सामग्रीमा जानुहोस्

अमर्त्य सेन

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
अमर्त्य सेन
आधिकारिक चित्र नोबेल पुरस्कारबाट
वास्तविक नामঅমর্ত্য সেন
जन्म (1933-11-03) ३ नोभेम्बर १९३३ (उमेर ९१)
शान्ति निकेतन, बङ्गाल, ब्रिटिश भारत (हाल पश्चिम बङ्गाल, भारत)
राष्ट्रियताभारतीय
संस्थान
सूची
क्षेत्रकल्याणकारी अर्थशास्त्र, बिकाश अर्थशास्त्र, नैतिकता
बिद्यालय/परम्पराक्षमता दृष्टिकोण
शिक्षाकलकत्ता प्रेसिडेन्सी कलेज (बि.ए.),
ट्रिनिटी कलेज, क्याम्ब्रिज (बि.ए., एम.ए., पिएच.डी.)
प्रभावहरु
सूची
प्रभावित
सूची
योगदानमानव विकाश सिद्धान्त
पुरस्कारअर्थशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार (१९९८)
भारत रत्न (१९९९)
राष्ट्रिय मानवता मेडल (२०१२)[३]
अमर्त्य सेनको आवाज
बिबिसी सेवाको स्टार्ट द वीक, कार्यक्रमबाट (७ जनवरी २०१३)
जानकारी हरु यहाँ IDEAS/RePEc छन् ।

अमर्त्य कुमार सेन (बङ्गाली: অমর্ত্য সেন; जन्म: ३ नोभेम्बर १९३३) एउटा भारतीय अर्थशास्त्री तथा दार्शनिक हुन् जो सन् १९७२ देखि संयुक्त राज्य अमेरिका तथा संयुक्त अधिराज्यका विभिन्न विश्वबिद्यालयमा पढाउने कार्य गर्दै आएका छन् । उनलाई सन् १९९८ मा अर्थशास्त्रमा योगदानको लागि अर्थशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार प्रदान गरियो ।

उहाँ हाल थोमस डब्लु. लामन्ट विश्वविद्यालयका प्राध्यापक हुनुहुन्छ, र हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा अर्थशास्त्र र दर्शनका प्राध्यापक हुनुहुन्छ।[१]

प्रारम्भिक जीवन र शिक्षा

[सम्पादन गर्नुहोस्]

अमर्त्य सेनको जन्म बङ्गाल हिन्दू वैद्य[४][५][६] परिवारमा शान्तिनिकेतन, बंगाल, ब्रिटिश भारतमा भएको थियो। उनका बुबा आशुतोष सेन ढाका विश्वविद्यालयमा रसायनशास्त्रका प्राध्यापक, दिल्लीमा विकास आयुक्त र पश्चिम बंगाल लोक सेवा आयोगका अध्यक्ष थिए। सन् १९४५ मा उनी आफ्नो परिवारसँग पश्चिम बंगालमा सरेका थिए। सेनकी आमा अमिता सेन क्षिती मोहन सेनकी छोरी थिइन्, प्रख्यात संस्कृतविद् र प्राचीन र मध्ययुगीन भारतका विद्वान, जो टैगोरका निकट सहयोगी थिए। केएम सेनले 1953 देखि 1954 सम्म विश्व भारती विश्वविद्यालयको दोस्रो उपकुलपतिको रूपमा सेवा गरे। सेनले सन् १९४० मा ढाकाको सेन्ट ग्रेगरी स्कूलबाट आफ्नो विद्यालय शिक्षा सुरु गरेका थिए। सन् १९४१ मा उनलाई शान्तिनिकेतनको पथभवनमा भर्ना गरियो, जहाँ उनले आफ्नो विद्यालय शिक्षा पूरा गरे। 1951 मा, उहाँ प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता गए, जहाँ उनले बी.ए गरे।

व्यक्तिगत जीवन

[सम्पादन गर्नुहोस्]

सेनले तीन पटक विवाह गरेका छन्। उनकी पहिलो पत्नी नबनीता देव सेन, एक भारतीय लेखक र विद्वान थिइन्, जससँग उनका दुई छोरीहरू थिए: अन्तरा, एक पत्रकार र प्रकाशक, र नन्दना, एक बलिउड अभिनेत्री। सन् १९७१ मा लण्डन सरेको केही समयपछि नै उनीहरुको विवाह टुट्यो । [२]1978 मा सेनले इवा कोलोर्नी, एक इटालियन अर्थशास्त्री, युजेनियो कोलोर्नी र उर्सुला हिर्सम्यानकी छोरी र अल्बर्ट ओ. हिर्सम्यानकी भतिजीसँग विवाह गरे। दम्पतीका दुई सन्तान थिए, एउटी छोरी इन्द्राणी, जो न्यूयोर्कमा पत्रकार हुन्, र छोरा कबीर, हिप हप कलाकार, एमसी, र श्याडी हिल स्कूलमा संगीत शिक्षक थिए। सन् १९८५ मा क्यान्सरका कारण इभाको मृत्यु भयो । 1991 मा, सेनले एम्मा जर्जिना रोथस्चाइल्डसँग विवाह गरे, जो हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा इतिहासका जेरेमी र जेन नोल्स प्रोफेसरको रूपमा सेवा गर्छन्।

