भूपेन हाजरिका

भूपेन हाजरिका
हजारिका नोभेम्बर २०११ मा
जन्म	(१९२६-०९-०८)८ सेप्टेम्बर १९२६ सादिया, आसाम, ब्रिटिश भारत
मृत्यु	५ नोभेम्बर २०११(2011-11-05) (उमेर ८५) कोकिलाबेन धीरुभाई अम्बानी अस्पताल, मुम्बई, महाराष्ट्र, भारत
अन्य नाम	सुधा कोन्थो
शिक्षा	कटन कलेज, बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय, कोलम्बिया विश्वविद्यालय
पेशा	कवि, गीतकार, गीतकार, संगीतकार, गायक, संगीत निर्देशक, फिल्म निर्माता, राजनीतिज्ञ
कार्यकाल	१९३९–२०१०
उल्लेखनीय कार्य	रुदाली दरमियाँ: बीच में गजगामिनी दमन इन्द्रमालती
राजनीतिक दल	भारतीय जनता पार्टी (२००४–२०११)
राजनीतिक कृयाकलाप	भारतीय जनता थिएटर संघ
जीवनसाथी	प्रियमवदा पटेल
सन्तान	१
आफन्त	सुदक्षिणा सरमा (बहिनी) जयन्त हजारिका (भाइ)
पुरस्कार	भारत रत्न (२०१९) (मरणोपरान्त) पद्म विभूषण (२०१२) (मरणोपरान्त) पद्मभूषण (२००१) पद्मश्री (१९७७) दादा साहेब फाल्के पुरस्कार (१९९२) संगीत नाटक अकादमी फेलोशिप (2008) असोम रत्न (२००९) फ़्रेंड्स ऑफ़ लिबरेशन वॉर ऑनर(२०११)
असम विधान सभा का सदस्य
कार्यकाल १९६७–१९७२
पूर्वाधिकारी	'निर्वाचन क्षेत्र स्थापना'
उतराधिकारी	लिलाकान्त दास
निर्वाचन क्षेत्र	नाओबोइचा (विधानसभा निर्वाचन क्षेत्र)
वेबसाइट	bhupenhazarika.com

भूपेन हजारिका (८ सेप्टेम्बर १९२६ – ५ नोभेम्बर २०११) एक भारतीय पार्श्व गायक, गीतकार, संगीतकार, कवि, अभिनेता, कलाकार, सम्पादक, फिल्म निर्माता, प्रोफेसर र राजनीतिज्ञ थिए। उनका गीतहरू मुख्यतया असमिया भाषामा आफैले लेखेका र गाएका थिए, मानवता र विश्वव्यापी भ्रातृत्वद्वारा चिन्हित छन् र धेरै भाषाहरूमा अनुवाद र गाइएका छन्, विशेष गरी बंगाली र हिन्दी।

साम्प्रदायिक सद्भाव, विश्वव्यापी न्याय र समानुभूतिको विषयवस्तुमा आधारित उनका गीतहरू विशेष गरी असम, पश्चिम बंगाल र बंगलादेशका मानिसहरूमाझ लोकप्रिय छन्। उनले असम र उत्तरपूर्व भारत को संस्कृति र लोक संगीतलाई राष्ट्रिय स्तरमा हिन्दी सिनेमामा परिचय गराएको पनि स्वीकार गरिन्छ। उनले 1975 मा सर्वश्रेष्ठ संगीत निर्देशनको लागि राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार, संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार (1987), पद्मश्री (1977), र पद्मभूषण (2001) प्राप्त गरे। , दादा साहेब फाल्के अवार्ड (१९९२), भारतको सिनेमाको लागि सर्वोच्च पुरस्कार र संगीत नाटक अकादमी फेलोशिप (२००८), संगीत नाटक अकादमी को सर्वोच्च पुरस्कार ।उहाँलाई मरणोपरान्त दुबै पद्म विभूषण, भारतको दोस्रो-सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार, २०१२ मा र भारत रत्न, भारतको सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार, २०१९ मा सम्मानित गरिएको थियो। हजारिकाले डिसेम्बर १९९८ देखि डिसेम्बर २००३ सम्म संगीत नाटक अकादमी को अध्यक्षको पद पनि सम्हालिन्।

बाल्यकाल

हजारिकाको जन्म ८ सेप्टेम्बर १९२६ मा नीलकान्त र शान्तिप्रिया हजारिकाको घरमा सदिया, आसाम नदीको किनारमा रहेको एउटा भित्री सहर [[[ब्रह्मपुत्र]] मा भएको थियो। उनका बुबा मूल रूपमा नाजिरा, शिवसागर जिल्ला मा अवस्थित सहरका थिए। दश सन्तानमध्ये जेठो, भूपेन हजारिका (साथै उनका भाइबहिनी) आफ्नी आमाको सांगीतिक प्रभावमा परेका थिए। उनका बुबा 1929 मा गुवाहाटी को भरालुमुख क्षेत्रमा, राम्रो सम्भावनाको खोजीमा सरे, जहाँ भूपेन हजारिकाले आफ्नो प्रारम्भिक बाल्यकाल बिताए। 1932 मा, उनका बुबा धुब्री मा सरे,

