भारतका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

स्वतन्त्र विश्वकोश, नेपाली विकिपिडियाबाट
Jump to navigation Jump to search

सन् २०१४ सम्ममा भारतका ३२ वटा सम्पदालाई संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक, वैज्ञानिक एवं सांस्कृतिक सङ्गठन (युनेस्को)द्वारा विश्व सम्पदा क्षेत्रमा मान्यता प्रदान गरिएको छ ।[१]

विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको स्थान[सम्पादन गर्ने]

विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची[सम्पादन गर्ने]

युनेस्कोद्वारा विश्व सम्पदा क्षेत्र घोषित गरिएको भारतीय सांस्‍कृतिक र प्राकृतिक स्थलहरूको सूची:

नाम: विश्व सम्पदा समितिद्वारा दिइएको नाम
क्षेत्र: नेपालको इलाका तथा क्षेत्र
समय: स्थापना भएको वर्ष
युनेस्को डेटा: विश्व सम्पदा क्षेत्रमा सामेल गरिएको वर्ष तथा मापदण्ड
विवरण: सम्पदा क्षेत्रको बारेमा संक्षिप्त विवरण
  † खतरापूर्ण सम्पदा
सम्पदा चित्र स्थान प्रक्रिया क्षेत्र
हे (एकर) 		वर्ष विवरण सन्दर्भ
आगराको किल्ला
रातो ढुङ्गाको अगाडि धेरै सिंगारिएको प्रवेशद्वारा
 आगरा, उत्तर प्रदेश,  भारत
२७°११′०″ उत्तर ७८°२′०″ पूर्व / २७.१८३३३° उत्तर ७८.०३३३३° पूर्व / 27.18333; 78.03333 (Agra Fort) 		सांस्कृतिक:
(iii)
—
 १९८३ [२]
अजन्ता गुफाहरू A line of caves, some with columns on the outside, along a rock face. औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र,  भारत
२०°३३′१२″ उत्तर ७५°४२′०″ पूर्व / २०.५५३३३° उत्तर ७५.७००००° पूर्व / 20.55333; 75.70000 (Ajanta Caves) 		सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (vi)
—
 १९८३ [३]
साँचीको स्तूप A heavily decorated gate in front of a stupa. रायसेन जिल्ला, मध्य प्रदेश,  भारत
२३°२८′४६″ उत्तर ७७°४४′२३″ पूर्व / २३.४७९४४° उत्तर ७७.७३९७२° पूर्व / 23.47944; 77.73972 (Buddhist Monuments at Sanchi) 		सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (iv), (vi)
—
 १९८९ [४]
चम्पानेर पावागढ पुरातत्विक निकुञ्ज Pavagadh Hill पाँचमहल जिल्ला, गुजरात,  भारत
२२°२९′०″ उत्तर ७३°३२′०″ पूर्व / २२.४८३३३° उत्तर ७३.५३३३३° पूर्व / 22.48333; 73.53333 (Champaner-Pavagadh Archaeological Park) 		सांस्कृतिक:
(iii), (iv), (v), (vi) 		7003132900000000000१,३२९ (३,२८०); मध्यवर्ती क्षेत्र २,९१२ (७,२००) २००४ [५]
छत्रपति शिवाजी टर्मिनस (पहिले भिक्टोरिया टर्मिनस) Large building of reddish stone with columns, cupolas and turrets. The main cupola is topped by a human sculpture. मुम्बई, महाराष्ट्र,  भारत
१८°५६′२४″ उत्तर ७२°५०′१०″ पूर्व / १८.९४०००° उत्तर ७२.८३६११° पूर्व / 18.94000; 72.83611 (Chhatrapati Shivaji Terminus (formerly Victoria Terminus)) 		सांस्कृतिक:
(ii), (iv) 		7000285000000000000२.८५ (७.०) २००४ [६]
गोवाको चर्च र मठहरू
A stone church.
 गोवा,  भारत
१५°३०′८″ उत्तर ७३°५४′४२″ पूर्व / १५.५०२२२° उत्तर ७३.९११६७° पूर्व / 15.50222; 73.91167 (Churches and Convents of Goa) 		सांस्कृतिक:
(ii), (iv), (vi)
—
 १९८६ [७]
एलिफेन्टा गुफाहरू
Sculpture of a three-headed figure.
 एलिफेन्टा टापु, कोलाबा जिल्ला, महाराष्ट्र,  भारत
१८°५८′०″ उत्तर ७२°५६′९″ पूर्व / १८.९६६६७° उत्तर ७२.९३५८३° पूर्व / 18.96667; 72.93583 (Elephanta Caves) 		सांस्कृतिक:
(i), (iii)
—
 १९८७ [८]
एलोरा गुफाहरू Heavily decorated religious structure cut from dark rock. वेरूल, औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र,  भारत
२०°१′३५″ उत्तर ७५°१०′४५″ पूर्व / २०.०२६३९° उत्तर ७५.१७९१७° पूर्व / 20.02639; 75.17917 (Ellora Caves) 		सांस्कृतिक:
(i), (iii), (vi)
—
 १९८३ [९]
