सदाशिव मल्ल

सदाशिव मल्ल
कान्तिपुर राज्यको राजा
शासनकाल	वि सं १६३१-१६३५
पूर्वाधिकारी	महेन्द्र मल्ल
उत्तराधिकारी	शिवसिंह मल्ल
मृत्यु	भक्तपुर
वंश	मल्ल वंश
बाबु	महिन्द्र मल्ल
धर्म	हिन्दु

प्रजापालक राजा महेन्द्र मल्लका जेठा छोरा सदाशिव मल्ल उत्तराधिकारी भए । उनी व्यभिचारी र कामुक हुनाले जनतामा अत्यन्तै अप्रिय भएकाले मनहरामा घुमिरहेका बेला जनताले धपाए पछि भक्तपुरमा थुनामा परे ।

घोडचढीका सौखिन राजा सदाशिव मल्लको तबेला -(घोडा राख्ने ठाउँ) मा दर्जनौं घोडा रहेको अनुमान गरिन्छ । ती घोडालाई कतिसम्म राजकीय सुविधा दिइएको थियो भने ती घोडाले आमजनताको खेतबारीमा पसेर फसल बर्बाद गरिदिँदा पनि कुनै कानुन लाग्दैनथ्यो । किसानहरूले मुआब्जासमेत पाउँदैनथे । त्यतिबेला काठमाडौँका जनता राजा सदाशिव मल्लसँग आजित भैसकेका थिए । उनीहरू मौका कुरेर बसेका थिए भने राजा सदाशिव मल्ल कहिले मर्ला र शान्तिको सास फेर्न पाइएला भन्ने कामना पनि गर्थे ।

एक दिन अचानक राजा सदाशिव मल्ल आफ्ना आठपहरियाहरूलाई छलेर घोडा कुदाउँदै काठमाडौँ र भक्तपुर राज्यको सिमाना मनहरा फाँटमा पुगे । त्यहाँ काम गरिरहेका किसानहरूले उनलाई चिनेपछि तत्कालै घेराउ गरेर कुट्न थाले । आफ्नै जनताले त्यसरी कुट्न थालेपछि राजा सदाशिव मल्ल काठमाडौँतिर भाग्नुपर्नेमा भक्तपुरतिर भाग्न पुगे र आफ्नो गल्ती थाहा पाएपछि उनले भक्तपुरका राजा त्रैलोक्य मल्लसँग शरण मागेर आफ्नो ज्यान जोगाए ।

यता काठमाडौँमा राजा सदाशिव मल्ल भागेपछि उनकै भाइ शिवसिंह मल्लले उनलाई गद्दीबाट हटाएको र आफैं राजा भएको घोषणा गरेपछि राजा सदाशिव मल्ल गद्दीच्युत भए । गद्दीच्युत राजा सदाशिव मल्लले भक्तपुरमा शरणमा रहँदा पनि आफ्नो व्यभिचार कायमै राखेपछि राजा त्रैलोक्य मल्लले आजित भएर उनलाई आफ्नै दरबार परिसरमा थुनिदिए । थुनामै रहँदा राजा सदाशिव मल्लको मृत्यु भएको इतिहासकारहरूको अनुमान छ । पछि, उनी भक्तपुरबाट अत्तोपत्तो नहुने गरी भागे इतिहासकारहरूको अनुमान छ । भक्तपुरमा यिनलाई थुनेर राखेको त्यो जेल / ठाउँलाई अहिले पनि "सदाशिव चोक" भनेर चिनिन्छ । राजा सदाशिव मल्ल थुनिएको भक्तपुर दरबारको त्यो ठाउँलाई अहिले पनि सदाशिव चोकका नामले चिनिन्छ ।