संस्कृत साहित्य
| भारतीय साहित्य |
|---|
| प्राचीन |
| प्रारम्भिक मध्यकालीन |
| मध्यकालीन देखि प्रारम्भिक आधुनिक |
संस्कृत साहित्यमा व्यापक रूपमा संस्कृत भाषाका सबै साहित्यहरू समावेश हुन्छन्। यसमा वैदिक संस्कृत भनेर चिनिने प्रोटो-हिन्द-आर्य भाषाको प्रारम्भिक प्रमाणित वंशजमा रचना गरिएका पाठहरू, शास्त्रीय संस्कृतका पाठहरू साथै संस्कृतका केही मिश्रित र गैर-मानक रूपहरू समावेश छन्। पुरानो भाषामा साहित्य लगभग १५०० र १००० ईसा पूर्वको बीचमा ऋग्वेदको रचनाबाट सुरु हुन्छ।
वैदिक संस्कृत वैदिक धर्मको व्यापक लिटर्जिकल कार्यहरूको भाषा हो, जबकि शास्त्रीय संस्कृत प्रमुख भारतीय धर्महरू, विशेष गरी हिन्दु धर्म, तर बौद्ध र जैन धर्मसँग सम्बन्धित धेरै प्रमुख ग्रन्थहरूको भाषा हो।[१] संस्कृत साहित्यका प्रारम्भिक कार्यहरू पाण्डुलिपिको रूपमा लेख्नु अघि शताब्दीयौंसम्म मौखिक परम्पराको माध्यमबाट प्रसारित गरिएको थियो।[१]
वैदिक साहित्य
[सम्पादन गर्नुहोस्]कालक्रम
[सम्पादन गर्नुहोस्]वैदिक संस्कृतको साहित्य भित्र पाँच कालक्रमानुसार फरक स्तरहरू पहिचान गर्न सकिन्छ:[२] पहिलो तीनलाई सामान्यतयासँगै समूहबद्ध गरिएको छ, जसमा चार वेदहरू समावेश भएका संहिताहरू: ऋग्वेद, अथर्ववेद, यजुर्वेद, सामवेद, जसले संस्कृतमा सबैभन्दा पुरानो ग्रन्थहरू र वैदिक धर्म दुवैको प्रामाणिक आधार, र पछिको धर्मलाई हिन्दु धर्म भनिन्छ।[३]
- ऋग्वेदिक काल
- मन्त्र काल
- संहिता काल
- ब्राह्मणम् काल
- सूत्र काल
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ १.० १.१ Edgerton, Franklin. The Prakrit Underlying Buddhistic Hybrid Sanskrit. Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, Vol. 8, No. 2/3, page 503.
- ↑ Klaus G. Witz (१९९८), The Supreme Wisdom of the Upaniṣads: An Introduction, Motilal Banarsidass, पृ: २४ with note ७३, आइएसबिएन 978-81-208-1573-5।
- ↑ Klaus G. Witz (१९९८), The Supreme Wisdom of the Upaniṣads: An Introduction, Motilal Banarsidass, पृ: २४ with note ७३, आइएसबिएन 978-81-208-1573-5।