फतेहपुर सिकरी Square building of red stone with two floors crowned by small turrets at each corner. आगरा जिल्ला, उत्तर प्रदेश,  भारत
२७°५′४०″ उत्तर ७७°३९′५१″ पूर्व / २७.०९४४४° उत्तर ७७.६६४१७° पूर्व / 27.09444; 77.66417 (Fatehpur Sikri) 		सांस्कृतिक:
(ii), (iii), (iv)
—
 १९८६ [१०]
ग्रेट हिमालयन राष्ट्रिय निकुञ्ज
The Great Himalayan National Park at dawn.
 कुल्लु क्षेत्र, हिमाचल प्रदेश, भारत
३१°४४′ उत्तर ७७°३३′ पूर्व / ३१.७३३° उत्तर ७७.५५०° पूर्व / 31.733; 77.550 (Great Himalayan National Park) 		प्राकृतिक:
(x) 		7005117100000000000१,१७,१०० (२,८९,०००) २०१४ [११]
महान चोल मन्दिर
A sculpture of a human shaped figure in a niche.
  भारत
१०°४६′५९″ उत्तर ७९°७′५७″ पूर्व / १०.७८३०६° उत्तर ७९.१३२५०° पूर्व / 10.78306; 79.13250 (Great Living Chola Temples) 		सांस्कृतिक:
(ii), (iii) 		7001220000000000000२२ (५४); मध्यवर्ती क्षेत्र १७ (४२) १९८७ [१२]
हम्पीमा स्मारकहरूको समूह
Ruins of a large decorated building.
 बेलारी जिल्ला, कर्नाटक,  भारत
१५°१८′५२″ उत्तर ७६°२८′१८″ पूर्व / १५.३१४४४° उत्तर ७६.४७१६७° पूर्व / 15.31444; 76.47167 (Group of Monuments at Hampi) 		सांस्कृतिक:
(i), (iii), (iv)
—
 १९८६ [१३]
महाबलीपुरममा रहेको स्मारकहरूको समूह
Ruins of a sandstone building with columns.
 चिङ्गलेपुत जिल्ला, तमिलनाडु,  भारत
१२°३७′०″ उत्तर ८०°११′३०″ पूर्व / १२.६१६६७° उत्तर ८०.१९१६७° पूर्व / 12.61667; 80.19167 (Group of Monuments at Mahabalipuram) 		सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (vi)
—
 १९८४ [१४]
पत्तदकलमा रहेको स्मारकहरूको समूह Stone structure decorated with columns, reliefs and sculptures and a high roof about the central part. बदामी, बिजापुर जिल्ला, कर्नाटक,  भारत
१५°५६′५४″ उत्तर ७५°४९′०″ पूर्व / १५.९४८३३° उत्तर ७५.८१६६७° पूर्व / 15.94833; 75.81667 (Group of Monuments at Pattadakal) 		सांस्कृतिक:
(iii), (iv) 		7000555999999999999५.५६ (१३.७); मध्यवर्ती क्षेत्र ११३ (२८०) १९८७ [१५]
राजस्थानको पहाडी किल्लाहरू भारत, राजस्थान,  भारत
 सांस्कृतिक:
(ii), (iii)
—
 २०१३ [१६]
हुमायुँको चिहान, दिल्ली Red and white stone building topped by a large white cupola and many small turrets. दिल्ली,  भारत
२८°३५′३६″ उत्तर ७७°१५′२″ पूर्व / २८.५९३३३° उत्तर ७७.२५०५६° पूर्व / 28.59333; 77.25056 (Humayun's Tomb, Delhi) 		सांस्कृतिक:
(ii), (iv)
—
 १९९३ [१७]
काजिरङ्गा राष्ट्रिय निकुञ्ज Grassland with a rhinoceros. असम,  भारत
२६°४०′ उत्तर ९३°२५′ पूर्व / २६.६६७° उत्तर ९३.४१७° पूर्व / 26.667; 93.417 (Kaziranga National Park) 		प्राकृतिक:
(ix), (x) 		7004429960000000000४२,९९६ (१,०६,२५०) १९८५ [१८]
केवलादेव राष्ट्रिय निकुञ्ज Grassland under water with deer and a flying heron. राजस्थान,  भारत
२७°९′३२″ उत्तर ७७°३०′३१″ पूर्व / २७.१५८८९° उत्तर ७७.५०८६१° पूर्व / 27.15889; 77.50861 (Keoladeo National Park) 		प्राकृतिक:
(x) 		7003287300000000000२,८७३ (७,१००) १९८५ [१९]
खजुराहोमा रहेको स्मारकहरूको समूह
Very tall stone structure decorated all over with sculptures.
 मध्यप्रदेश,  भारत
२४°५१′८″ उत्तर ७९°५५′२०″ पूर्व / २४.८५२२२° उत्तर ७९.९२२२२° पूर्व / 24.85222; 79.92222 (Khajuraho Group of Monuments) 		सांस्कृतिक:
(i), (iii)
—
 १९८६ [२०]
महाबोधी मन्दिर
Very tall steep pyramid shaped stone building with reliefs all over the surfaces.
 बिहार,  भारत
२४°४१′४३″ उत्तर ८४°५९′३८″ पूर्व / २४.६९५२८° उत्तर ८४.९९३८९° पूर्व / 24.69528; 84.99389 (Mahabodhi Temple Complex at Bodh Gaya) 		सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (iv), (vi) 		7000486000000000000४.८६ (१२.०) २००२ [२१]
