नाम्ची

नाम्ची
सहर
माथिबाट घडीको दिशामा: नाम्चीमा सिद्धेश्वर धाम, गुरु रिन्पोचेम प्रतिमा, सेन्ट्रल पार्क, टेमी चिया बगान, साई मन्दिर, चिया बगानमा चेरी रिसोर्ट, बुद्ध पार्क
नाम्ची Location of Namchi in Sikkim नाम्ची नाम्ची (भारत)
निर्देशाङ्क: २७.१७°N ८८.३५°E / 27.17; 88.35
Country	India
State	Sikkim
District	Namchi
सरकार
• प्रकार	Municipal Council
उन्नतांश	१,३१५ मिटर (४३१४ फिट)
जनसङ्ख्या  (2001)
• जम्मा	१२,१९४
Languages
• Official	Nepali, Bhutia, Lepcha, Limbu, Newari, Rai, Gurung, Mangar, Sherpa, Tamang and Sunwar
समय क्षेत्र	युटिसी+5:30 (IST)
PIN	737 126
Telephone code	03595
सवारी दर्ता	SK 05

नाम्ची भारतको सिक्किम राज्यको नाम्ची जिल्लाको एउटा सहर र प्रशासनिक मुख्यालय हो। नाम्ची को अर्थ सिक्किम भाषामा स्काई (नाम) उच्च (चि) हो।

भूगोल

नाम्ची २७.१७°N ८८.३५°E / 27.17; 88.35 मा अवस्थित छ। यसको औसत उचाइ १,३१५ मिटर (४,३१४ फिट) छ।

नाम्ची १,६७५ को उचाइमा समुद्र सतह माथि १,६७५ मिटर (५५०० फीट) मा अवस्थित छ । यो राज्यको राजधानी गंगटोकबाट ७८ किलोमिटर (४८ माइल) र १०० किलोमिटर (६२ माइल) सिलिगुडी सहरबाट को दूरी मा स्थित छ, नजिकको रेलवे र विमानस्थल। नाम्ची मेल्ली र जोरथाङ बीचको सडकमा अवस्थित छ। नाम्ची सिक्किम र पश्चिम बंगालका अन्य सहरहरु सँग राम्रोसँग जोडिएको छ। जीपहरु र बसहरु नियमित रूपमा नाम्ची देखि गान्तोक, पेलिङ, जोरेथाङ, कालिम्पोङ र सिलिगुडी बीचमा चल्छन्।

यो माम्लेको बक्सा ढाँचाको घर हो, डोलोमाइट चुनढुङ्गा बोकेको स्ट्रोमाटोलाइट, जसलाई जियोलोजिकल सर्भे अफ इन्डिया (GSI) द्वारा तिनीहरु को संरक्षण, रखरखाव, प्रवर्द्धन र भूपर्यटनको वृद्धिको लागि। राष्ट्रिय भूवैज्ञानिक स्मारक घोषित गरिएको छ,

माम्ले राष्ट्रिय भूवैज्ञानिक स्मारक

माम्लेको बक्सा गठन (जसलाई माम्ले स्ट्रोमाटोलाइट पार्क पनि भनिन्छ) माम्लेमा, डोलोमाइट चुनढुङ्गा बोकेको स्ट्रोमाटोलाइटलाई भारतीय भूगर्भ सर्वेक्षण (जीएसआई) द्वारा उनीहरु को संरक्षण, मर्मत सम्भार, प्रवर्द्धन र भूपर्यटनको लागि राष्ट्रिय भूवैज्ञानिक स्मारक घोषित गरिएको छ। यो छिमेकी राज्य पश्चिम बंगालको बक्सा टाइगर रिजर्वसँग मिल्दोजुल्दो छ।

जनसाङ्ख्यिकी

भारतको २०११ को जनगणना अनुसार, नाम्ची को जनसंख्या १२१९४ छ। जनसंख्याको ५२% पुरुष र ४८% महिला छन्। नाम्ची को औसत साक्षरता दर ७८% छ, राष्ट्रिय औसत ५९.५% भन्दा बढी छ: पुरुष साक्षरता ८१%, र महिला साक्षरता ७३% छ। नाम्चीमा ९% जनसंख्या ६ वर्ष मुनिका छन्।

नाम्चीका बहुसंख्यक जनताहरु हिन्दू र बौद्ध धर्मावलम्बी हुन्। बोलिने भाषाहरु नेपाली छन।

