ऋतु

ऋतु मौसमलाई आधार मानेर बनाइएको समय मापन एकाई हो। हिन्दू पंचाङ्गका अनुसार ऋतुहरूलाई ६ भागमा विभाजीत गरिएको छ भने अंग्रजीमा ४ भागमा विभाजीत गरिएको छ । ऋतु चक्र एक वर्षमा पूरा हुन्छ।

हिन्दू ऋतुहरू

हिन्दू प्रचलन अनुसार एक वर्षमा ६ वटा ऋतुहरू हुन्छन् । तिनका नाम यस प्रकार रहेका छन् ।

क्र.सं.	ऋतुको नाम	अन्य नाम	महिना
१	वसन्त	-	चैत्र, बैशाख
२	ग्रिष्म	गर्मी	जेष्ठ, असार
३	वर्षा	-	साउन, भाद्र
४	शरद	-	असोज, कार्तिक
५	हेमन्त	-	मंसिर, पुस
६	शिसिर	हिउँद	माघ, फागुण

पश्चिमी ऋतुहरू

पश्चिमी प्रचलन अथवा अङ्ग्रेजीका अनुसार एक वर्षमा चारवटा ऋतु हुन्छन् यिनका नामहरू यस प्रकार छन् ।

क्र.सं.	ऋतुको नाम	अंग्रेजी नाम
१	बसन्त ऋतु	स्प्रीङ्ग
२	गृष्म ऋतु	समर
३	शरद ऋतु	अटम (फल)
४	शिशिर ऋतु	विन्टर

सन्दर्भ सामग्रीहरू

बाह्य कडीहरू

यि पनि हेर्नुहोस्

हे वा स हिन्दू काल गणना
साना एकाइहरू	तृसरेणु • त्रुटि • वेध • लावा • निमेष • क्षण • काष्ठा • लघु • दण्ड • मुहूर्त • याम • प्रहर • दिवस • अहोरात्र
मध्य इकाइहरू	हप्ता • पक्ष • महिना • ऋतु • अयन • वर्ष
ठूला इकाइहरू	दिव्य वर्ष • युग • महायुग • चतुर्युगी • मन्वन्तर • कल्प • ब्रह्माको आयु
युग	सत्य • त्रेता • द्वापर • कलि
सप्ताहका दिनहरू	आइत • सोम • मंगल • बुध • बिही • शुक्र • शनि
तिथिहरूको नाम	पूर्णिमा • प्रतिपदा • द्वितीया • तृतीया • चतुर्थी • पञ्चमी • षष्ठी • सप्तमी • अष्टमी • नवमी • दशमी • एकादशी • द्वादशी • त्रयोदशी • चतुर्दशी • अमावस्या
महिनाहरूको नाम	बैशाख • जेष्ठ • असार • साउन • भदौ • असोज • कात्तिक • मङ्सिर • पुष • माघ • फागुन • चैत
ऋतुहरूका नाम	वसन्त • ग्रीष्म • वर्षा • शरद • हेमन्त • शिसिर