मल्ल वंश
| पुर्ख्यौली थलो | भारत |
|---|---|
| संस्थापक | अरिदेव |
| अन्तिम | जयप्रकाश मल्ल |
| विघटन | १६औं सताव्दी |
यो विषय निम्नलिखित एक शृङ्खलाको भाग हो: |
|---|
| नेपालको इतिहास |
 |
|
| समय तालिका |
 नेपाल पोर्टल |
मल्ल वंश नेपालको मध्ययुगिन अर्थात १२ औँ शताब्दीदेखि १८ औँ शताब्दीको बिचका शासकहरू हुन।[स्रोत नखुलेको]
इतिहास[सम्पादन गर्ने]
शुरुवात[सम्पादन गर्ने]
नेपालमा मल्ल वंशको शुरुवात १२ औँ शताब्दीको सुरु तिरबाट भयो। काठमाडौ उपत्यका विभाजन पुर्व मल्ल वंशका प्रथम राजा अरिदेव मल्ल थिए भने अन्तिम राजा यक्ष मल्ल थिए । त्यसैगरी काठमाडौ उपत्यका ३ भागमा विभाजन भए पश्चात कृतिपुरका प्रथम राजा र अन्तिम राजा क्रमश रत्न मल्ल र जयप्रकाश मल्ल,ललितपुरका प्रथम राजा र अन्तिम राजा क्रमश रण मल्ल र देवनर सिंह मल्ल र भक्तपुरका प्रथम राजा र अन्तिम राजा क्रमश राय मल्ल र रणजीत मल्ल थिए ।
राज्यहरू[सम्पादन गर्ने]
काठमाडौँ (कृतिपुर)
ललितपुर
भक्तपुर
खसमण्डलका मल्ल राजा
के खस मल्ल र जनजाति मल्ल फरक या एकै हुन?[सम्पादन गर्ने]
खस मल्ल र जनजाति(ठकुरि) मल्ल वंसजको रुपमा त एकै हुन तर खस आर्यहरु क्षेत्रीहरु भए पनि ईतिहासमा मल्ल राजाहरुले राज्य विस्तारका क्रममा जनजातिकि छोरिसंग विवाह गरि जिन्मिएको क्रस प्रजाति नै ठकुरि मल्ल हो उक्त हाइब्रिड प्रजातिलाई वर्णसंकर विभाजनका आधारमा जनजातिकै रुपमा परिभाषित गरे,क्षेत्रि मल्लले मैया बाहेक अरु जाति संग विवाह गरेमा जात फेरिने चलन थियो जस्तै बाहुन खसेर हमाल ठकुरि,जैसि ,क्षेत्री,विटालु भए जस्तै मल्ल खसेर ठकुरि हुने चलन थियो त्यसैले नेवार बाट जन्मेको बच्चा नेवार मल्ल हुन गयो अन्य जातिमा जन्मेको मल्ल ठकुरि मल्ल या मल्ल ठकुरी हुन गएको हो।
पतन[सम्पादन गर्ने]
- आपसी विभाजन :- मल्ल राज्य अहिलेको संघिय संरचना जस्तै तर भाइ भारदारहरुमा मात्र सिमित थियो युग स्वर्णिम हुँदा हुदै पनि अंसको रुपमा राज्य लिने प्रचलन थियो बाईसे चौविसे राज्य यिनैका प्रान्तिय सरकार थिय तर एक आपसमा बलियो सम्बन्धको अभाव भएर पतन हुन पुगेको थियो।
- सुचना सञ्चारको अभाव:-अहिलेको जस्तो सुचना प्रविधिको विकास नभएकोले मल्ल राज्यका प्रान्तिय सरकार र संघिय सरकारको सम्बन्ध रहिरहन सकेन त्यसैले छुट्टा छुट्टै राज्यको रुप जस्तो देखिएको थियो,दरवारिया भित्रै षडेन्त्र रचिन थाले आफ्नै राज्य कम्जोर बनाउन तल्लिन रहे।
- बलियो संघिय प्रसासनको अभाव:-तात्कालिन पृथ्विनारायन शाहले गरेको एकिकरणताकाको नेपाल भन्दा मल्ल राज्यको सिमा झन विसाल थियो भन्ने तर्क अर्काथरिले गर्दछन,किन भने खस साम्राज्यको समग्र महाभारत ईलाका भरिनै यसरि स-साना राज्यका रुपमा विभक्त थिए जुन केन्द्रिय शासक ले भुगोल ठुलो भएकाले सवै राज्यमा नियमन गर्न नसक्दा पतन भएको अनुमान छ।
यो पनि हेर्नुहोस्[सम्पादन गर्ने]
सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्ने]
बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्ने]
