आन्ध्र प्रदेश

आन्ध्र प्रदेश ఆంధ్ర ప్రదేశ్ آندھرا پردیش
—  राज्य  —
उपनाम(हरू): भारतको चामलको कचौरा
भारतको नक्सामा आन्ध्र प्रदेशको अवस्थिति
निर्देशाङ्क (हैदराबाद): १६.५° उत्तर ८०.६° पूर्व / 16.5; 80.6
देश	भारत
स्थापना	१ नोभेम्बर १९५६ (1956-11-01)
राजधानी	हैदराबाद
सबैभन्दा ठुलो राज्यको जिल्ला	हैदराबाद
जिल्ला संख्या	१३
सरकार
- संरचना	भारत सरकार, आन्ध्र प्रदेश सरकार
- राज्यपाल	ई.एस.एल.नरसिम्हा
- मुख्यमन्त्री	(राष्ट्रपति शासन)
- विधान मण्डल
क्षेत्रफल
- जम्मा	१६०,२०५ किमी२ (६१,८५५.५ वर्ग मी)
जनसङ्ख्या (२०११)
- जम्मा	४,९६,६५,५३३
- स्तर	पाँचौ
- जनघनत्व	३१०/किमी२ (८०२.९/वर्ग मी)
समय क्षेत्र	IST (युटिसी+05:30)
UN/LOCODE	AP
आइएसओ ३१६६ कोड	ISO 3166-2:IN
गाडी दर्ता	AP
मानव विकास सूचकाङ्क	▲ ०.४७३ (निम्न)
मानव विकास सूचकाङ्क क्रम	पन्ध्रौ (२०११)
साक्षरता	६७.७७% (२०११)
आधिकारिक राज्य भाषाहरु	तेलुगु, उर्दू
वेबसाइट	ap.gov.in

आन्ध्र प्रदेश (तेलेगु :ఆంధ్ర ప్రదేశ్) भारतको दक्षिण-पूर्वी समुद्र तटमा स्थित एउटा राज्य हो । क्षेत्रको अनुसार यो भारतको चौथौ सबैभन्दा ठुलो तथा जनसंख्याको दृष्टिले पाँचौ सबैभन्दा ठुलो राज्य हो । हाल सम्म यसको राजधानी र सबैभन्दा ठुलो शहर हैदराबाद रहेको छ । भारतको सबै राज्य मध्ये सबैभन्दा लामो समुन्द्र तट गुजरात को (१६०० कि॰मी॰) मा रहेको छ , दोश्रो स्थानमा यसै राज्यको समुन्द्र तट (९७२ कि॰मी॰) रहेको छ ।

आन्ध्र प्रदेश १२°४१' तथा २२°उ॰ अक्षांश और ७७° तथा ८४°४०'पू॰ देशान्तर रेखा को बिचमा अवस्थित रहेको छ , र यसको उत्तरमा महाराष्ट्र, छत्तीसगढ र उडीसा, पूर्वमा बङ्गाल को खाडी, दक्षिणमा तमिलनाडु तथा पश्चिममा कर्नाटक ले घेरिएको छ । ऐतिहासिक रूपमा हेर्ने हो भने आन्ध्र प्रदेशलाई भारतको भारतको धानको का कचौरा भन्ने गरिन्छ । यहाँको प्रमुख खाधान्न मध्ये ७७% भन्दा बढी चामलले ओगटेको छ । यस राज्यमा दुई प्रमुख नदिहरु, गोदावरी र कृष्णा रहेको छ । पुदु्चेरी(पांडीचेरी) राज्यको यानम जिल्लाको छोटो अन्त:क्षेत्र (१२ वर्ग माइल (३० वर्ग कि॰मी॰)) यस राज्यको उत्तरी-पूर्व मा स्थित गोदावरी डेल्टा मा रहेको छ । ऐतिहासिक दृष्टिले यस राज्यमा सामेल क्षेत्र आंध्रपथ, आंध्रदेस, आंध्रवाणी र आंध्र विषय को रूपमा चिनिने गरिन्थ्यो । आन्ध्र राज्य बाट आन्ध्र प्रदेशको गठन १ नोभेम्बर १९५६ मा गरिएको हो ।

सन् २०१४ फेब्रुअरीमा भारतीय संसदले छुट्टै तेलङ्गाना राज्यको मन्जुरी प्रदान गरेको छ । तेलङ्गाना राज्यमा दश जिल्ला तथा बाँकी आन्ध्र प्रदेश (सीमांन्ध्र) मा १३ जिल्ला रहने भएको छ । दश बर्ष सम्म हैदराबाद दुइटै राज्यहरुको संयुक्त राजधानी हुनेछ । नयाँ राज्य सीमांन्ध्र सन् २०१४ जुन २ देखि अस्तित्वमा आइसकेको छ ।सन् २०१४ फेब्रुअरी देखि नै आन्ध्र प्रदेशमा राष्ट्रपति शासन लागु भैसकेको छ ।

बाह्य लिंकहरु

• आन्ध्र प्रदेश सरकारको आधिकारिक वेबसाइट
• आन्ध्र प्रदेश सरकारको पर्यटन विभाग
• NIC को वेबसाइटमा आन्ध्र प्रदेशको पोर्टल
• आन्ध्र प्रदेश राज्य पुलिसको सरकारी वेबसाइट