शिक्षा र जीवनवृति

हजारिकाले गुवाहाटीको सोनाराम हाई स्कूल, धुबरी सरकारी हाई स्कूल र १९४० मा तेजपुर हाई स्कूलबाट म्याट्रिक गरे। उनले १९४२ मा कटन कलेज बाट आफ्नो इन्टरमिडिएट आर्ट्स, र बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय बाट राजनीति शास्त्रमा बीए (१९४४) र एमए (१९४६) पूरा गरे। छोटो अवधिको लागि, उनले अल इन्डिया रेडियो, गुवाहाटीमा काम गरे जब उनले कोलम्बिया विश्वविद्यालय बाट छात्रवृत्ति प्राप्त गरे र १९४९ मा न्यूयोर्कको लागि यात्रा गरे। त्यहाँ उनले आफ्नो "वयस्क शिक्षामा श्रव्य-भिजुअल प्रविधिहरू प्रयोग गर्न भारतको आधारभूत शिक्षाको तयारीका लागि प्रस्तावहरू" मा पीएचडी (1952) गरे। न्यूयोर्कमा, भूपेन हजारिकाले उहाँलाई प्रभावित गर्ने प्रख्यात नागरिक अधिकार कार्यकर्ता पल रोबेसन सँग मित्रता राखे। उनले संगीतलाई "सामाजिक परिवर्तनको साधन" को रूपमा प्रयोग गरे पल रोबेसनको मार्ग पछ्याउँदै जसले उनलाई एक पटक आफ्नो बारेमा बताउनुभयो। गितार - “Guitar is not a musical instrument, it is a social instrument.” कोलम्बिया विश्वविद्यालयमा, उनले प्रियमवदा पटेललाई भेटे, जसलाई उनले 1950 मा विवाह गरे। तिनीहरूको एक्लो सन्तान तेज हजारिकाको जन्म सन् १९५२ मा भएको थियो, र उनी १९५३ मा भारत फर्किए।

मृत्यु

हजारिकालाई सन् २०११ मा मुम्बई कोकिलाबेन धिरुभाई अम्बानी अस्पताल र मेडिकल रिसर्च इन्स्टिच्युटमा भर्ना गरिएको थियो। उनलाई ३० जुन २०११ मा सघन उपचार इकाई मा भर्ना गरिएको थियो। उनको ५ नोभेम्बर २०११ मा बहु-अंग विफलताको कारण मृत्यु भयो। उनको शव गुवाहाटीको जज फिल्डमा राज्यमा राखिएको थियो र गौहाटी विश्वविद्यालय द्वारा दान गरिएको जग्गामा ब्रह्मपुत्र नदी नजिकै ९ नोभेम्बर २०११ मा दाहसंस्कार गरियो। उनको अन्त्येष्टिमा करिब आधा लाख मानिसको उपस्थिति रहेको थियो ।

An Indian Postal Stamp commemorating Dr. Bhupen Hazarika

पुरस्कार र सम्मान

राष्ट्रिय र राज्य सम्मान

• नवौं राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार (१९६१) मा असामीमा सर्वश्रेष्ठ फिचर फिल्म (शकुन्तला; भूपेन हजारिका द्वारा निर्देशित) को लागि पुरस्कार।
• २३ औं राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार (१९७५) मा "चमेली मेमसाब" (चमेली मेमसाब; भूपेन हजारिकाको संगीत) को लागि सर्वश्रेष्ठ संगीत निर्देशक राष्ट्रिय पुरस्कार।
• पद्मश्री – भारत गणतन्त्रको चौथो सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार (१९७७)
• अरुणाचल प्रदेश राज्य सरकारबाट स्वर्ण पदक "आदिवासी कल्याणमा उत्कृष्ट योगदान, र सिनेमा र संगीत मार्फत आदिवासी संस्कृतिको उत्थान" को लागी। (१९७९)
• संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार (१९८७)
• दादा साहेब फाल्के पुरस्कार (१९९२)
• पद्म भूषण – गणतन्त्र भारतको तेस्रो सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार (२००१)
• संगीत नाटक अकादमी फेलोशिप (२००८)
• असोम रत्न — असम राज्यको सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार, भारत (२००९)
• फ्रेन्ड्स अफ लिबरेशन वार सम्मान, बंगलादेश सरकार (२०११)
• पद्म विभूषण – गणतन्त्र भारतको दोस्रो सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार (२०१२, मरणोपरान्त)
• भारत रत्न ,भारत गणतन्त्रको सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार (२०१९, मरणोपरान्त)