डिली
डिली Díli | |
|---|---|
 डिली को पृष्ठभूमिमा अटाउरो आइल्याण्ड | |
| राष्ट्र |  पूर्वी टिमोर |
| जिल्ला |  डिली |
| स्थापित | १५२० |
| सरकार | |
| • जिल्ला प्रशासक | जैमे कोर्रेया (२०१२)[१] |
| क्षेत्रफल | |
| • शहर | ४८.२६८ किमी२ (१८.६३६ वर्ग माइल) |
| उन्नतांश | ११ मिटर (३६ फिट) |
| जनसङ्ख्या (जनगणना २०१५) | |
| • शहर | २२२,३२३ |
| • घनत्व | ४,६००/किमी२ (१२,०००/वर्ग माइल) |
| • महानगर | २३४,३३१ |
| जलवायु | उष्णदेशीय चक्रवात |
डिली पूर्वी टिमोर को राजधानी, मुख्य बन्दरगाह, व्यावसायिक केन्द्र तथा सबै भन्दा ठूलो शहर हो । यो लेस्सेर सुन्दाद्वीप समूह को सबै भन्दा पूर्वी द्वीप, टिमोर, को उत्तरी तट मा अवस्थित छ । दिली पूर्वी टिमोर को सबै भन्दा प्रमुख बन्दरगाह र व्यावसायिक केन्द्र रहेको यस शहरमा लगभग १५०,००० मानिसहरू बसोबास गर्दछन् ।[२]
भूगोल र प्रशासन[सम्पादन गर्ने]
डिली, टिमोर द्वीप, को उत्तरी तट मा अवस्थित छ । यो डेली नगरपालिका प्रशासन को सीट हो । जुन डेली क्षेत्रको प्रशासनिक संस्था हो । यसमा अटाउरो द्वीप र डेली शहर नजिकै का केहि शहरहरू शामिल छन् ।.[३] यस नगरपालिका को एक निर्वाचित मेयर र परिषद छ ।[४]
जनसांख्यिकी[सम्पादन गर्ने]
२०१० को जनगणना अनुसार डिली जिल्ला को जनसङ्ख्या १९३,५६३ को जनसङ्ख्या रेकर्ड गरियो । शहरी र ग्रामीण इलाका जस्तै अटाउरो द्वीप र मेटिनारो द्वीप सहितको कुल जनसङ्ख्या २३४,३३१ जनसङ्ख्या थियो । डेली पूर्वी टिमोरका विभिन्न जातीय समूहहरूको सङ्गम थलो हो । जहाँ कामको खोजीमा देशभरका युवा पुरुषहरूको आन्तरिक माइग्रेशन प्रमुख कारण हो । यसले लिङ्ग असन्तुलन को नेतृत्व गरेको छ । आबादीले महिला भन्दा पुरुष को अनुपात धेरै ठूलो छ । २००१ र २००४ बीच, डिली को जनसङ्ख्या १२.५८% ले बढ्यो । जहाँ डिली जिल्लामा मात्र जन्मिएका को जनसङ्ख्या ५४% हो ।
इतिहास[सम्पादन गर्ने]
डिली लगभग १५२० मा पोर्चुगल द्वारा बनाइयो । पोर्चुगल ले पोर्चुगल टिमोर को राजधानी १७६९ मा बनाएको थियो । यसलाई जनवरी १८६४ मा एक शहरको रूपमा घोषणा गरिएको थियो । दोस्रो विश्वयुद्धमा, पोर्चुगल र यसको उपनिवेशहरू तटस्थ बनेका थिए । तर सहयोगीहरूले पूर्वी टिमोर लाई जापानी आक्रमणको सम्भावना लक्ष्यको रूपमा देखाए । अस्ट्रेलिया र डच सेनाले १९४१ मा यस द्वीपलाई छोटो रूपमा पराजित गरे । १९ फेब्रुअरी १९४२ को रातमा जापानी २०,००० पुरुषहरू को एक बल सेनाले आक्रमण गर्यो र बाकी सबै डेली का कोलोनी लाई कब्जा गर्यो । २६ सेप्टेम्बर १९४५ मा जापानले आधिकारिक रूपमा डिली लाई जापानको तर्फबाट पोर्चुगलमा फर्किएको थियो । पूर्वी टिमोरले एकल रूपमा पोर्चुगलबाट २८ नोभेम्बर १९७५ मा आजादी घोषणा गर्यो ।
जलवायु[सम्पादन गर्ने]
डिली को जलवायु उष्णदेशीय चक्रवात को सुख्खा र आद्र प्रकारको रहेको छ र वर्ष भरि यस प्रकारको जलवायु को आशा गर्न सकिन्छ ।
| डिली (१९१४–१९६३)को मौसम जानकारी | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| महिना | जनवरी | फेब्रुअरी | मार्च | अप्रिल | मे | जुन | जुलाई | अगस्ट | सेप्टेम्बर | अक्टोबर | नोभेम्बर | डिसेम्बर | वर्ष |
| उच्चतम रेकर्ड °से (°फे) | ३६.० (९६.८) |
३५.५ (९५.९) |
३६.६ (९७.९) |
३६.० (९६.८) |
३५.७ (९६.३) |
३६.५ (९७.७) |
३४.१ (९३.४) |
३५.० (९५.०) |
३४.० (९३.२) |
३४.५ (९४.१) |
