कार्बन

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
कार्बन,  C
सामान्य गुणहरू
नाम, संकेतकार्बन, C
उच्चारण/ˈkɑːrbən/
उपस्थितिclear (diamond) & black (graphite)
पेरियोडिक टेबलमा कार्बन
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)

अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।

Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)

अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।

Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)
Darmstadtium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)
Roentgenium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)
Copernicium (transition metal)
Ununtrium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)
Flerovium (post-transition metal)
Ununpentium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)
Livermorium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)
Ununseptium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)
Ununoctium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।)

अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।

-

C

Si
बोरोनकार्बननाइट्रोजन
आणविक संख्या
मानक आणविक भार१२.०१०७(८)
तत्वको श्रेणीअधातु
समुह, ब्लक१४, p-block
पेरियोडperiod २
इलेक्ट्रोन वितरण१s २s २p or [He] २s २p
प्रति सेल२,४
भौतिक गुणहरू
अवस्थाSolid
उर्ध्वपातन विन्दु३९१५ K ​(३६४२ °C, ​६५८८ °F)
ट्रिपल विन्दु४६०० K, ​१०८००[१][२] kPa
फ्युजनको ताप११७ (graphite) kJ·mol−1
मोलार ताप क्षमता८.५१७(graphite),
६.१५५(diamond) J·mol−1·K−1
आणविक गुणहरू
अक्सिडेसन अवस्थाहरू, ३ [३], २, १ [४], , -१, -२, -३, -४[५]
इलेक्ट्रो निगेटिभिटीPauling scale: २.५५
Ionization energiesअभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "६"।
कोभ्यालेन्ट अर्धव्यास७७(sp³), ७३(sp²), ६९(sp) pm
भ्यान डर वाल अर्धव्यास१७० pm
विविध
थर्मल कन्डक्टिभिटी११९-१६५ (graphite)
९००-२३०० (diamond) W·m−1·K−1
Magnetic orderingdiamagnetic[६]
Young's modulus१०५० (diamond) [७] GPa
Shear modulus४७८ (diamond) [७] GPa
Bulk modulus४४२ (diamond) [७] GPa
Poisson ratio०.१ (diamond) [७]
Mohs hardness१-२ (Graphite)
१० (Diamond)
CAS Registry Number७४४०-४४-०
Most stable isotopes
Main article: Isotopes of कार्बन
iso NA half-life DM DE (MeV) DP

१५

११C syn २० min β+ ०.९६ ११B
१२C ९८.९% १२C is stable with ६ neutrons
१३C १.१% १३C is stable with ७ neutrons
१४C trace ५७३० y β- ०.१५ १४N
· सन्दर्भ सामाग्रीहरू

पिरियोडिक टेबलमा १४ मा समुहकृत यसको रासायानिक सङ्केत "C" हो भने आण्विक (एटोमीक) नम्बर ६ रह्को छ| अधातुमा बर्गिकृत कार्वनको ३ स्वरूप मध्ये १२C र १३C स्थिर रहन्छ (खिइदैन) भने १४C बिकिरणयुक्त हुन्छ (आधा समय=५७३० वर्ष)| अक्सिजन संगको समिश्रणमा यो ग्यास स्वरूपमा कार्बन डायऑक्साइड बन्दछ|विभिन्न जैविक पदार्थ तथा अन्य वस्तुमा विभिन्न यौगिक तथा वायुमण्डलमा कार्बन डायऑक्साइड गॅसका रूपमा कार्बन रहन्छ। कार्बन डायऑक्साइडले वायुमण्डलको करिब शून्य दशमलव २१ प्रतिशत अंश ओगटेको हुन्छ। यस्तै हरेक जैविक पदार्थको संरचनामा कार्बनको मुख्य अंश हुन्छ। पेट्रोलियम पदार्थ, कोइला आदि जीवांश इन्धन -फॉस्सील फ्यूल) हरूमा पनि कार्बन हुन्छ। जैविक इन्धनहरूको दहनबाट ऊर्जा उत्पन्न हुने क्रममा त्यहा रहेको कार्बन छुट्टीन्छ जुन वायुमण्डलमा रहेको ऑक्सिजनसँग मिलेर कार्बन डायऑक्साइड बन्छ। जैविक पदार्थहरूमा रहेको कार्बन आफैंमा हानिकारक होइन, तर जब यो कार्बन डायऑक्साइडका रूपमा वायुमण्डलमा पुग्छ यसले प्रदूषकका रूपमा काम गर्छ |

चित्र:Element 6.webm
कार्बन परमाणु

पृथ्वीमा कार्वनको अनेक स्वरूप मध्ये "कोइला" सर्व व्यापक रहेको छ भने "हिरा" दुर्लभ रहेको छ | उर्जा कोअ स्रोतको रूपमा कोईला प्रचलित छ भने औधोगिक प्रयोजनमा ग्रॅफाइट महत्त्वपूर्ण मानिन्छ| कार्वनको आण्विक रूपलाई परिस्कार गरी तयार गरिने रेशा (carbon fiber) आज सम्म उपलब्ध सबै भन्दा दर्हो रेशा मानिन्छ| रौ जत्ति पातलो रेशा समुहले कैयौ टन भार बहन गर्न सक्दछ|

सन्दर्भ[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Haaland, D (१९७६), "Graphite-liquid-vapor triple point pressure and the density of liquid carbon", Carbon १४ (६): ३५७, डिओआई:१०.१०१६/०००८-६२२३(७६)९००१०-५|doi= मान जाँच (सहायता) 
  2. Savvatimskiy, A (२००५), "Measurements of the melting point of graphite and the properties of liquid carbon (a review for १९६३–२००३)", Carbon ४३ (६): १११५, डिओआई:१०.१०१६/j.carbon.२००४.१२.०२७|doi= मान जाँच (सहायता) 
  3. "Fourier Transform Spectroscopy of the System of CP", अन्तिम पहुँच २००७-१२-०६ 
  4. "Fourier Transform Spectroscopy of the Electronic Transition of the Jet-Cooled CCI Free Radical", अन्तिम पहुँच २००७-१२-०६ 
  5. "Carbon: Binary compounds", अन्तिम पहुँच २००७-१२-०६ 
  6. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics ८१st edition, CRC press.
  7. ७.० ७.१ ७.२ ७.३ उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ioffe

रसायनिक गुणहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

भौतिक गुणहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

यो पनि हेर्नुहोस्[सम्पादन गर्नुहोस्]

बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]