पोर्ट मोरेस्बी

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
पोर्ट मोरेस्बी
Port Moresby
पोर्ट मोरेस्बी मूख्य बजार
पोर्ट मोरेस्बी मूख्य बजार
पोर्ट मोरेस्बीको झण्डा
राष्ट्र पपुवा न्युगिनी
विभाजनराष्ट्रिय राजधानी जिल्ला
स्थापित१८७३
सरकार
 • शासकपोवेस पारकोप (२००७-)
क्षेत्रफल
 • जम्मा२४० किमी (९० वर्ग माइल)
उन्नतांश
३५ मिटर (११५ फिट)
जनसङ्ख्या
 (२०११ जनगणना)
 • जम्मा४१०,९५४
 • घनत्व१७००/किमी (४४००/वर्ग माइल)
भाषा
 • मुख्य भाषामोटु, टोक, अंग्रेजी
समय क्षेत्रयुटिसी+१० (अस्ट्रेलियाको प्रमाणिक समय)
हुलाक कोड
१११
वेबसाइटwww.ncdc.gov.pg

पोर्ट मोरेस्बी (/ˌpɔːrt ˈmɔːrzbi/; टोक:पोट मोस्बी), लाई पोम सिटी पनि भनिने वा मात्र मोरेस्बी, पपुवा न्युगिनी को राजधानी तथा सबैभन्दा ठूलो र लोकप्रिय शहर हो । यो न्यू गिनी द्वीपको किनारा द्वीप पापुआन पेनिनसुला को दक्षिण-पूर्वी समुद्री-तट मा अवस्थित छ । १९ औँ शताब्दीको मध्य भागमा शहर एक व्यापारिक केन्द्रको रूपमा प्रकट भयो । द्वितीय विश्वयुद्धको दौडान यो १९४२–४३ को समयमा शाही जापानी सेना द्वारा विजयको लागि एक प्रमुख उद्देश्य बनेको थियो । पोर्ट मोरेस्बी द्वितीय विश्वयुद्धको समयमा दक्षिण पूर्व एसिया र अमेरिकाबाट अस्ट्रेलिया लाई अलग्याउने आधार पनि बनेको थियो ।

सन् २००० मा यसको जनसङ्ख्या २५४,१५८ थियो ।[१] २०११ को अनुसार यो नौ वर्षको अवधिमा २.१% को वार्षिक वृद्धि दरले यसको जनसङ्ख्या ३६४,१४५ पुग्यो । शहर स्थापना भएको ठाउँमा शताब्दी अघि देखि मोटुआन-कोइटाबु मानिसहरूको बसोबास रहेको थियो । १८७३ मा, पोर्ट मोरेस्बी हेर्ने पहिलो ब्रिटेनको कप्तान जोन मोरेस्बी थियो । यो नाम उनको पिता, एडमिरल सर फेयरफाक्स मोरेस्बी को सम्मान मा दिइएको थियो । यद्यपि पोर्ट मोरेस्बी केन्द्रीय प्रदेशबाट घेरिएर राजधानी भए पनि, यो त्यो प्रदेशको भाग नभइ, राष्ट्रिय राजधानी जिल्ला हो ।

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

वर्तमान समयमा पोर्ट मोरेस्बी को रूप मा चिनिने क्षेत्रका मोटुआन मानिसहरूले सागो, अन्य खाद्य र क्यानो लगहरू, हनुआबाडा देखि जलयात्रा गरी आफ्नो भाँडा-बर्तनको कारोबार गरे ।[२] तिनीहरूको भाषा, मोटु, हिरि मोटु, पपुवा न्यू गिनी को आधिकारिक भाषाको आधार थियो । १९६० को दशकदेखि यो मोटु भाषा को गिरावट आयो र टोक भाषा को लोकप्रियता बढ्दै गयो । हिरी यात्रीहरू ठूलो मात्रामा थिए ।[३] प्रत्येक ६०० जना पुरुषले २० वटा बहु-सङ्ख्यक समुद्री डुङ्गा वा लाकातोई को प्रयोगले प्रत्येक यात्रामा २०,००० माटाको भाँडा-बर्तनको कारोबार गरे । मोटुआनहरूको लागि, हिरी एक आर्थिक उद्यम थियो र यसको लामो र खतरनाक यात्रा को माध्यम ले आफ्नो आदिवासी पहिचान को पुष्टि गर्दथ्यो ।[४]

स्वतन्त्रता[सम्पादन गर्नुहोस्]

सेप्टेम्बर १९७५ मा, पोर्ट मोरेस्बी लाई राजधानी बनाइ पपुवा न्यू गिनी एक स्वतन्त्र देश भयो ।[५]

जलवायु[सम्पादन गर्नुहोस्]

पोर्ट मोरेस्बी को जलवायु उष्णदेशीय चक्रवात को छ र वर्ष भरि यस प्रकारको जलवायु रहन्छ । पोर्ट मोरेस्बी को औसत वार्षिक वर्षा मात्र १,००० मिलिमिटर वा ३९.३७ इन्च छ । जसको फलस्वरूप न्यू गिनी लाई एक सुख्खा स्थान हो भन्न सकिन्छ ।

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "citypopulation.de", citypopulation.de, अन्तिम पहुँच २०१०-०४-२५ 
  2. "March of Civilisation", The Argus (The Argus Office, Melbourne Victoria), ७ सेप्टेम्बर १९०९, पृ: ५, अन्तिम पहुँच २९ नोभेम्बर २००९ 
  3. "Progress in Papua", The Argus (The Argus Office, Melbourne Victoria), ५ सेप्टेम्बर १९२५, पृ: १२, अन्तिम पहुँच २९ नोभेम्बर २००९ 
  4. "Department of the Interior: Tenders", The Argus (The Argus Office, Melbourne Victoria), २५ जनवरी १९४१, पृ: १८, अन्तिम पहुँच २९ नोभेम्बर २००९ 
  5. "Prince of Wales and Duchess of Cornwall to make Australian visit", The Telegraph, १९ सेप्टेम्बर २०१२, अन्तिम पहुँच २१ सेप्टेम्बर २०१२ 

बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]