कुट्की
| कुट्की | |
|---|---|
| वैज्ञानिक वर्गीकरण | |
| जगत: | |
| कुल: | |
| वंश: | |
| प्रजाति: | P. kurroa
|
| वैज्ञानिक नाम | |
| Picrorhiza kurroa | |
कुट्की हिमाली क्षेत्रको २७०० मीटरभन्दा माथी ४५०० मीटरसम्म पाइने जडिबुटी हो । विशेषतः उत्तर फर्केको पथरिलो, चिस्यान प्रशस्त भएको भिरपाखा एवं चट्टानी कापामा यो पाउन सकिन्छ । जैविक मल प्रशस्त भएका चिस्यानयुक्त पहराहरूमा यो झुण्डिएर कतै पहरामा फैलिएर रहेको पाइन्छ । प्रत्येक गानाबाट निस्केका मसिना जराहरूले यसलाई वढन सहयोग गरिरहेको हुन्छ । पलाउँदै अगाडि बढेको काण्डमा भएका पुराना पातहरु सुक्दै गएपछि पातको लहरासँग जोडिएका केही भाग लहरामा नै टाँसिएर जरालाई वा काण्डलाई संरक्षण गरिराखेको हुन्छ । यसको काण्ड अथवा गानो कडा भाग भएता पनि भित्र नरम भाग रहेर बसेको हुन्छ । खेती गर्ने बारीमा वा प्राकृतिक रूपमा शुरुमा ठडिएर गए पनि पछि विस्तारै ढल्किएर जमिनको सतहसँग नै टाँसिएर अगाडि बढेको देखिएको छ । कार्तिक देखिनै उच्च लेकाली जग्गाहरूमा तुषारो तथा हिउ पर्न शुरु गर्ने हुँदा, यसको बृद्धि विकास प्रायः जसो रोकिन्छ । यस्तो अवस्थालाई सुषुप्त अवस्था(Dormant Stage) भनिन्छ । यस्तो अवस्थामा पहरामा भएका माटो च्यापुवाहरूमा यो हिउद भरिनै हिउँ भित्र रहन्छ । जब बैशाखतिर हिउँ पग्लन सुरु गर्दछ, तब यसको मुन्टो ताप र प्रकाश र चिस्यानको सहारालेसुषुप्त अवस्था(Dormant Stage)लाई पार गर्दछ । विस्तारै नयाँ मुनाहरु पलाउन थाल्दछन् र विरुवामा बृद्धि विकास शुरु हुन्छ ।
