भारतको उपप्रधानमन्त्री

भारतको उपप्रधानमन्त्री
भारतको प्रतीक
भारतको झन्डा
भारत सरकार
सम्बोधन	माननीय (औपचारिक) महामहिम (कूटनीतिक) श्रीमान उपप्रधानमन्त्री (अनौपचारिक)
प्रकार	उपसरकार प्रमुख
स्थिति	कार्यकारिणी उपनेता
सदस्य	भारतीय संसद भारतको केन्द्रीय मन्त्रिपरिषद्
प्रतिवेदन पेश	भारतको राष्ट्रपति भारतको उपराष्ट्रपति भारतको प्रधानमन्त्री भारतको संसद
मनोनयनकर्ता	भारतको प्रधानमन्त्री
नियुक्तिकर्ता	भारतको राष्ट्रपति
गठन	१५ अगस्ट १९४७ (१९४७-०८-15)
प्रथम धारक	वल्लभभाइ पटेल

भारतको उपप्रधानमन्त्री, यद्यपि संवैधानिक पद होइन, भारत सरकारको कार्यकारी शाखामा सङ्घको दोस्रो उच्च शाखाको मन्त्री हो र केन्द्रीय मन्त्रिपरिषद्को वरिष्ठ सदस्य हो। उनीहरूको अनुपस्थितिमा पदाधिकारीले पनि प्रधानमन्त्रीका लागि खटाउने गरेका छन्।

यस कार्यालय को स्थापना देखि ७५ वर्ष मध्ये १० वर्ष भन्दा बढी को लागि कब्जा गरिएको छ, यसको बीच-बीचमा मात्र कब्जा गरिएको छ। सन् १९४७ यता भारतमा सात जना उपप्रधानमन्त्री भइसकेका छन्, जसमध्ये कसैको पनि कार्यकाल पूरा भएको छैन। पहिलो भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस पार्टीका वल्लभभाइ पटेल थिए, जसले १५ अगस्त १९४७ मा सपथ लिएका थिए, जब भारत ब्रिटिस राजबाट स्वतन्त्र भएको थियो। सन् १९५० को डिसेम्बरमा आफ्नो मृत्यु नहुञ्जेलसम्म पटेल भारतको सबैभन्दा लामो समयसम्म उपप्रधानमन्त्री रहेका छन्। यो पद सन् १९६७ मा मोरारजी देसाई दोस्रो उपप्रधानमन्त्री हुनुअघिसम्म खाली थियो र उनको कार्यकाल दोस्रो लामो थियो।

सूची

भारतका उपप्रधानमन्त्रीहरूको सूची

न	आधिकारिक	चित्र	कार्यकाल		राजनीतिक दल (गठबन्धन)	प्रधानमन्त्री
वल्लभभाइ पटेल (१८७५–१९५०)		१५ अगस्ट १९४७	१५ डिसेम्बर १९५०	३ वर्ष, १२२ दिन	भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस	जवाहरलाल नेहरू
खाली (१५ डिसेम्बर १९५० - २१ मार्च १९६७)
मोरारजी देसाई (१८९६–१९९५)		२१ मार्च १९६७	६ डिसेम्बर १९६९	२ वर्ष, २६० दिन	भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस	इन्दिरा गान्धी
खाली (६ डिसेम्बर १९६९ - २४ जनवरी १९७९)
चौधरी चरण सिंह (१९०२–१९८७)		२४ जनवरी १९७९	२८ जुलाई १९७९	२ वर्ष, १२६ दिन	जनता पार्टी	मोरारजी देसाई
जगजीवन राम (१९०८–१९८६)
यशवंतराव चाबन (१९१३–१९८४)		२८ जुलाई १९७९	१४ जनवरी १९८०	१७० दिन	भारतीय काङ्ग्रेस (समाजवादी)	चरण सिंह
खाली (१४ जनवरी १९८० – २ डिसेम्बर १९८९)
देवी लाल (१९१५–२००१)		२ डिसेम्बर १९८९	१० नोभेम्बर १९१०	१ वर्ष, २०१ दिन	जनता दल	विश्वनाथ प्रताप सिंह
		१० नोभेम्बर १९९०	२१ जुन १९९१			चन्द्रशेखर
खाली (२१ जुन १९९१ – ५ फेब्रुअरी २००२)
लालकृष्ण आडवाणी (१९२७–)		५ फेब्रुअरी २००२	२२ मे २००४	२ वर्ष, १०७ दिन	भारतीय जनता पार्टी	अटल बिहारी वाजपेयी
खाली (२२ मे २००४ देखि)