बृहस्पति ग्रह

स्वतन्त्र विश्वकोश, नेपाली विकिपिडियाबाट
(बृहस्पतिग्रह बाट पठाईएको)
Jump to navigation Jump to search
बृहस्पति ग्रह  Astronomical symbol of Jupiter
Jupiter by Cassini-Huygens.jpg
A composite Cassini image of Jupiter. The dark spot is the shadow of Europa.
Designations
Adjective Jovian
Epoch J2000
Aphelion८१,६५,२०,८०० किमी (५.४५८१०४ AU)
Perihelion ७४,०५,७३,६०० किमी (४.९५०४२९ AU)
Semi-major axis ७७,८५,४७,२०० किमी (५.२०४२६७ AU)
Eccentricity 0.048775
परिभ्रमण अवधि 4,331.572 days
11.85920 yr
10,475.8 Jupiter solar days[३]
परिभ्रमण अवधि 398.88 days[४]
परिभ्रमण गति 13.07 km/s[४]
Mean anomaly 18.818°
Inclination 1.305° to Ecliptic
6.09° to Sun's equator
0.32° to Invariable plane[५]
Longitude of ascending node 100.492°
Argument of perihelion 275.066°
उपग्रह ६७
Physical characteristics
औशत अर्धब्यास 69,911 ± 6 km[६][७]
भूमध्यरेखीय अर्धब्यास 71,492 ± 4 km[६][७]
11.209 Earths
ध्रुवीय अर्धब्यास 66,854 ± 10 km[६][७]
10.517 Earths
Flattening 0.06487 ± 0.00015
सतहको क्षेत्रफल 6.21796×1010 km2[७][८]
121.9 Earths
आयतन 1.43128×1015 km3[४][७]
1321.3 Earths
पिण्ड 1.8986×1027 kg[४]
317.8 Earths
1/1047 Sun[९]
औशत घनत्व 1.326 g/cm3[४][७]
Equatorial surface gravity24.79 m/s2[४][७]
2.528 g
Escape velocity59.5 km/s[४][७]
परिक्रमण अवधि 9.925 h[१०] (9 h 55 m 30 s)
Equatorial rotation velocity 12.6 km/s
45,300 km/h
अक्षको झुकाव 3.13°[४]
North pole right ascension 268.057°
17 h 52 min 14 s[६]
North pole declination 64.496°[६]
Albedo0.343 (Bond)
0.52 (geom.)[४]
Surface temp.
   1 bar level
   0.1 bar
minmeanmax
165 K[४]
112 K[४]
Apparent magnitude -1.6 to -2.94[४]
Angular diameter 29.8" — 50.1"[४]
Atmosphere[४]
वायुमण्डलीय चाप 20–200 kPa[११] (cloud layer)
Scale height 27 km
वायुमण्डलीय तत्वहरू
89.8±2.0%Hydrogen (H2)
10.2±2.0%Helium
~0.3%Methane
~0.026%Ammonia
~0.003%Hydrogen deuteride (HD)
0.0006%Ethane
0.0004%water
Ices:
Ammonia
water
ammonium hydrosulfide(NH4SH)
भोयजर १ बाट लिईको बृहस्पति ग्रहको तस्बीर

बृहस्पति ग्रह सौर्यमण्डलको सबैभन्दा ठूलो र सूर्यबाट पाँचौं ग्रह हो। ग्याँसबाट मात्रै बनेकोले, त्यसलाई ग्याँस पिण्ड भन्छन्। सौर्यमण्डलको अरु सात ग्रहको पिण्ड जम्म गरेपनि, बृहस्पति ग्रहको पिण्ड झन बढी हुन्थ्यो।

सन् २००३ मा बृहस्पतिको वरिपरि घुमिरहेको ६३वटा चन्द्रमा पत्ता लगाइसकेको थिए। त्यीमाध्य सबभन्दा ठूलो ४ वटा चन्द्र वैज्ञानिक ग्यालिलेयोले पत्ता लागेकोले, गालिलेयी चन्द्रमा भन्छन्। तिनीका नाम आयो, युरोपा, ग्यानिमिड र कलिस्टो हुन्।

बृहस्पति ग्रह ठूलो भएर त्यसको वायु-मण्डल गहिरो गएर उच्च चाप हुन्छ। अन्तरिक्षयान बृहस्पतिभित्र पस्यो भने, एक छिनमै किचिन्थ्यो। त्यसकारणले बृहस्पतिको वायु-मण्डलभित्र के के छ भनेर थोरै थाहा छ।

बृहस्पतिको पतलो चक्र छ।

थप जानकारीका लागि हेर्नुहोस्[सम्पादन गर्ने]

