डिली

डिली Díli
—  शहर  —
डिली को पृष्ठभूमिमा अटाउरो आइल्याण्ड
डिली पूर्वी टिमोर को नक्शामा डिलीको स्थान
निर्देशाङ्क: ८°३४′०″ दक्षिण १२५°३४′७.७″ पूर्व
राष्ट्र	पूर्वी टिमोर
जिल्ला	डिली
स्थापित	१५२०
सरकार
- जिल्ला प्रशासक	जैमे कोर्रेया (२०१२)
क्षेत्रफल
- शहर	४८.२६८ किमी२ (१८.६ वर्ग मी)
अवनति	११ मि (३६ फिट)
जनसङ्ख्या (जनगणना २०१५)
- शहर	२२२,३२३
- जनघनत्व	४,६०६/किमी२ (११,९२९.५/वर्ग मी)
- महानगरीय क्षेत्र	२३४,३३१
जलवायु	उष्णदेशीय चक्रवात

डिली पूर्वी टिमोर को राजधानी, मुख्य बन्दरगाह, व्यावसायिक केन्द्र तथा सबै भन्दा ठूलो शहर हो । यो लेस्सेर सुन्दाद्वीप समूह को सबै भन्दा पूर्वी द्वीप, टिमोर, को उत्तरी तट मा अवस्थित छ । दिली पूर्वी टिमोर को सबै भन्दा प्रमुख बन्दरगाह र व्यावसायिक केन्द्र रहेको यस शहरमा लगभग १५०,००० मानिसहरू बसोबास गर्दछन् ।

भूगोल र प्रशासन

डिली, टिमोर द्वीप, को उत्तरी तट मा अवस्थित छ । यो डेली नगरपालिका प्रशासन को सीट हो । जुन डेली क्षेत्रको प्रशासनिक संस्था हो । यसमा अटाउरो द्वीप र डेली शहर नजिकै का केहि शहरहरू शामिल छन् ।. यस नगरपालिका को एक निर्वाचित मेयर र परिषद छ ।

जनसांख्यिकी

२०१० को जनगणना अनुसार डिली जिल्ला को जनसङ्ख्या १९३,५६३ को जनसङ्ख्या रेकर्ड गरियो । शहरी र ग्रामीण इलाका जस्तै अटाउरो द्वीप र मेटिनारो द्वीप सहितको कुल जनसङ्ख्या २३४,३३१ जनसङ्ख्या थियो । डेली पूर्वी टिमोरका विभिन्न जातीय समूहहरूको सङ्गम थलो हो । जहाँ कामको खोजीमा देशभरका युवा पुरुषहरूको आन्तरिक माइग्रेशन प्रमुख कारण हो । यसले लिङ्ग असन्तुलन को नेतृत्व गरेको छ । आबादीले महिला भन्दा पुरुष को अनुपात धेरै ठूलो छ । २००१ र २००४ बीच, डिली को जनसङ्ख्या १२.५८% ले बढ्यो । जहाँ डिली जिल्लामा मात्र जन्मिएका को जनसङ्ख्या ५४% हो ।

इतिहास

डिली लगभग १५२० मा पोर्चुगल द्वारा बनाइयो । पोर्चुगल ले पोर्चुगल टिमोर को राजधानी १७६९ मा बनाएको थियो । यसलाई जनवरी १८६४ मा एक शहरको रूपमा घोषणा गरिएको थियो । दोस्रो विश्वयुद्धमा, पोर्चुगल र यसको उपनिवेशहरू तटस्थ बनेका थिए । तर सहयोगीहरूले पूर्वी टिमोर लाई जापानी आक्रमणको सम्भावना लक्ष्यको रूपमा देखाए । अष्ट्रेलिया र डच सेनाले १९४१ मा यस द्वीपलाई छोटो रूपमा पराजित गरे । १९ फेब्रुअरी १९४२ को रातमा जापानी २०,००० पुरुषहरू को एक बल सेनाले आक्रमण गर्यो र बाकी सबै डेली का कोलोनी लाई कब्जा गर्यो । २६ सेप्टेम्बर १९४५ मा जापानले आधिकारिक रूपमा डिली लाई जापानको तर्फबाट पोर्चुगलमा फर्किएको थियो । पूर्वी टिमोरले एकल रूपमा पोर्चुगलबाट २८ नोभेम्बर १९७५ मा आजादी घोषणा गर्यो ।

