कुश

कुश
प्रयोगका लागि तयार पारिएको कुश
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	वनस्पति
(श्रेणीविहीन):	फूल फुल्ने वनस्पति (एन्जिओस्पर्म)
(श्रेणीविहीन):	एकदलीय वनस्पति
(श्रेणीविहीन):	Commelinids
गण:	Poales
कुल:	Poaceae
वंश:	Desmostachya
प्रजाति:	D. bipinnata
वैज्ञानिक नाम
Desmostachya bipinnata (L.) Stapf
पर्याय
Briza bipinnata L. Eragrostis bipinnata (L.) K.Schum. Eragrostis cynosuriodes (Retz.) P.Beauv. Poa cynosuriodes Retz. Stapfiola bipinnata (L.) Kuntze Uniola bipinnata (L.) L. (basionym)

कुश एक प्रकारको धारिलो घाँसे वनस्पति हो। यसको धार्मिक र आयुर्वेदिक महत्त्व पनि छ । हिन्दू धर्मावलम्बीका लागि कुश विभिन्न धार्मिक संस्कार एवं कर्मकाण्डमा अनिवार्य र पवित्र वस्तु मानिन्छ। बुवाको मुख हेर्ने दिन अर्थात् कुशे औँसीको दिनलाई मृत पिताप्रति सम्झना प्रकट गर्ने र आ–आफ्नो घरघरमा ब्राह्मणद्वारा कुश ल्याउने महत्त्वपूर्ण पर्वको रूपमा चिनिन्छ। तराईदेखि पहाडसम्म पाइने यस वनस्पतिका पात र जरा विविध उपचारका लागि आयुर्वेदिक औषधि र सौन्दर्य प्रशाधनमा प्रयोग गरिन्छ। कुशको प्रयोग दाह, रक्तपित्त, तिर्खा, मृगौलाको पत्थरी आदि रोगको उपचारमा गर्न सकिन्छ। तीखो र धारिलो पात हुने हुँदा यसलाई टिप्दा होशियारीपूर्वक टिप्नुपर्छ । पहिले-पहिले परीक्षाको समयमा जो कुशलाई सहजतापूर्वक (घाउ नलगाई) बटुल्न सक्थ्यो उसलाई कुशल मानिन्थ्यो ।