गोवा

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
(गोआबाट अनुप्रेषित)
गोवा
भारतमा गोवाको स्थानको अवस्थिति
भारतमा गोवाको स्थान
निर्देशाङ्क (पणजी): १५°३०′N ७३°५०′E / १५.५०°N ७३.८३°E / 15.50; 73.83निर्देशाङ्कहरू: १५°३०′N ७३°५०′E / १५.५०°N ७३.८३°E / 15.50; 73.83
देश भारत
राज्य गठनसन् १९८७ मे ३०
राजधानीपणजी
ठूलो सहरभास्को दा गामा
जिल्लाहरू
सरकार
 • अङ्गगोवा सरकार
 • गभर्नरसत्यपाल मलिक
 • मुख्यमन्त्रीप्रमोद सावन्त (भाजपा)
 • विधान सभाएकसदनीय (४० सिट)
 • संसदीय निर्वाचन क्षेत्रराज्य सभा
लोक सभा
 • उच्च अदालतबोम्बे उच्च अदालत, गोवा इजलास
क्षेत्रफल
 • जम्मा३,७०२ किमी (१४२९ वर्ग माइल)
 • क्रम२८औँ
जनसङ्ख्या
 (२०११)
 • जम्मा१४५८५४५[१]
 • क्रम२६औँ
वासिन्दागोवाली
समय क्षेत्रयुटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय)
आइएसओ ३१६६ सङ्केतIN-GA
माविसू (२०१८)वृद्धि ०.७६१[२] (उच्च) · तेस्रो
साक्षरता८८.७०% (तेस्रो)
आधिकारिक भाषा
वेबसाइटwww.goa.gov.in
^* देवनागरी लिपिमा लेखिने कोङ्कणी अधिकारिक भाषा भएतापनि मराठीअङ्ग्रेजी भाषाको प्रयोग सरकारी कामकाज र अन्य स्थानमा गर्ने गरिन्छ।[३][४]

गोवा (/ˈɡə/ ( ), मराठी: गोवा, कोङ्कणी: गोंय) क्षेत्रफलको हिसाबले भारतको सबैभन्दा सानो र जनसङ्ख्याको हिसाबले दोस्रो सबैभन्दा सानो राज्य हो। विश्वमा गोवा आफ्नो सुन्दर समुद्री तट र प्रसिद्ध वास्तुकलाको लागि चिनिने गरिन्छ। गोवा लगभग ४५० वर्षसम्म पोर्चुगलको उपनिवेशको रूपमा रहेको थियो तर अन्तत: सन् १९६१ डिसेम्बरमा उनीहरूले यो क्षेत्रलाई भारतीय प्रशासनलाई सुम्पेको थियो।

नामको उद्भव[सम्पादन गर्नुहोस्]

महाभारतमा गोवाको उल्लेख गोपराष्ट्र अर्थात गाई चराउनेवालाहरूको देशको रूपमा पाइन्छ। दक्षिण कोंकण क्षेत्रको उल्लेख गोवाराष्ट्रको रूपमा पाइन्छ। संस्कृतको केही अन्य पुरानो स्त्रोतहरूमा गोवालाई गोपकपुरीगोपकपट्टन भनिएको छ जसको उल्लेख अन्य ग्रन्थहरू बाहेक हरिवंशमस्कन्द पुराणमा पाइन्छ। गोवालाई पछि काही काही गोअञ्चल पनि भनियेको छ। अन्य नामहरूमा गोवे, गोवापुरी, गोपकापाटन, र गोमन्त प्रमुख छन्। टोलेमीले गोवाको उल्लेख ईसवी सन २०० को आस-पास गोउबाको रूपमा गरेको छ। अरबक मध्य युगीन यात्रिहरूले यस क्षेत्रलाई चंद्रपुर र चंदौरको नामबाट इंगित गरेको छन जुन मुख्य रूपमा एक तटीय सहर थियो। जुन स्थानको नाम पोर्चुगलको यात्रिहरूले गोवा राख्यो त्यो आजको सानो समुद्र तटीय शहर गोअ-वेल्हा हो। पछि त्यो पूरै क्षेत्रलाई गोवा भनिन थाल्यो जसमाथी पोर्चुगलिहरूले कब्जा गर्‍यो।

भूगोल[सम्पादन गर्नुहोस्]

संस्कृति[सम्पादन गर्नुहोस्]

जिल्लाहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "Indian Districts by Population, Sex Ratio, Literacy 2011 Census", मूलबाट ११ जुन २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २६ अगस्ट २०१८ 
  2. "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab", hdi.globaldatalab.org, मूलबाट २३ सेप्टेम्बर २०१८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १३ सेप्टेम्बर २०१८ 
  3. ३.० ३.१ "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 50th report (July 2012 to June 2013)", Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India, पृ: ११३, मूलबाट ८ जुलाई २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २६ डिसेम्बर २०१४  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ८ जुलाई २०१६ मिति
  4. "The Goa, Daman and Diu Official Language Act, 1987", daman.nic.in, U.T. Administration of Daman and Diu, मूलबाट ८ मे २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १७ मे २०१५ 

यो पनि हेर्नुहोस्[सम्पादन गर्नुहोस्]

बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]