सन्दर्भ[सम्पादन गर्ने]

  1. ↑ Yeomans, Donald K. (२००६-०७-१३), "HORIZONS System", NASA JPL, अन्तिम पहुँच २००७-०८-०८।  — At the site, go to the "web interface" then select "Ephemeris Type: Elements", "Target Body: Jupiter Barycenter" and "Center: Sun".
  2. ↑ Orbital elements refer to the barycenter of the Jupiter system, and are the instantaneous osculating values at the precise J2000 epoch. Barycenter quantities are given because, in contrast to the planetary centre, they do not experience appreciable changes on a day-to-day basis from to the motion of the moons.
  3. ↑ Seligman, Courtney, "Rotation Period and Day Length", अन्तिम पहुँच २००९-०८-१३। 
  4. ↑ ४.०० ४.०१ ४.०२ ४.०३ ४.०४ ४.०५ ४.०६ ४.०७ ४.०८ ४.०९ ४.१० ४.११ ४.१२ ४.१३ उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named fact
  5. ↑ "The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter", २००९-०४-०३, मूलबाट २००९-०४-२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २००९-०४-१०।  (produced with Solex 10 written by Aldo Vitagliano; see also Invariable plane)
  6. ↑ ६.० ६.१ ६.२ ६.३ ६.४ Seidelmann, P. Kenneth; Archinal, B. A.; A’Hearn, M. F.; et al. (२००७), "Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006", Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy 90 (3): 155–180, डिओआई:10.1007/s10569-007-9072-y, अन्तिम पहुँच २००७-०८-२८।  |coauthors= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  7. ↑ ७.० ७.१ ७.२ ७.३ ७.४ ७.५ ७.६ ७.७ Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure
  8. ↑ "Solar System Exploration: Jupiter: Facts & Figures", NASA, ७ मे २००८। 
  9. ↑ "Astrodynamic Constants", JPL Solar System Dynamics, २००९-०२-२७, अन्तिम पहुँच २००७-०८-०८। 
  10. ↑ Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. (२००१), "Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000", HNSKY Planetarium Program, अन्तिम पहुँच २००७-०२-०२। 
  11. ↑ Anonymous (March १९८३), "Probe Nephelometer", Galileo Messenger (NASA/JPL) (6), अन्तिम पहुँच २००७-०२-१२।  |month= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)


सौर्य परिवार
सूर्यबुधग्रहशुक्रग्रहचन्द्रमापृथ्वीमंगलग्रहPhobos and DeimosसेरेसThe main asteroid beltबृहस्पतिग्रहMoons of JupiterRings of Jupiterशनिग्रहMoons of SaturnRings of Saturnअरुणग्रहMoons of UranusRings of Uranusवरुणग्रहMoons of NeptuneRings of NeptunePlutoMoons of PlutoHaumeaMoons of HaumeaMakemakeThe Kuiper BeltErisDysnomiaThe Scattered DiscThe Hills CloudThe Oort CloudSolar System Template Final.png
सूर्य
•
Heliosphere
 ग्रहहरु
☾ = उपग्रह(s) ∅ = rings		 बुधग्रह शुक्रग्रह पृथ्वी ☾ मंगलग्रह ☾
बृहस्पतिग्रह ☾ ∅ शनिग्रह ☾ ∅ अरुणग्रह ☾ ∅ वरुणग्रह ☾ ∅  
क्षुद्रग्रहहरु सेरेस यम ☾ हुमेआ ☾ मेकमेक
Eris ☾
Small
Solar
System
bodies		 शिशुग्रहहरु
(साना ग्रहहरु) 		Groups and families: Vulcanoids · Near-Earth asteroids · Asteroid belt
Jupiter Trojans · Centaurs · Neptune Trojans · Asteroid moons · Meteoroids · Pallas · Juno · Vesta · Hygiea ·
See also the list of asteroids, and the meaning and pronunciation of asteroid names.
Trans-
Neptunians 		Kuiper belt – Plutinos: Orcus · Ixion – Cubewanos: 2002 UX25 · Varuna ·
1992 QB1 · 2002 TX300 · Quaoar · Huya · 2002 AW197
Scattered disc: 2002 TC302 · 2004 XR190 · Sedna
पुच्छ्रेताराहरु Lists of periodic and non-periodic comets · Damocloids · Hills cloud · Oort cloud
See also Geology of solar terrestrial planets, astronomical objects, the solar system's list of objects, sorted by radius or mass, and the Solar System Portal 
"https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=बृहस्पति_ग्रह&oldid=787592" बाट अनुप्रेषित