रवि शंकर

पण्डित रवि शंकर
शंकर १९६९ मा प्रदर्शन गर्दै
जन्म	रविन्द्र शंकर चौधरी (१९२०-०४-०७)७ अप्रिल १९२० बनारस, बनारस राज्य, ब्रिटिश भारत
मृत्यु	११ डिसेम्बर २०१२(2012-12-11) (उमेर ९२) सान डिएगो, क्यालिफोर्निया, अमेरिका
पेशा	संगीतकार
संसद सदस्य, राज्यसभा
कार्यकाल १२ मे १९८६ – ११ मे १९९२
साङ्गीतिक जीवन
विधा	भारतीय शास्त्रीय संगीत
वाद्ययन्त्र	सितार
सक्रिय वर्ष	1930–2012
लेबल	विश्व प्रशान्त एन्जेल रेकर्ड्स HMV एप्पल रेकर्ड्स डार्क हर्स निजी संगीत पूर्वले पश्चिमसँगको सङ्गीत
सहयोगी	उदय शंकर अल्लाउद्दीन खान अली अकबर खान लक्ष्मी शंकर यहुदी मेनुहिन चतुरलाल अल्ला राख जर्ज ह्यारिसन अनुष्का शंकर नोरा जोन्स जोन कोल्टरेन
वेबसाइट	ravishankar.org

पण्डित रवि शंकर (बङ्गाली: রবি শংকর; जन्म : रवीन्द्र शंकर चौधरी, ७ अप्रिल १९२०, बनारस - ११ डिसेम्बर २०१२) एक सितार वादक र संगीतकार थिए। उनले विश्वका धेरै महत्त्वपूर्ण संगीत उत्सवहरूमा भाग लिएका थिए । उनको यौवन यूरोप र भारतमा आफ्नो भाइ उदय शंकरसँग नृत्य समूहको साथ यात्रा गर्दै बित्यो । शंकरको जन्म एक बंगाली परिवारमा [१] भारतमा भएको थियो,[२] र आफ्नो युवावस्था आफ्नो भाइ उदय शंकरको नृत्य समूहसँग भारत र युरोप भ्रमणमा नर्तकको रूपमा बिताए। 18 वर्षको उमेरमा, उनले संगीतमा क्यारियर बनाउनको लागि नृत्य त्यागे, दरबारी संगीतकार अल्लाउद्दीन खानको अधीनमा सात वर्षसम्म सितारको अध्ययन गरे।

1944 मा आफ्नो अध्ययन पूरा गरेपछि, शंकरले एक संगीतकारको रूपमा काम गरे, सत्यजित रे द्वारा अपु त्रयीको लागि संगीत सिर्जना गरे, र 1949 देखि 1956 सम्म अल इन्डिया रेडियो, नयाँ दिल्लीको संगीत निर्देशक थिए। उनी ब्लकबस्टर गान्धी (1982) को लागि उत्कृष्ट मौलिक स्कोरको लागि एकेडेमी पुरस्कारको लागि मनोनीत भए।

As for Shankar and the sitar, they are extensions one of the other, each seeming to enter into the other's soul in one of the world's supreme musical arts. It is a thing inimitable, beyond words and forever new. For, as Shankar explained, 90 percent of all the music played was improvised.

 –Paul Hume, music editor for Washington Post

व्यक्तिगत जीवन र परिवार

शंकरले सन् १९४१ मा अल्लाउद्दीन खानकी छोरी अन्नपूर्णा देवी (रोशनारा खान)सँग विवाह गरे र सन् १९४२ मा उनका छोरा शुभेन्द्र शंकरको जन्म भयो। उनी 1962 मा देवीबाट अलग भए र नर्तक कमला शास्त्रीसँग सम्बन्ध जारी राखे, जुन सम्बन्ध 1940 को दशकको अन्त्यमा सुरु भएको थियो। [३] न्युयोर्क कन्सर्ट निर्माता सु जोन्ससँगको सम्बन्धले नोरा जोन्सको जन्म सन् १९७९ मा भयो। [४] उनी सन् १९८१ मा शास्त्रीसँग अलग भए र १९८६ सम्म जोन्ससँग बसे ।

रोग र मृत्यु

9 डिसेम्बर 2012 मा, शंकरलाई सास फेर्न गाह्रो भएको गुनासो पछि ला जोला, सान डिएगो, क्यालिफोर्नियाको स्क्रिप्स मेमोरियल अस्पताल मा भर्ना गरिएको थियो। हार्ट भल्भ रिप्लेसमेन्ट शल्यक्रिया गरिसकेपछि ११ डिसेम्बर २०१२ मा करिब १६:३० प्रशान्त मानक समय मा उनको मृत्यु भयो।

रविशंकर र अली अकबर खान लाई समर्पित 5-6 जनवरी 2013 मा आयोजित स्वरा सम्राट महोत्सव, शिवकुमार शर्मा, बिरजु जस्ता संगीतकारहरूको प्रस्तुति समावेश थियो। महाराज, हरिप्रसाद चौरसिया, जाकिर हुसेन (संगीतकार), र गिरिजा देव।