चिदम्बरम सुब्रमण्यम

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
चिदम्बरम सुब्रमण्यम
सेप्टेम्बर 1995 मा सुब्रमण्यम
कृषि मन्त्री
कार्यकाल
१९६४–१९६६
प्रधानमन्त्रीलालबहादुर शास्त्री
पूर्वाधिकारीस्वरण सिंह
उतराधिकारीजगजीवन राम
योजना आयोगका उपाध्यक्ष
कार्यकाल
२ मे १९७१ – २२ जुलाई १९७२
प्रधानमन्त्रीइन्दिरा गान्धी
पूर्वाधिकारीडी. आर गाडगिल
उतराधिकारीदुर्गाप्रसाद धर
वित्त मन्त्री
कार्यकाल
१९७५–१९७७
प्रधानमन्त्रीइन्दिरा गान्धी
पूर्वाधिकारीयशवन्तराव चव्हाण
उतराधिकारीहरिभाई एम. पटेल
रक्षा मन्त्री
कार्यकाल
२८ जुलाई १९७९ – १४ जनवरी १९८०
प्रधानमन्त्रीचरण सिंह
पूर्वाधिकारीजगजीवन राम
उतराधिकारीइन्दिरा गान्धी
उपभोक्ता मामिला, खाद्य तथा सार्वजनिक वितरण मन्त्री
कार्यकाल
२ मे १९७१ - १० अक्टोबर १९७४
प्रधानमन्त्रीइन्दिरा गान्धी
पूर्वाधिकारीमन्त्रालय बनेको
महाराष्ट्रका राज्यपाल
कार्यकाल
१५ फेब्रुअरी १९९० – ९ जनवरी १९९३
पूर्वाधिकारीकासु ब्रह्मानन्द रेड्डी
उतराधिकारीपृ. सी. अलेक्जेंडर
व्यक्तिगत विवरण
जन्म(१९१०-०१-३०)३० जनवरी १९१०
मृत्यु७ नोभेम्बर २०००(2000-11-07) (उमेर ९०)
राजनीतिक दलभारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस (urs)
मातृ शिक्षाप्रतिष्ठानमद्रास विश्वविद्यालय
पुरस्कारभारत रत्न (१९९८)

चिदम्बरम सुब्रमण्यम (३० जनवरी १९१० - ७ नोभेम्बर २०००), एक भारतीय राजनीतिज्ञ र स्वतन्त्रता कार्यकर्ता थिए। उनले केन्द्रीय मन्त्रिपरिषद्मा अर्थमन्त्री र रक्षामन्त्रीको रूपमा काम गरेका थिए। पछि उनले महाराष्ट्रको गभर्नरको रूपमा काम गरे। खाद्य र कृषि मन्त्रीको रूपमा, उनले M.S. स्वामीनाथन, B. शिवरामन र Norman E. Borlaug सँगसँगै खाद्य उत्पादनमा आत्मनिर्भरताको युग, भारतीय हरित क्रान्तिको सुरुवात गरे।[१] सन् १९९८ मा हरित क्रान्तिमा उनको भूमिकाको लागि उनलाई भारत रत्न, भारतको सर्वोच्च नागरिक पुरस्कारबाट सम्मानित गरिएको थियो।

प्रारम्भिक जीवन र शिक्षा[सम्पादन गर्नुहोस्]

सुब्रमण्यमको जन्म फोर्ट सेन्ट जर्ज (अहिले तमिलनाडु राज्य) को प्रेसिडेन्सी कोइम्बटूर जिल्लाको पोल्लाची नजिकैको गाउँ सेनगुट्टाइपलायममा भएको थियो। [१] सुब्रमण्यमले चेन्नईमा सर्नु अघि पोल्लाचीमा आफ्नो प्रारम्भिक शिक्षा पूरा गरे जहाँ उनले प्रेसिडेन्सी कलेज, चेन्नई (मद्रास विश्वविद्यालयसँग सम्बद्ध) मा भौतिकशास्त्रमा बीएससी गरे। पछि उनले मद्रास ल कलेज, चेन्नई (त्यसबेला त्यही विश्वविद्यालयमा आबद्ध) बाट कानूनमा स्नातक गरे। उहाँको प्रेरणा उहाँका काका स्वामी चिद्भावानन्द हुनुहुन्थ्यो।

पुरस्कारहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  • भारत रत्न, भारत का सर्वोच्च नागरिक सम्मान, 1998[२]
  • वाई.बी. चव्हाण राष्ट्रिय एकता पुरस्कार[३]
  • यू थान्ट शान्ति पुरस्कार, 1996
  • नर्मन बोरलाग पुरस्कार, 1996[४]
  • अनुव्रत पुरस्कार, 1988[१]

प्रकाशन[सम्पादन गर्नुहोस्]

  • भारतीय कृषिमा नयाँ रणनीति
  • मेरो सपनाको भारत

विरासत[सम्पादन गर्नुहोस्]

भारतको २०१० टिकटमा सुब्रमण्यम

उनको सम्मानमा एक स्मारक सिक्का, भारत सरकारले अगस्त २०१० मा जारी गरेको थियो।[५] उनको सम्मानमा २०१० मा एक स्मारक हुलाक टिकट पनि जारी गरिएको थियो।

श्री चिदम्बरम सुब्रमण्यम पुरस्कार - चरित्रमा उत्कृष्टताको लागि भारतीय विद्या भवनहरू द्वारा स्थापित गरिएको छ जुन हरेक वर्ष आफ्ना विद्यार्थीहरूलाई पुरस्कृत गरिन्छ।




  1. १.० १.१ "C. Subramaniam, bio data", Rajbhavan, Maharashra state, India, मूलबाट ७ अप्रिल २०१३-मा सङ्ग्रहित।  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ७ अप्रिल २०१३ मिति
  2. .rediff.com/news/1998/feb/18cs.htm "C.Subramaniam सम्मानित भारत रत्न", Rediff, १८ फरवरी १९९८, मूलबाट ३ फेब्रुअरी २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २८ अक्टूबर २०११ 
  3. "C सुब्रमण्यम का निधन", अन्तिम पहुँच २८ अक्टोबर २०११  |स्थान= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता); |मिति= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता); |समाचारपत्र= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  4. "CS हरित क्रान्तिमा प्रवेश", India, ८ नोभेम्बर २०००, .htm मूलबाट २५ जनवरी २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २८ अक्टूबर २०११  |समाचारपत्र= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)[dead link]
  5. "Yeoman services rendered by Subramaniam to nation recalled", The Hindu (India), २८ अगस्ट २०१०, अन्तिम पहुँच २८ अक्टोबर २०११