नेपालको निसानछाप

नेपालको निसानछाप
प्रयोगकर्ता	सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल
ग्रहण	विसं २०६३ पुस १५
मुकुट	नेपालको झन्डा
ब्लाजोन	सगरमाथा, सेतो नेपालको नक्सा
सहयोगीहरू	लाली गुराँसको दुबै तर्फ ७/७ वटा गरी १४ ओटा माला
आदर्श वाक्य	जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपी गरीयसी

नेपालको निसानछाप नेपालको राष्ट्रिय प्रतीक हो र नेपाल सरकार र धेरै सरकारी निकायहरूद्वारा प्रयोग गरिन्छ। १३ जुन २०२० मा, कालापानी र लिपुलेकमा नेपालको दाबी समेटिएको नयाँ जारी गरिएको नक्सा समावेश गर्न प्रतीक परिमार्जन गरिएको थियो।

विशेषताहरू

यसमा नेपालको झन्डा, सगरमाथा, नेपालको पहाडी क्षेत्रको प्रतीक हरियो पहाड र उर्वर तराई क्षेत्रको प्रतीक पहेँलो रङ, लैङ्गिक समानताको प्रतीकका लागि महिला–पुरुषको हात मिलाउने र लाली गुराँसको माला राखिएको छ। यसको माथि नेपालको आकारमा सेतो छायाचित्र छ।

आदर्श वाक्य

मुख्य लेख: जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी

बनोटको आधारमा संस्कृतमा राष्ट्रिय आदर्श वाक्य बोकेको छ: जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी, जसलाई "आमा र जन्मभूमि स्वर्गभन्दा ठुला हुन्छन्" भनेर अनुवाद गरिएको छ।

पहिलो रूप: यसमा भारद्वाज ऋषिले रामलाई सम्बोधन गर्दै भनिन्छ। :

मित्राणि धन धान्यानि प्रजानां सम्मतानिव।

जननी जन्म भूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी ॥

नेपाली अनुवाद : "मित्र, धन्य, धान्य आदिको संसारमा उच्च सम्मान गरिन्छ। तर आमा र मातृभूमिको स्थान स्वर्गभन्दा पनि माथि छ।"

अर्को रूप: यसमा रामले लक्ष्मणलाई भन्छन् -

अपि स्वर्णमयी लङ्का न मे लक्ष्मण रोचते।

जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी ॥

अनुवाद  : "लक्ष्मण! यो लङ्का सुनले बनेको भए पनि मलाई यसमा कुनै रुचि छैन। किनकि जननी र जन्मभूमि स्वर्गभन्दा पनि महान छन्।

ऐतहासिक निसानछापहरू

२८ मे २००८ अघि, आधुनिक प्रतीकको अगाडि हतियारको निसानछाप थियो, जसमा सामान्यतया सेतो गाई, हरियो डाँफे, दुई गोर्खा सैनिकहरू (एकले खुकुरी र धनुष, र अर्कोले राइफल) समावेश गर्दछ। हिमालयका चुचुराहरू, दुई पार गरिएका नेपाली झन्डा र खुकुरी, गोरखनाथ (गोरखाहरूको संरक्षक देवता) को पाइलाको छाप र शाही शिरपोशा। त्यसमा पनि राष्ट्रिय नारासहितको रातो रेखा थियो।

• 
  नेपाल अधिराज्यको निसानछाप (१९९१ अघि)।
• 
  नेपाल अधिराज्यको निसानछाप (१९९१-२००२)।
• 
  नेपाल अधिराज्यको निसानछाप (२००२)।
• 
  नेपाल अधिराज्यको निसानछाप (२०१८-२०६४)।
• 
  नेपाल गणराज्यको निसानछाप (२०७७ भन्दा पहिला)