शिक्षा

नाम्चीमा गुणस्तरीय शिक्षा दिने आधा दर्जनभन्दा बढी निजी विद्यालय (सेभेन हिल्स स्कूल, माउन्ट कार्मेल स्कूल, नाम्ची पब्लिक स्कूल, टेन्डोङ शैक्षिक संस्थान, न्यू लाइट एकेडेमी, बेथानी स्कूल आदि ) र छात्र र छात्राहरु का लागि सरकारी उच्च माध्यमिक विद्यालयहरु छन र प्रमुख कम्प्युटर संस्थानहरु जस्तै सूचना विज्ञान कम्प्यूटर संस्थान (सिक्किम सरकार अन्तर्गत दर्ता गरिएको) मल्टिमिडिया कम्प्यूटर संस्थान मणिपाल समूह आदि को एक अधिकृत अध्ययन केन्द्र हो। शहरबाट केही किलोमिटर को दुरीमा कला, शिक्षा, विज्ञान, वाणिज्यको लागि एक प्रतिष्ठित सरकारी कलेज छ। मानिसहरु ले शिक्षालाई धेरै महत्त्व दिन्छन् र सम्मानका साथ ध्यान दिन्छन्। नाम्ची पब्लिक स्कूल, क्याथोलिक मिसनरीहरु द्वारा सञ्चालित, राज्यको सम्मानित शैक्षिक संस्थानहरु मध्ये एक हो र सिक्किमको दक्षिणी जिल्लामा उत्कृष्ट मध्ये एक हो।^{[स्रोत नखुलेको]}

पर्यटन

टेमी चिया बगैचा भित्र चेरी रिसोर्ट, नाम्ची , सिक्किम

नाम्ची द्रुत गतिमा पर्यटकीय स्थल र तीर्थस्थल बन्दै गएको छ ।^{[स्रोत नखुलेको]} नाम्ची गुम्बा, रालाङ मठ र टेन्डोङ हिल स्थानीय बौद्ध तीर्थस्थल केन्द्रहरु हुन्। बौद्ध पद्मसंभवको विश्वको सबैभन्दा ठूलो मूर्ति (११८ फिट अग्लो) ,^{[स्रोत नखुलेको]} सिक्किमका संरक्षक सन्त गुरु रिन्पोछे भनेर पनि चिनिन्छ, नाम्ची को विपरीत सम्द्रुत्से पहाड (इच्छा पूरा गर्ने पहाड) मा छ। यो फेब्रुअरी २००४ मा पूरा भएको थियो। यो पनि भनिन्छ कि सम्द्रुत्से पहाड वास्तवमा एक सुप्त ज्वालामुखी हो। बौद्ध भिक्षुहरु ले पहाडको टुप्पोमा गएर ज्वालामुखीलाई शान्त राख्न प्रार्थना गर्ने गरेको किम्बदन्तीहरु छन्। शहरबाट सम्द्रुत्से जाने बाटोमा केही किलोमिटर टाढा एउटा रक गार्डन पनि छ। यस क्षेत्रबाट माउन्ट कञ्चनजङ्गा उर्फ माउन्ट कञ्चनजङ्घा, विश्वको तेस्रो अग्लो चुचुरोको दृश्यहरु छन्।

सेन्ट्रल पार्क, नाम्ची

भर्खरै उद्घाटन गरिएको (नोभेम्बर २०११ मा), सिद्धेश्वर धाम सिक्किम सरकारको तीर्थ-पर्यटन उद्यम हो जसलाई भगवान शिवको ८७ फिट अग्लो मूर्ति र देशका चार धामको प्रतिकृतिको घमण्डमा "पिल्ग्रिम कम कल्चरल सेन्टर" को रूपमा विकसित गरिएको छ। नाम्चीको सोलोफोक पहाडमा रहेको ठाउँ। चार धाम, हिन्दूहरु को सबैभन्दा पूज्य चार धामहरु भक्त र पर्यटकहरु को फाइदाको लागि यस शानदार परिसरमा नक्कल गरिएको छ। मुख्यमन्त्री पवन चाम्लिङले सन् २००५ मा सुरु गरेको सपनाको परियोजना सोलोफोक पहाडको रमाइलो परिवेशको बीचमा मौलिक धामहरु को स्थापनापछिको पौराणिक परिवेशलाई सुहाउँदो रूपमा उभिएको छ । धाम अभिषेकका लागि मुख्यमन्त्री श्री पवन चाम्लिङ र उनकी धर्मपत्नी श्रीमती टीकामाया चाम्लिङको उपस्थितिमा श्री जगद्गुरु शङ्कराचार्य स्वामी स्वरूपानन्द सरस्वतीले धामको ‘प्राणप्रतिष्ठा’ गर्नुभएको थियो ।