३६.० (९६.८) |
३५.५ (९५.९) |
३६.६ (९७.९) |
| उच्चतम औसत °से (°फे) | ३१.३ (८८.३) |
३१.१ (८८.०) |
३१.२ (८८.२) |
३१.५ (८८.७) |
३१.३ (८८.३) |
३०.७ (८७.३) |
३०.२ (८६.४) |
३०.१ (८६.२) |
३०.३ (८६.५) |
३०.५ (८६.९) |
३१.४ (८८.५) |
३१.१ (८८.०) |
३०.९ (८७.६) |
| दैनिक औसत °से (°फे) | २७.७ (८१.९) |
२७.६ (८१.७) |
२७.४ (८१.३) |
२७.४ (८१.३) |
२७.० (८०.६) |
२६.८ (८०.२) |
२५.५ (७७.९) |
२५.१ (७७.२) |
२५.४ (७७.७) |
२६.० (७८.८) |
२७.२ (८१.०) |
२७.४ (८१.३) |
२६.६ (७९.९) |
| न्यूनतम औसत °से (°फे) | २४.१ (७५.४) |
२४.१ (७५.४) |
२३.५ (७४.३) |
२३.५ (७४.३) |
२२.८ (७३.०) |
२१.९ (७१.४) |
२०.८ (६९.४) |
२०.१ (६८.२) |
२०.५ (६८.९) |
२१.५ (७०.७) |
२३.० (७३.४) |
२३.६ (७४.५) |
२२.४ (७२.३) |
| न्यूनतम रेकर्ड °से (°फे) | १९.० (६६.२) |
१६.२ (६१.२) |
१६.५ (६१.७) |
१८.२ (६४.८) |
१३.२ (५५.८) |
१४.५ (५८.१) |
१२.४ (५४.३) |
११.८ (५३.२) |
१३.४ (५६.१) |
१६.१ (६१.०) |
१८.० (६४.४) |
१६.७ (६२.१) |
११.८ (५३.२) |
| औसत वर्षा मिमी (इन्च) | १३९.५ (५.४९) |
१३८.७ (५.४६) |
१३२.७ (५.२२) |
१०४.३ (४.११) |
७४.९ (२.९५) |
५८.४ (२.३०) |
२०.१ (०.७९) |
१२.१ (०.४८) |
९.० (०.३५) |
१२.८ (०.५०) |
६१.४ (२.४२) |
१४४.९ (५.७०) |
९०८.८ (३५.७८) |
| दैनिक औसत वर्षा (≥ १.० mm) | १३ | १३ | ११ | ९ | ६ | ४ | ३ | १ | १ | २ | ६ | ११ | ८० |
| औसत सापेक्ष आर्द्रता (%) | ८० | ८२ | ८० | ७७ | ७५ | ७२ | ७१ | ७० | ७१ | ७२ | ७३ | ७७ | ७५ |
| मासिक सौर्यप्रकाश घण्टा औसत | १८९.१ | १६१.० | २३५.६ | २३४.० | २६६.६ | २४६.० | २७२.८ | २९१.४ | २८८.० | २९७.६ | २७०.० | २२०.१ | २,९७२.२ |
| दैनिक सौर्यप्रकाश घण्टा औसत | ६.१ | ५.७ | ७.६ | ७.८ | ८.६ | ८.२ | ८.८ | ९.४ | ९.६ | ९.६ | ९.० | ७.१ | ८.१ |
| स्रोत: जर्मन मौसम सेवा[५] | |||||||||||||
सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्ने]
- ↑ "MoJ publishes the land maps for the Nain Feto and Vera Cruz sub-districts, Dili district « Government of Timor-Leste", Timor-leste.gov.tl, अन्तिम पहुँच १२ मार्च २०१५।
- ↑ "Boosting Growth through the Growth Triangle"
- ↑ "Jornal da Republica" (PDF), Jornal.gov.tl, अन्तिम पहुँच १२ मार्च २०१५।
- ↑ "MAEOT - News", Estatal.gov.tl, १९ फेब्रुअरी २००९, मूलबाट ८ अप्रिल २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १२ मार्च २०१५।
- ↑ "Klimatafel von Díli, Insel Timor / Ost-Timor", Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world (Germanमा), Deutscher Wetterdienst, अन्तिम पहुँच २९ जनवरी २०१६।
अजरबैजान • अफगानिस्तान • आर्मेनिया२ • इन्डोनेसिया • ईराक • इजरायल • इरान • उज्वेकिस्तान • उत्तर कोरिया • ओमान • काजकिस्थान • कतार • कुवेत • कम्बोडिया • किर्गिजस्तान • चीन • जापान • जर्जिया२ • ताइवान • ताजकिस्तान • तुर्कमेनिस्तान • टर्की • थाइल्याण्ड • दक्षिण कोरिया • नेपाल • पाकिस्तान • पूर्वी टिमोर • फिलिपिन्स • बहराइन • बंगलादेश • ब्रुनाई • भारत • भुटान • मकाउ३ • मलेसिया • मङ्गोलिया • माल्दिभ्स • म्यानमार • यमन • जोर्डन • रूस१ • लाओस • लेवनान • भियतनाम • संयुक्त अरब इमिरेट्स • साइप्रस२ • साउदी अरब • सिंगापुर • सिरिया • श्रीलङ्का • हङकङ३ | .svg) | |