शिवसिंह मल्ल
| शिवसिंह मल्ल | |
|---|---|
| कान्तिपुरको राजा | |
| शासनकाल | वि सं १६३५-१६७७ |
| पूर्वाधिकारी | सदाशिव मल्ल |
| उत्तराधिकारी | लक्ष्मीनरसिंह मल्ल |
| जीवनसाथी | रानी गङ्गादेवी |
| सन्तान | हरिहरसिंह मल्ल |
| वंश | मल्ल वंश |
| बाबु | महिन्द्र मल्ल |
शिवसिंह मल्ल कान्तिपुरका राजा हुन् । वि.सं. १६३५ मा काठमाडौंमा राजा सदाशिव मल्ल भागेपछि उनकै भाइ शिवसिंह मल्लले उनलाई गद्दीबाट हटाएको र आफैं राजा भएको घोषणा गरेपछि राजा सदाशिव मल्ल गद्दीच्युत भए ।
राज्यविस्तार
[सम्पादन गर्नुहोस्]राजा शिवसिंह मल्लले पाटन र दोलखालाई वशमा पार्न चाहन्थे । तदनुसार वि.सं. १६५५ मा उनले ललितपुर पाटनमा हमाला गरे। राजा शिवसिंहले पाटनका सामन्तहरूलाई पूर्ण विजय गरी पाटनलाई आफ्नो अधीन गरे। त्यहाँ नियन्त्रण गरेपछि आफ्ना छोरा ठाकुर सिंह र पछि अर्का छोरा हरिहरसिंहलाई प्रतिनिधि शासक बनाए। तर हरिहरसिंहको मृत्यु भएको हुँदा आफैँले त्यसको रेखदेख गरे। त्यसपछि कूटनीतिपूर्वक दोलखामाथी पनि आफ्नो प्रभाव जमाए। त्यसै गरी उत्तरमा केरुङ, दक्षिणमा मकवानपुर र सिन्धुलीको केही भाग पनि कब्जा गरे। [१]
धार्मिक कार्य
[सम्पादन गर्नुहोस्]राजा शिवसिंहले स्वयम्भूको जिर्णोद्धार, देगुतले मन्दिरको निर्माण, नुवाकोट भैरवीको घण्टा र प्रतिमा, पशुपति र चाँगुनारायणको जीर्णोद्धार, पाटनमा महाबौद्ध मन्दिर, उनकी रानी गङ्गादेवीले भत्कन लागेको पशुपतिको छाना, बुढानिलकण्ठ र कान्तिपुर वीचको वनलाई राज्यवनको रूपमा स्थापना र निर्माण गरेको पाइन्छ।
मृत्यु
[सम्पादन गर्नुहोस्]शिवसिंह मल्लको वि.सं. १६७७ मा आफ्नै कालगतिले मृत्यु भएको थियो। शिवसिंहका दुई नातिमध्ये कान्छा सिद्धिनरसिंह मल्ल पाटनका र जेठा लक्ष्मीनरसिंह मल्ल कान्तिपुरका राजा भए।
सन्दर्भ
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ नेपालको तथ्य इतिहास पृष्ठ १५०, प्रा.डा.राजाराम सुवेदी, साझा प्रकाशन २०६१