यो सिक्किमको नाम्ची मा रहेको सिद्धेश्वर धाममा रहेको भगवान शिवको मूर्ति हो।

यहाँ सोमनाथ, मल्लिकार्जुन, महाकालेश्वर, ओंकारेश्वर, केदारनाथ, भीमाशंकर, काशी विश्वनाथ, त्र्यंबकेश्वर, वैद्यनाथ, रामेश्वर चरिङ्वरस्थित रामेश्वरम चरिङ्वर र रामेश्वरम शिवको " द्वादश ज्योतिर्लिङ्गहरु " (बाह्र ज्योतिर्लिङ्गहरु ) को प्रतिकृतिहरु छन्। धाम्स । किरातेश्वर महादेवको भव्य मुर्ति र शिरडी साईबाबाको मन्दिर पनि छ । यहाँबाट कञ्चनजङ्घा हिमाल, सम्द्रुत्सेमा रहेको गुरु पद्मसम्भवको प्रतिमा, दार्जिलिङ लगायतका अन्य स्थानको दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ। धामले भक्तहरु लाई "यात्री निवास" मा एकै पटकमा ९० जनाभन्दा बढी बस्न सक्ने रातभरको बसाइको सुविधा दिन्छ। धामले भारत सरकारको पर्यटन मन्त्रालयद्वारा "सबैभन्दा नवीन/अद्वितीय पर्यटन परियोजना" को श्रेणी अन्तर्गत राष्ट्रिय पर्यटन पुरस्कार २०१०-११ जितेको थियो ।

एक हेलिप्याड शहर देखि ५ किमी  को दुरी मा लगभग ५००० फीट को उचाइ मा स्थित छ । यहाँबाट कञ्चनजोङ्गा हिमालका साथै अन्य छेउछाउका चुचुराहरु , दार्जिलिङको एक भाग, कालिम्पोङ, र बंगालको घुमाउरो मैदानहरु को सबैभन्दा मनोरम दृश्य प्राप्त गर्न सकिन्छ।

सहर नजिकै, सिक्किमको एकमात्र चिया बगान — टेमी चिया बगैंचा अवस्थित छ। पर्यटकहरु ले टेमी चिया बगैंचाको मनोरम दृश्यको आनन्द लिन सक्छन् - यो राज्यको एक मात्र चिया बगान हो जसले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा उच्च गुणस्तरको चिया उत्पादन गर्दछ। चियाले विश्वभर प्रिमियम लिन्छ र यसको मूल्य करिब रु. ८००- प्रति किलो । चिया यसको विदेशी गन्ध र स्वाद द्वारा चिन्हित छ।^{[स्रोत नखुलेको]}

सिक्किमका संरक्षक संत गुरु पद्मसंभव (गुरु रिन्पोछे) को सम्द्रुत्से हिल, नाम्ची मा रहेको मूर्तिको मनोरम दृश्य

नाम्चीको साई मन्दिर

फेब्रुअरी महिनामा, नाम्ची बगैंचामा वार्षिक फूल प्रदर्शनी हुन्छ। फूल प्रदर्शनी सिक्किममा सबैभन्दा ठूलो हो, जीवन्त रंगका फूलहरु । यस प्रदर्शनीको मुख्य आकर्षण विदेशी र दुर्लभ आर्किडको प्रदर्शनी हो।

सहरको हाइलाइटहरु मध्ये एक फुटबल रंगशाला हो – सिक्किम सरकारले यसको सबैभन्दा प्रसिद्ध नागरिक, फुटबलर भाइचुङ भुटियाको सम्मानमा निर्माण गरेको भाइचुङ रंगशाला हो जसले भारतभर धेरै फुटबल स्कूलहरु कमाएका छन। भाइचुङ रंगशालामा ‘द गोल्डकप’ फुटबल प्रतियोगिता लगभग हरेक वर्ष हुने गर्छ । भारत, नेपाल, बंगलादेश र भुटानका फुटबल टोलीहरु सम्मानका लागि प्रतिस्पर्धा गर्छन् जसले सिक्किम भरिबाट धेरै भीडहरु आकर्षित गर्दछ। नाम्ची सिक्किमका पूर्व मुख्यमन्त्री पवन कुमार चाम्लिङको आधार पनि हो।

ऐतिहासिक रूपमा, नाम्ची त्यो ठाउँ थियो जहाँ सिक्किमको चोग्यालहरु मध्ये एकलाई विष दिने विश्वासघाती राजकुमारी पेन्डे ओङ्मुलाई उनको कामको लागि पक्रिएको थियो र मारिएको थियो। किंवदन्ती भन्छ की उनको आत्माले अझै पनि घुरपिसेको फेदमा सताइरहेको छ।

यो पनि हेर्नुहोस्

• मञ्जितार
• आदिवासी वर्षा, नाम्चीको म्युजिक ब्यान्ड