संयुक्त राष्ट्रसङ्घको वडापत्र

Charter of the United Nations
संयुक्त राष्ट्रसंघको वडापत्र

UN Charter
Drafted	१४ अगस्ट १९४१
हस्ताक्षर	२६ जुन १९४५
स्थान	सान फ्रान्सिस्को, क्यालिफोर्निया, संयुक्त राज्य
कार्यान्वयन	२४ अक्टोबर १९४५
अवस्था	चीन, फ्रान्स, सोभियत संघ, the संयुक्त अधिराज्य, संयुक्त राज्य अमेरिका र अन्य हस्ताक्षरकर्ता अधिकांश राज्यहरूद्वारा अनुमोदन
पक्षहरु	१९३
जम्माकर्ता	संयुक्त राज्य अमेरिका
भाषाहरू	अरबी, चिनियाँ, अङ्ग्रेजी, फ्रान्सेली, रूसी, र स्पेनी
Charter of the United Nations at Wikisource

संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्र संयुक्त राष्ट्र संघको अधारशिला तयार गर्ने एक सन्धि हो। संयुक्त राष्ट्र संघ अन्तरसरकारी संस्था हो। यसले सचिवालय, महासभा, सुरक्षा परिषद, आर्थिक र सामाजिक परिषद, अन्तर्राष्ट्रिय न्याय अदालत र विश्वस्त परिषद जस्ता संयुक्त राष्ट्रसंघको प्रमुख अंगहरू र संयुक्त राष्ट्रसघीय प्रणालीको उद्देश्य, शासकीय संरचना र समग्र रूपरेखा स्थापना गर्दछ।

संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदका पाँच स्थायी चीन, फ्रान्स, सोभियत संघ , संयुक्त अधिराज्य, र संयुक्त राज्य अमेरिका—र अन्य बहुमत हस्ताक्षरकर्ताहरूले २४ अक्टोबर १९४५ मा अनुमोदन गरेपछि वडापत्र कार्यान्वयनमा आएको थियो; र यस मितिलाई संयुक्त राष्ट्रसंघको सुरुवात भएको आधिकारिक मिति मानिन्छ र आउँदो जनवरीमा लन्डनमा ५१ प्रारम्भिक राष्ट्रहरूको प्रतिनिधि हरूको महासभाको पहिलो सत्रको बैठक बसेको थियो। महासभाले १९४७ मा औपचारिक रुपमा २४ अगस्टलाई संयुक्त राष्ट्र दिवसको रुपमा मान्यता दियो र यसलाई आधिकारिक अन्तराष्ट्रिय बिदा दिन सुरु गर्यो। १९३ पक्षहरू सहित, अधिकांश देशहरूले यस वडापत्रलाई अनुमोदन गरेका छन्।

सारांश

इग्निनिया संयुक्त राष्ट्र संघको हालको लोगोको प्रोटोटाइप चार्टरको फ्रन्टस्पीसमा देखा पर्‍यो।

वडापत्रमा एक प्रस्तावना र १११ लेखहरू समाविष्ट १९ भाग (अध्याय) छन्।

प्रस्तावनामा दुई प्रमुख खण्ड छन्। पहिलो खण्डले शान्ति र अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षाको कायम गर्न र मानव अधिकारको सम्मानका लागि आह्वान गर्दछ। प्रस्तावनाको दोस्रो खण्ड "संयुक्त राष्ट्रका देशका सरकारले वडापत्रमा सहमति जनाइसकेको छ र यो मानव अधिकार सम्बन्धी पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय कागजात हो" भन्ने कुरा घोषणा गरिएको छ।

• पहिलो अध्यायले संयुक्त राष्ट्र संघको अन्तराष्ट्रिय शान्ति र सुरक्षाको मर्मतको महत्वपूर्ण प्रावधान सहितका उद्देश्यहरू तय गर्दछ।
• दोस्रो अध्यायले संयुक्त राष्ट्र संघमा सदस्यताका लागि मापदण्ड परिभाषित गर्दछ।
• अध्याय ३-१५,संयुक्त राष्ट्र संघका अंग र संस्थाहरू र उनीहरूको सम्बन्धित शक्तिको वर्णन गर्ने कागजात हो।
• अध्याय १६ र अध्याय १७ स्थापित अन्तर्राष्ट्रिय कानून संग संयुक्त राष्ट्र एकीकृत गर्ने व्यवस्था वर्णन गर्दछ।
• अध्याय १८ र अध्याय १९ वडापत्रको संशोधन तथा प्रमाणीकरणको व्यवस्था ।

निम्न अध्यायहरूले संयुक्त राष्ट्र संघको निकायहरूको अधिकारको वर्णन गर्छ:

• अध्याय ६ ले सुरक्षा परिषदको विवादहरू छानबिन र मध्यस्थता गर्ने अधिकारको वर्णन गर्दछ;
• अध्याय ७ ले सुरक्षा परिषद्को आर्थिक, कूटनीतिक र सैन्य प्रतिबन्ध गर्ने अधिकारका साथसाथै विवाद सुल्झाउन सैन्य बलको प्रयोगलाई अधिकार प्रदान गर्दछ;
• आठौं ८ ले क्षेत्रीय प्रबन्धहरूलाई उनीहरूको आफ्नै क्षेत्रमा शान्ति र सुरक्षा कायम गर्न अधिकार प्रदान गर्दछ;;
• अध्याय ९ र अध्याय १० ले आर्थिक र सामाजिक सहयोगको लागि संयुक्त राष्ट्र संघको शक्तिको वर्णन गर्दछ, र यी शक्तिको निरीक्षण गर्ने काम आर्थिक र सामाजिक परिषदले गर्दछ । ;
• अध्याय १२ र अध्याय १३ वि-उपनिवेशीकरणको निरिक्षण गर्न जिम्मा जमानी कोषको वर्णन गर्दछ।
• अध्याय १४ र अध्याय १५ ले क्रमश: अन्तर्राष्ट्रिय अदालत र संयुक्त राष्ट्र सचिवालयको अधिकार स्थापित गर्दछ।
• अध्याय १६ देखि अध्याय १९ क्रमश: १६: विविध प्रावधानहरू, १७: दोस्रो विश्वयुद्धबाट सम्बन्धित संक्रमणकालीन सुरक्षा व्यवस्था १८: बडापत्र संशोधन प्रक्रिया, र १९: बडापत्रको अनुमोदन