जलवायु

डिली को जलवायु उष्णदेशीय चक्रवात को सुख्खा र आद्र प्रकारको रहेको छ र वर्ष भरि यस प्रकारको जलवायु को आशा गर्न सकिन्छ ।

डिली (१९१४–१९६३)को मौसम जानकारी
महिना	जनवरी	फेब्रुअरी	मार्च	अप्रिल	मे	जुन	जुलाई	अगस्ट	सेप्टेम्बर	अक्टोबर	नोभेम्बर	डिसेम्बर	वर्ष
अधिकतम °से (°फे) रेकर्ड	३६٫० (९७)	३५٫५ (९६)	३६٫६ (९८)	३६٫० (९७)	३५٫७ (९६)	३६٫५ (९८)	३४٫१ (९३)	३५٫० (९५)	३४٫० (९३)	३४٫५ (९४)	३६٫० (९७)	३५٫५ (९६)	३६٫६ (९८)
अधिकतम °से (°फे) औसत	३१٫३ (८८)	३१٫१ (८८)	३१٫२ (८८)	३१٫५ (८९)	३१٫३ (८८)	३०٫७ (८७)	३०٫२ (८६)	३०٫१ (८६)	३०٫३ (८७)	३०٫५ (८७)	३१٫४ (८९)	३१٫१ (८८)	३०٫९ (८८)
दैनिक औसत °से (°फे)	२७٫७ (८२)	२७٫६ (८२)	२७٫४ (८१)	२७٫४ (८१)	२७٫० (८१)	२६٫८ (८०)	२५٫५ (७८)	२५٫१ (७७)	२५٫४ (७८)	२६٫० (७९)	२७٫२ (८१)	२७٫४ (८१)	२६٫६ (८०)
न्यूनतम °से (°फे) औसत	२४٫१ (७५)	२४٫१ (७५)	२३٫५ (७४)	२३٫५ (७४)	२२٫८ (७३)	२१٫९ (७१)	२०٫८ (६९)	२०٫१ (६८)	२०٫५ (६९)	२१٫५ (७१)	२३٫० (७३)	२३٫६ (७४)	२२٫४ (७२)
न्यूनतम °से (°फे) रेकर्ड	१९٫० (६६)	१६٫२ (६१)	१६٫५ (६२)	१८٫२ (६५)	१३٫२ (५६)	१४٫५ (५८)	१२٫४ (५४)	११٫८ (५३)	१३٫४ (५६)	१६٫१ (६१)	१८٫० (६४)	१६٫७ (६२)	११٫८ (५३)
औसत हिउँ/वर्षा मीमी (इञ्च)	१३९٫५ (५٫४९)	१३८٫७ (५٫४६)	१३२٫७ (५٫२२)	१०४٫३ (४٫११)	७४٫९ (२٫९५)	५८٫४ (२٫३)	२०٫१ (०٫७९)	१२٫१ (०٫४८)	९٫० (०٫३५)	१२٫८ (०٫५)	६१٫४ (२٫४२)	१४४٫९ (५٫७)	९०८٫८ (३५٫७८)
हिमपात/वर्षा दैनिक औसत (≥ १.० mm)	१३	१३	११	९	६	४	३	१	१	२	६	११	८०
औसत आर्द्रता (%)	८०	८२	८०	७७	७५	७२	७१	७०	७१	७२	७३	७७	७५
मासिक औसत सौर्य प्रकाश अवधि	१८९٫१	१६१٫०	२३५٫६	२३४٫०	२६६٫६	२४६٫०	२७२٫८	२९१٫४	२८८٫०	२९७٫६	२७०٫०	२२०٫१	२,९७२٫२
दैनिक औसत सौर्य प्रकाश अवधि	६٫१	५٫७	७٫६	७٫८	८٫६	८٫२	८٫८	९٫४	९٫६	९٫६	९٫०	७٫१	८٫१
स्रोत: जर्मन मौसम सेवा