वरुणग्रह

वरुणग्रह

Neptune from Voyager 2 with Great Dark Spot at left
आविष्कार
आविष्कारक	Urbain Le Verrier John Couch Adams Johann Galle
आविष्कार भएको मिति	September 23, 1846
विवरण
उच्चारण	/ˈnɛptuːn/
विशेषण	Neptunian
कक्षपथको विशेषताहरू
युग J2000
अपसूर	4,553,946,490 km 30.44125206 AU
अनुसूर	4,452,940,833 km 29.76607095 AU
अर्ध-मुख्य अक्ष	4,503,443,661 km 30.10366151 AU
विलक्षणता	0.011214269
कक्षीय अवधि	60,190 days 164.79 years 89,666 Neptune solar days
युटिकाला	367.49 day
औसत कक्षीय गति	5.43 km/s
औसत गति	267.767281°
झुकाव	1.767975° to Ecliptic 6.43° to Sun’s equator 0.72° to Invariable plane
उदविन्दुरको देशान्तर	131.794310°
अनुसूरको सिद्धान्त	265.646853°
उपग्रहहरू	13
भौतिक विशेषताहरू
भूमध्यरेखीय अर्धव्यास	24,764 ± 15 km 3.883 Earths
ध्रुव अर्धव्यास	24,341 ± 30 km 3.829 Earths
समरुपताको	0.0171 ± 0.0013
सतहको क्षेत्रफल	7.6408×10९ km2 14.98 Earths
आयतन	6.254×10१३ km3 57.74 Earths
द्रव्यमान	1.0243×1026 kg 17.147 Earths
औसत घनत्व	1.638 g/cm3
भूमध्यरेखीय सतहको गुरुत्वाकर्षण	11.15 m/s2 1.14 g
रिहाइ वेग	23.5 km/s
नाक्षचित्र घृर्णनकाल	0.6713 day 16 h 6 min 36 s
भूमध्यरेखीय आञ्चलिक घृर्णन वेग	2.68 km/s 9,660 km/h
अक्षीय ढाल	28.32°
उत्तर ध्रुवीय विषुबलम्ब	19h 57m 20s 299.3°
उत्तर ध्रुवीय विषुबलम्ब	42.950°
प्रतिफलन अनुपात	0.290 (bond) 0.41 (geom.)
सहतको तापक्रम न्यून मध्यक सर्वोच्च 1 bar level 72 K ०.१ बार (१० किलोपास्कल) 55 K
आपात मान	8.02 to 7.78
कौणिक व्यास	2.2″–2.4″
वायुमण्डल
स्केल उच्चता	19.7 ± 0.6 km
गठन	80±3.2% Hydrogen (H2) 19±3.2% Helium 1.5±0.5% Methane ~0.019% Hydrogen deuteride (HD) ~0.00015% Ethane Ices: Ammonia Water Ammonium hydrosulfide(NH4SH) Methane (?)

हब्बल अन्तरिक्ष दुरविनले खिचेको बरुणको तस्बीर

वरुणग्रह सौर्यमण्डलको सूर्यबाट आठौँ ग्रह हो। यो ग्रह पनि एक ग्यास् पिण्ड हो जसको वरिपरि चारवटा मुस्किलले देखिने खालका घेराहरू छन। Urbain Le Verrier र John Couch Adamsलाई वरुण ग्रहको आविश्कारकको रूपमा चिनिन्छ। यो ग्रहलाई पृथ्वीबाट बाइनाकुलर र दूरदर्शकयन्त्रको मद्दतले सजिलै हेर्न सकिन्छ। भोयजर २ नामक अन्तरिक्षयानले १९८९मा पत्तालगाएअनुसार यसमा "The Dark Spot" नाम गरेको आँधी रहेको छ। यद्यपी १९९४मा उक्त आँधी देखिएको थिएन। बरुण ग्रहका १३ वटा उपग्रहहरू छन। ती मध्ये सबैभन्दा ठूलो उपग्रह Triton हो ,जुन् उपग्रह वरुणग्रहको एकमात्र गोलो उपग्रह हो। Trition पृथ्वीको चन्द्रमा भन्दा केही सानो छ। अङ्ग्रेजीमा यसलाई नेप्च्युन भनिन्छ, नेप्च्युन, प्राचीन रोमन धर्मको प्रमुख देवताहरू मध्ये एउटा थिए। उनी समुद्रको देवता थिए। उनकै समतुल्य प्राचीन यूनानी धर्मको देवता थिए पोसाइडन। उनकै नामबाट सौर्य परिवारको आठौँ ग्रहको नाम नेप्च्युन राखिएको हो।

यो पनि हेर्नुहोस

• List of planets