दोधारा चाँदनी नगरपालिका

दोधारा-चाँदनी नगरपालिका
नगरपालिका
देश	नेपाल
विकास क्षेत्रहरु	सुदूर-पश्चिमाञ्चल
अञ्चल	महाकाली अञ्चल
जिल्ला	कञ्चनपुर
क्षेत्रफल
• जम्मा	५८ किमी२ (२२ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (नेपालको राष्ट्रिय जनगणना बि.स. २०६८)
• जम्मा	३९,२५३
• घनत्व	६८०/किमी२ (१८००/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+५:४५ (नेपालको प्रमाणिक समय)
क्षेत्रीय सङ्केत	+९७७-९९
वेबसाइट	www.dodharachadanimun.gov.np

दोधारा-चाँदनी नगरपालिका नेपालको सुदूर-पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र अन्तर्गत महाकाली अञ्चलमा पर्नेकञ्चनपुर जिल्लामा अवस्थित एक नगरपालिका हो । दोधारा बजार रहेको ठाँउलाई नगरपालिकाको केन्द्र बनाइएको छ । यो नगरपालिका २०६८ साउन १ देखि लागू हुने गरी बनाइएको हो तर कार्यन्वयनमा हाल २०७१ जेष्ठ ४ देखि आएको हो । दोधारा-चाँदनी नगरपालिका घोषणा गर्दा दोधारा र चाँदनी गाउँ विकास समितिहरू समावेश गरिएका हुन् । आर्थिक वर्ष २०६८/६९को बजेटमार्फत् मुलुकमा ४१ नयाँ नगरपालिका थपिंदा दोधारा-चाँदनी पनि नगरपालिका बनेको हो । महानगरपालिका, उपमहानगरपालिका र नगरपालिका गरी अब मुलुकमा कूल १९१ भएका छन् भने गाविसको संख्या ३ हजार ९ सय १५बाट घटेर ३ हजार ६ सय ३३ भएका छन ।

इतिहास

नेपाल सरकारको मिति २०७१ पौष २८ गतेको निर्णय अनुसार साविकका चाँदनी र दोधारा गाविस समावेश गरी १० वडा सहितको दोधारा चाँदनी नगरपालिका घोषणा भएको थियो । नेपालको संविधानको धारा २९५ को उपधारा (३) बमोजिम गठित गाउँपालिका, नगरपालिका तथा विशेष संरक्षित वा स्वायत्त क्षेत्रको संख्या तथा सिमाना निर्धारण आयोगले मिति २०७३ पौष २२ मा पेश गरेको प्रतिवेदन र नेपाल सरकारको मिति २०७३ माघ २२ को निर्णय अनुसार सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय (नेपाल)को आधारमा नेपाल सरकारले मिति २०७३ फल्गुण २२ मा साविकको दोधारा चाँदनी नगरपालिकाको नाम परिवर्तन गरी महाकाली नगरपालिका घोषणा गरेको हो। २०७७।०९।१३ को राजपत्रमा प्रकाशित सुचना अनुसार माहाकाली नगरपालिकाको नाम परिवर्तन भई दोधारा चाँदनी नगरपालिका कायम भएको छ।

भौगोलिक अवस्थिति

यो नगरपालिका भौगोलिक हिसाबले ८० डिग्री ४ मिनेट देखि ८० डिग्री ०६ मिनेट ३० सेकेन्ड पूर्वी देशान्तरसम्म र २८ डिग्री ४९ मिनेट देखि २८ डिग्री ५९ मिनेट उत्तरी अक्षांशसम्म फैलिएको छ। त्यसैगरी ५६.८४ वर्ग.कि.मी. क्षेत्रफलमा रहेको यस नगरपालिकाको उत्तर, पश्चिम र दक्षिणमा भारत रहेको छ भने पूर्वमा भीमदत्त नगरपालिका र शुक्लाफाँट वन्यजन्तु आरक्षण रहेका छन्। यो नगरपालिका समुन्द्री सतहबाट १७५ मि. देखि २२५ मि. को उचाईमा रहेको छ भने काठमाडौँ देखि ७२२ कि.मि. को दूरीमा छ।

हावापानी

यहाँको औषत अधिकतम तापक्रम ३७.५ डिग्री सेल्सियस र न्युनतम तापक्रम ६.९ डिग्री सेल्सियस रहेको पाईन्छ। यस नगरपालिकामा सामुदायिक र संस्थागत गरी ११ वटा माध्यमिक विद्यालय र ३२ वटा आधाभूत विद्यालय गरी जम्मा ४३ वटा शिक्षण संस्थाहरू संचालित छन्। यस नगरपालिकामा विभिन्न जातजाति तथा धर्म मान्ने व्यक्तिहरूको बसोबास रहेको छ।

जनसङ्ख्या

राष्ट्रिय जनगणना २०६८ को तथ्याङ्क अनुसार सबैभन्दा बढी क्षेत्रीजाति १३,६६८ जना (३४.८२ प्रतिशत), दोस्रोमा कामी ८,९७५ (२२.८६ प्रतिशत) र तेस्रोमा ब्राम्हण पहाडी ३,९६२ (१०.०९ प्रतिशत) हरूको बसोबास रहेको छ। यस नगरपालिकामा १० वडाहरू रहेका छन्। औषत पारिवारिक आम्दानीमा कृषि व्यवसायको सबैभन्दा ठूलो हिस्सा रहेको छ र स्थानीय बासिन्दाको आम्दानीको अन्य श्रोतहरूमा व्यापार, नोकरी र वैदेशिक रोजगारी पनि एक हो। अधिकांश घरमा विद्युतीकरण भएको भएतापनि केही सिमान्तकृत वर्गमा रहेका नागरिक भने विद्युतीय उपभोगको पहुँचमा पुग्न सकिरहेका छैनन्।

जनसङ्ख्या

बि.स.२०६८ को जनगणना अनुसार दोधारा-चाँदनी नगरपालिकाको जनसङ्ख्या ३९,२५३ रहेको छ । दोधारा-चाँदनी नगरपालिकामा ६,३९२ घरधुरि छन ।

बाह्य कडीहरू

• जिल्ला विकास समिति, कञ्चनपुर