनलाई एक गैर-पक्षपातपूर्ण सभामुखको रूपमा चिनिन्छ।
आम निर्वाचन २०५१मा पराजित भएपछि उनले दलीय राजनीतिबाट सन्यास लिएका थिए र नागरिक समाजको सदस्यको रूपमा ख्याति कमाएका थिए। शान्ति प्रक्रियाको क्रममा पद्मरत्न तुलाधर सहित ढुङ्गाना तत्कालीन सरकार र नेकपा माओवादीबीच एक महत्वपूर्ण सहजकर्ता र मध्यस्थकर्ता थिए।[४] उनी नेपालको शान्ति प्रक्रियाको पर्यवेक्षक, वार्ताकार र सल्लाहकार थिए। उनी नेपाली काङ्ग्रेसमा आबद्ध भए पनि शान्ति प्रक्रियाका बेला उनी माओवादीसँग 'धेरै नजिक' रहेको बताइन्छ। बि.सं. २०६४ मा, उनले सबै पार्टीमा शान्ति पक्षधरहरूलाई बलियो बनाउन एक उच्च-स्तरीय समिति गठन गर्ने प्रस्ताव गरेका थिए, जुन प्रस्तावलाई पछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालले अनुमोदन गरेका थिए।[५]
बि.सं. २०७४ मा उनले २३ वर्षको अन्तरालपछि सक्रिय राजनीतिमा आश्चर्यजनक पुनरागमन गरेका थिए। २०७४ सालको प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा भक्तपुर क्षेत्र नं २ मा नेकपा (एमाले) र नेकपा (माओवादी केन्द्र)का साझा उम्मेदवार महेश बस्नेतविरुद्ध नेपाली काङ्ग्रेसको तर्फबाट उम्मेदवारी दिएका थिए तर उनी पराजित भएका थिए।[६]
उनको निधन २०८१ मङ्सिर २ गते बानेश्वर, काठमाडौँमा भएको थियो।[७]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "पूर्वसभामुख दमननाथ ढुंगानाको निधन", अन्नपूर्ण पोस्ट, २०८१ मङ्सिर २।
- ↑ "दमननाथ ढुंगानाको स्वीकारोक्ति : टिकट लिएर दौडिनु मेरो कमजोरी भयो", अनलाइन खबर।
- ↑ "Speaker flayed for ignoring precedent", The Himalayan Times, १९ जुन २०१९।
- ↑ "Human Rights Activist, Politician Tuladhar dies at 78", The Himalayan Times, ४ नोभेम्बर २०१८।
- ↑ "Dhungana makes a comeback to politics after 23 years", kathmandupost.com।
- ↑ "मानक सभामुख", अनलाइन खबर, २०८१ मङ्सिर २।
- ↑ "अस्ताए शान्ति र न्यायका सर्वकालिक वकिल", अनलाइन खबर, २०८१ मङ्सिर २।