पुरस्कार र सम्मान

[सम्पादन गर्नुहोस्]

सेनले विश्वभरका विश्वविद्यालयहरूबाट ९० मानद डिग्री प्राप्त गरेका छन्।[७] 2019 मा, लन्डन स्कूल अफ इकोनोमिक्स ले असमानता अध्ययनमा अमर्त्य सेन अध्यक्षको स्थापनाको घोषणा गर्‍यो।[८]


सन्दर्भ सामग्री

[सम्पादन गर्नुहोस्]
  1. ↑ Sen, Amartya (२०१०), The idea of justice, London: Penguin, आइएसबिएन 9780141037851। 
  2. ↑ Deneulin, Séverine (२००९), "Book reviews: Intellectual roots of Amartya Sen: Aristotle, Adam Smith and Karl Marx", Journal of Human Development and Capabilities (Taylor and Francis) 10 (2): 305–306, डिओआई:10.1080/19452820902941628. 
  3. ↑ "President Obama Awards 2011 National Humanities Medals", National Endowment for the Humanities, १३ डिसेम्बर २०१२, अन्तिम पहुँच १६ जुन २०१४। 
  4. ↑ "Legends of Bengal West Bengal Tourism", Dept. of Tourism, Government of West Bengal, अन्तिम पहुँच २०२१-०५-२४। 
  5. ↑ "Bengal does have its caste divisions, but only at the subterranean level", Economic Times Blog (en-USमा), २०१६-०५-०६, अन्तिम पहुँच २०२१-०६-०८। 
  6. ↑ Loiwal, Manogya (जुलाई १२, २०१८), "Govt needs to improve public schools: Amartya Sen at Shantiniketan", India Today (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-०६-१६। 
  7. ↑ "Curriculum Vitae: Amartya Sen", Harvard University, जनवरी २०१३, अन्तिम पहुँच १६ जुन २०१४। 
  8. ↑ "LSE announces Amartya Sen Chair in Inequality Studies", London School of Economics, १४ मार्च २०१९, अन्तिम पहुँच २० मे २०१९। 
  9. ↑ "Chapter "S"", Members of the American Academy of Arts & Sciences: 1780–2013, Cambridge, Massachusetts: American Academy of Arts & Sciences, २०१३, पृ: ४९९, मूलबाट ११ अगस्ट २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ जुन २०१४. 
  10. ↑ "APS Member History", search.amphilsoc.org, अन्तिम पहुँच २०२१-१२-१०। 
  11. ↑ "Professor Amartya Sen receives awards from the governments of France and Mexico", Harvard University | Department of Economics, १८ डिसेम्बर २०१२, अन्तिम पहुँच १६ जुन २०१४। 
  12. ↑ "Chevalier de la légion d'honneur à M. Amartya SEN" (Given by Fabien Fieschi, Consul General of France in the USA), २७ नोभेम्बर २०१२, अन्तिम पहुँच २४ जुन २०१७। 
  13. ↑ Ghosh, Deepshikha (१४ डिसेम्बर २०१३), "If you get an honour you think you don't deserve, it's still very pleasant: Amartya Sen", New Delhi: NDTV, अन्तिम पहुँच १६ जुन २०१४। 
  14. ↑ "Amartya Sen wins new UK award", The Indian Express (London), १० फेब्रुअरी २०१५, अन्तिम पहुँच १० फेब्रुअरी २०१५। 
  15. ↑ "Economist Amartya Sen awarded Bodley Medal", Bodleian Libraries, अन्तिम पहुँच २०१९-०३-२८। 
  16. ↑ "Friedenspreis 2020 Amartya Sen" (जर्मनेलीमा), अन्तिम पहुँच १७ जुन २०२०। 
  17. ↑ "Laureates – Princess of Asturias Awards", The Princess of Asturias Foundation (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-०५-२६। 

बाह्य कडीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]

यी पनि हेर्नुहोस

[सम्पादन गर्नुहोस्]
विकिमिडिया कमन्समा अमर्त्य सेन सम्बन्धी अन्य सामग्रीहरू रहेका छन्।
"https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=अमर्त्य_सेन&oldid=1202867" बाट अनुप्रेषित