राणा - काङ्ग्रेस मन्त्रिपरिषद्

राणा - काङ्ग्रेस मन्त्रिपरिषद्
नेपालको पहिलो मन्त्रिपरिषद्
राणा - काङ्ग्रेस मन्त्रिपरिषद्को सामूहिक तस्विर
गठन मिति	१७ फेब्रुअरी १९५१ (1951-02-17) वि.सं. २००७ फागुन ७
भङ्ग मिति	१२ नोभेम्बर १९५१ (1951-11-12) वि.सं. २००८ कार्तिक २६
सदस्य र सङ्गठन
राष्ट्र प्रमुख	राजा त्रिभुवन शाह
सरकार प्रमुख	मोहन शमशेर जङ्गबहादुर राणा
राजनीतिक दल	राणा नेपाली काङ्ग्रेस
प्रतिपक्षी दल	थिएन
प्रतिपक्षी नेता	थिएन
इतिहास
आगामी निर्वाचन	आम निर्वाचन २०१५
संसद कार्यकाल(हरू)	८ महिना र २६ दिन
उत्तराधिकारी	पहिलो मातृकाप्रसाद मन्त्रिपरिषद्

वि.सं. २००७ सालको क्रान्तिपछि नेपालमा राणा शासनको अन्त्य भई वि.सं. २००७ साल फागुन ७ गते तदनुसार सन् १९५१ फेब्रुअरी १७ तारिखका दिन नेपालमा प्रजातन्त्र स्थापना भएपछि सर्वप्रथम गठन भएको राणा - काङ्ग्रेस मन्त्रिपरिषद्को बागडोर मोहन शमशेर जङ्गबहादुर राणाले सम्हालेका थिए। उनले आफ्नो नेतृत्वमा १० जना सहितको मन्त्रिपरिषद् गठन गरेका थिए जसलाई नेपालमा प्रजातन्त्र उदय भएपछि गठन भएको पहिलो मन्त्रिपरिषद् पनि भनिन्छ।

पृष्ठभूमि

मुख्य लेख: सात सालको क्रान्ति

नेपाली काङ्ग्रेसको नेतृत्व र सोहि पार्टीद्वारा गठित राजनीतिक दस्ता मुक्ति सेनाले वि.सं. २००७ कार्तिक २१ गतेबाट सुरू गरेको देशव्यापी शसस्त्र क्रान्ति भयावह र प्रतिकूल बनेपछि तत्कालिन राणा प्रधानमन्त्री मोहन शमशेर जङ्गबहादुर राणाले अन्त्यमा भारतलाई मध्यस्थता गर्न अनुरोध गरेका थिए। तत्कालिन भारतीय प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरुको संयोजकत्वमा नयाँ दिल्लीमा वि.सं. २००७ फागुन १ गते तदनुसार १२ फेब्रुअरी १९५१ तारिखका दिन राणा, काङ्ग्रेस र राजाबीच त्रिपक्षीय दिल्ली सम्झौता हस्ताक्षर भयो। सम्झौतापछि काङ्ग्रेसले आन्दोलन स्थगन गर्ने निर्णय गर्‍यो। लामो समयदेखि आफ्नो परिवार सहित भारत गएका तत्कालिन राजा त्रिभुवन वि.सं. २००७ फागुन ६ गते नेपाल फर्किए र त्यसको भोलिपल्ट शाही घोषणा मार्फत प्रजातन्त्रको घोषणा गरेका थिए। दिल्ली सम्झौता अनुसार ५ नेपाली काङ्ग्रेस र ५ राणाहरूको तर्फबाट गरी १० जना सदस्य रहने अन्तरिम मन्त्रिपरिषद् गठन गर्ने निर्णयको फलस्वरुप मोहन शमशेर जङ्गबहादुर राणाको नेतृत्वमा मन्त्रिपरिषद् विस्तार गरियो।

• 
  त्रिभुवन, बिपी कोइराला र नेहरु (दिल्ली विमानस्थलमा)
• 
  सात सालको शाही घोषणाको कानूनी दस्तावेज

मन्त्रिपरिषद् सदस्यहरू

नेपालको पहिलो मन्त्रिपरिषद्मा १० जना सदस्यहरूको सहभागिता रहेको थियो जसमा ५ जना राणाहरूको पक्षबाट र ५ जना नेपाली काङ्ग्रेसको पक्षबाट रहेको थियो। नेपालको पहिलो मन्त्रिपरिषद्मा रहेका सदस्यहरूको सूची निम्नलिखित रहेको छ।

विभाग	मन्त्री		कार्यकाल आरम्भ	पद त्याग	राजनीतिक दल
प्राइममिनिस्टर परराष्ट्र मन्त्री		मोहन शमशेर जङ्गबहादुर राणा	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	राणा पक्ष
रक्षा मन्त्री		बबर शम्शेर जङ्गबहादुर राणा	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	राणा पक्ष
गृह मन्त्री		विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	नेपाली काङ्ग्रेस
अर्थ मन्त्री		सुवर्ण शमशेर राणा	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	नेपाली काङ्ग्रेस
वन विभागको मन्त्री		चूडाराज समशेर ज.ब.रा.	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	राणा पक्ष
		सिंहसम्शेर राणा	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	राणा पक्ष
उद्योग वाणिज्य मन्त्री		गणेशमान सिंह	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	नेपाली काङ्ग्रेस
शिक्षा मन्त्री		नृपजङ्ग राणा	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	राणा पक्ष
यातायात मन्त्री		भद्रकाली मिश्र	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	नेपाली काङ्ग्रेस
स्वास्थ्य तथा स्थानीय स्वायत्तशासन मन्त्री		यज्ञबहादुर बस्न्यात	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	राणा पक्ष
स्वास्थ्य मन्त्री		यज्ञबहादुर बस्न्यात	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	राणा पक्ष
खाद्य तथा कृषि मन्त्री		भरतमणि शर्मा	१७ फेब्रुअरी १९५१ वि.सं. २००७ फागुन ७	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	नेपाली काङ्ग्रेस
		सूर्यप्रसाद उपाध्याय	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	नेपाली काङ्ग्रेस
स्थानीय स्वायत्तशासन मन्त्री		चूडाराज समशेर ज.ब.रा.	१० जुन १९५१ वि.सं. २००८ जेठ २७	१२ नोभेम्बर १९५१ वि.सं. २००८ कार्तिक २६	राणा पक्ष

उल्लेख्यानीय कार्यहरू

• २००८ साल भदौ १३ गते सं.रा.अमेरिकासँग राजदूत स्तरमा सम्बन्ध कायम
• नेपाल राजपत्रको प्रकाशनको सुरुवात

राजीनामा

२००८ कार्तिक २० मा प्रदर्शनमा प्रहरीको गोली लागेर चिनियाँकाजी मारिए।

२००८ कार्तिक २४ मा राणा - काङ्ग्रेस मन्त्रिपरिषद् लाई अप्राकृतिक गठबन्धन भन्दै नेपाली कांग्रेसका मन्त्रीहरूले राजीनामा दिए । त्यसपछि कार्तिक २६ मा प्रधानमन्त्री मोहन शमशेरले राजीनामा दिएपछी यो मन्त्रीमण्डल भङ्ग भयो ।