मानस राष्ट्रिय निकुञ्ज
Suspension bridge across a river in a forested mountain landscape.
 असम,  भारत
२६°४३′३०″ उत्तर ९१°१′५०″ पूर्व / २६.७२५००° उत्तर ९१.०३०५६° पूर्व / 26.72500; 91.03056 (Manas National Park) 		प्राकृतिक:
(vii), (ix), (x) 		7004391000000000000३९,१०० (९७,०००) १९८५ [२२]
भारतको पर्वतीय रेल
A small steam locomotive with three blue carriages.
  भारत
११°३०′३७″ उत्तर ७६°५६′९″ पूर्व / ११.५१०२८° उत्तर ७६.९३५८३° पूर्व / 11.51028; 76.93583 (Mountain Railways of भारत) 		सांस्कृतिक:
(ii), (iv) 		7001890000000000000८९ (२२०); मध्यवर्ती क्षेत्र ६४५ (१,५९०) १९९९ [२३]
[२४]
[२५]
नन्दा देवी र फुलहरूको उपत्यका राष्ट्रिय निकुञ्ज
Mountain valley full of pink flowers.
 उत्तराखण्ड,  भारत
३०°४३′ उत्तर ७९°४०′ पूर्व / ३०.७१७° उत्तर ७९.६६७° पूर्व / 30.717; 79.667 (Nanda Devi and Valley of Flowers National Parks) 		प्राकृतिक:
(vii), (x) 		7004717830000000000७१,७८३ (१,७७,३८०); मध्यवर्ती क्षेत्र ५,१४,२८६ (१२,७०,८३०) १९८८ [२६]
कुतुब परिसर र स्मारकहरू, दिल्ली
Red and white building with a white dome and a tall tower or minaret with varying cross sections depending on height.
 दिल्ली,  भारत
२८°३१′३३″ उत्तर ७७°११′७″ पूर्व / २८.५२५८३° उत्तर ७७.१८५२८° पूर्व / 28.52583; 77.18528 (Qutb Minar and its Monuments, Delhi) 		सांस्कृतिक:
(iv)
—
 १९९३ [२७]
लाल किल्ला परिसर Gate in a red wall crowned by various small cupolas and turrets. दिल्ली,  भारत
२८°३९′२०″ उत्तर ७७°१४′२७″ पूर्व / २८.६५५५६° उत्तर ७७.२४०८३° पूर्व / 28.65556; 77.24083 (Red Fort Complex) 		सांस्कृतिक:
(ii), (iii), (vi) 		7001980000000000000९८ (२४०); मध्यवर्ती क्षेत्र १०० (२५०) २००७ [२८]
भिमबेटका चट्टान आश्रय Red rock paintings of humans and humans on horses. मध्यप्रदेश,  भारत
२२°५५′४०″ उत्तर ७७°३५′०″ पूर्व / २२.९२७७८° उत्तर ७७.५८३३३° पूर्व / 22.92778; 77.58333 (Rock Shelters of Bhimbetka) 		सांस्कृतिक:
(iii), (v) 		7003189300000000000१,८९३ (४,६८०); मध्यवर्ती क्षेत्र १०,२८० (२५,४००) २००३ [२९]
सुन्दरबन राष्ट्रिय निकुञ्ज Mangroves on a riverbank. पश्चिम बङ्गाल,  भारत
२१°५६′४२″ उत्तर ८८°५३′४५″ पूर्व / २१.९४५००° उत्तर ८८.८९५८३° पूर्व / 21.94500; 88.89583 (Sundarbans National Park) 		प्राकृतिक:
(ix), (x) 		7005133010000000000१,३३,०१० (३,२८,७००) १९८७ [३०]
सुर्य मन्दिर, कोणार्क Decorated wheel in stone relief. पुरी जिल्ला, उडिसा,  भारत
१९°५३′१५″ उत्तर ८६°५′४१″ पूर्व / १९.८८७५०° उत्तर ८६.०९४७२° पूर्व / 19.88750; 86.09472 (Sun Temple, Konârak) 		सांस्कृतिक:
(i), (iii), (vi) 		7001110000000000000११ (२७) १९८४ [३१]
ताजमहल A white building with a big and several smaller cupolas framed by four white minarets at each corner. आगरा, उत्तरप्रदेश,  भारत
२७°१०′२७″ उत्तर ७८°२′३२″ पूर्व / २७.१७४१७° उत्तर ७८.०४२२२° पूर्व / 27.17417; 78.04222 (Taj Mahal) 		सांस्कृतिक:
(i)
—
 १९८३ [३२]
जन्तर मन्तर, जयपुर A number of stone structures resembling giant sundials and other measurement instruments. जयपुर, राजस्थान,  भारत
२६°५५′२९″ उत्तर ७५°४९′३०″ पूर्व / २६.९२४७२° उत्तर ७५.८२५००° पूर्व / 26.92472; 75.82500 (The Jantar Mantar, Jaipur) 		सांस्कृतिक:
(iii), (iv) 		7000187000000000000१.८७ (४.६); मध्यवर्ती क्षेत्र १५ (३७) २०१० [३३]
पश्चिमी घाट
Western Ghats at Matheran.
  भारत प्राकृतिक:
(ix), (x) 		7007160000000000000१,६०,००,००० (४,००,००,०००) २०१२ [३४]
रानी कि वाव
Rani-ki-vav (the Queen's Stepwell) at Patan, Gujarat.
 पाटन, गुजरात,  भारत सांस्कृतिक:
(i)(iv) 		4.68 ha २०१४ [३५]


सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्ने]

  1. ↑ "Properties Inscribed on the World heritage List", UNESCO, अन्तिम पहुँच २०१०-१०-०१। 
  2. ↑ "Agra Fort", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  3. ↑ "Ajanta Caves", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  4. ↑ "Buddhist Monuments at Sanchi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०११। 
  5. ↑ "Champaner-Pavagadh Archaeological Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  6. ↑ "Chhatrapati Shivaji Terminus (formerly Victoria Terminus)", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  7. ↑ "Churches and Convents of Goa", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  8. ↑ "Elephanta Caves", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  9. ↑ "Ellora Caves", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  10. ↑ "Fatehpur Sikri", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  11. ↑ "Six new sites inscribed on World Heritage List", UNESCO, अन्तिम पहुँच २३ जुन २०१४। 
  12. ↑ "Great Living Chola Temples", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  13. ↑ "Group of Monuments at Hampi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  14. ↑ "Group of Monuments at Mahabalipuram", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  15. ↑ "Group of Monuments at Pattadakal", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०११। 
  16. ↑ "Hill Forts of Rajasthan", UNESCO, अन्तिम पहुँच २५ जुन २०१३। 
  17. ↑ "Humayun's Tomb, Delhi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  18. ↑ "Kaziranga National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  19. ↑ "Keoladeo National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  20. ↑ "Khajuraho Group of Monuments", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  21. ↑ "Mahabodhi Temple Complex at Bodh Gaya", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  22. ↑ "Manas National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  23. ↑ "Mountain Railways of India", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  24. ↑ "Decision - 29COM 8B.31 - Extension of Properties Inscribed on World Heritage List (Mountain Railways of India)", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  25. ↑ "Decision - 32COM 8B.28 - Examination of nomination of natural, mixed and cultural proprerties to the World Heritage List - Kalka Shimla Railway, Extension of Mountain Railways of India (INDIA)", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  26. ↑ "Nanda Devi and Valley of Flowers National Parks", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  27. ↑ "Qutb Minar and its Monuments, Delhi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  28. ↑ "Red Fort Complex", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  29. ↑ "Rock Shelters of Bhimbetka", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  30. ↑ "Sundarbans National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  31. ↑ "Sun Temple, Konârak", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  32. ↑ "Taj Mahal", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१०। 
  33. ↑ "The Jantar Mantar, Jaipur", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०११। 
  34. ↑ "Western Ghats", अन्तिम पहुँच ३ जुलाई २०१२। 
  35. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/922

बाह्य लिङ्कहरू[सम्पादन गर्ने]

उत्तरी तथा केन्द्रीय एसिया
UNESCO World Heritage logo
पश्चिमी एसिया
(अरब राज्यहरू सम्मलित)
पूर्वी एसिया
दक्षिणी एसिया
दक्षिणपूर्व एसिया
"https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=भारतका_विश्व_सम्पदा_क्षेत्रहरूको_सूची&oldid=663848" बाट निकालिएको