कालिकोट जिल्ला
कालिकोट जिल्ला | |
|---|---|
 कालिकोट जिल्लामा रहेको कर्णाली नदी | |
 कर्णाली प्रदेशमा कालिकोट जिल्लाको अवस्थिति (गाढा पहेँलो) | |
| निर्देशाङ्क: २९°९′०″उ ८१°३७′०″पू / 29.15000°N 81.61667°E | |
| देश |  नेपाल |
| प्रदेश | कर्णाली प्रदेश |
| स्थापना | वि.सं २०१८ |
| सदरमुकाम | मान्म (खाँडाचक्र नगरपालिका) |
| स्थानीय तहहरू | |
| सरकार | |
| • प्रकार | जिल्ला समन्वय समिति |
| • अङ्ग | जिसस, कालिकोट |
| • संसदीय निर्वाचन क्षेत्र | १ सिट सूची |
| • प्रदेश सभा निर्वाचन क्षेत्रहरू | २ सिट |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | २,५३१ किमी२ (९७७ वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या | |
| • जम्मा | १४५,२९२ |
| • घनत्व | ५७/किमी२ (१५०/वर्ग माइल) |
| • घरधुरी | २६,७७९ |
| जनसाङ्ख्यिकी | |
| • जातीय समूहहरू | क्षेत्री, ठकुरी, कामी |
| • महिला ♀ | ५०.३% |
| मानव विकास सूचकाङ्क | |
| • साक्षरता दर | ७६.२% |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:४५ (नेपाली समय) |
| टेलिफोन कोड | ०८७ |
| आधिकारिक भाषा(हरू) | नेपाली, खस |
| वेबसाइट | जिप्रका, कालिकोट जिसस, कालिकोट |
कालिकोट जिल्ला नेपालको कर्णाली प्रदेश अन्तर्गत पर्ने एक जिल्ला हो। मान्म जिल्ला सदरमुकाम हो। यस जिल्लाले १,७४१ वर्ग किलोमिटर (६७२ वर्ग माइल) क्षेत्रफल ओगटेको छ। राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार जिल्लाको जनसङ्ख्या १,४५,२९२ रहेको थियो।
जिल्लाको नामाकरण सन्दर्भमा विभिन्न भनाई भएतापनि कालिकोट जिल्लाको मुग्राहाँ गाविसको कालिका गाउँमा अवस्थित रहेको कालीदेवीको मन्दिर (माडु)बाट नै यस जिल्लाको नाम कालिकोट रहन गएको हो भन्ने जनधारणा रहेको पाइन्छ।[३]
जनसाङ्ख्यिकी
| जनगणना वर्ष (वि.सं) | जन. | ±% प्र.व. ±% |
|---|---|---|
| २०३८ | ८७,६३८ | — |
| २०४८ | ८८,८०५ | +०.१३% |
| २०५८ | १०५,५८० | +१.७५% |
| २०६८ | १३६,९४८ | +२.६४% |
| २०७८ | १४४,९१७ | +०.५७% |
| स्रोत: सिटी पपुलेसन[४] | ||
राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार, कालिकोट जिल्लाको जनसङ्ख्या १,४५,२९२ थियो। जनसङ्ख्याको ११.४३% ५ वर्ष मुनिका छन्। जिल्लाको साक्षरता दर ७२.७२% छ र लिङ्ग अनुपात प्रति १००० पुरुषमा १०११ महिला छन्। नगरपालिकाहरूमा ५५,८९६ (३८.४७%) बसोबास गर्दछन्।[२]
जनसङ्ख्याको ९८% अर्थात् खस जातिले बहुमत ओगटेका छन्। खस दलितहरूले जनसङ्ख्याको २८% ओगटेका छन्। पहाडी जनजातिहरू, मुख्यतया मगरहरू, जनसङ्ख्याको १% ओगटेका छन्।[५]
राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार, ७३.२४% जनसङ्ख्याले नेपाली बोल्दछन् र २६.१७% खसलाई आफ्नो पहिलो भाषा बोल्दछन्। खस कर्णाली प्रदेशमा बोलिने नेपालीको उपभाषिका हो।[६]
हिन्दु धर्म यहाँको प्रमुख धर्म हो, जुन ९९.७९% जनसङ्ख्याले मान्दछन्।[७]
प्रशासनिक विभाजन
जिल्लामा ९ स्थानीय तहहरू छन्, जसमध्ये ३ नगरपालिका र ६ गाउँपालिका छन्।[८]
| क्रम | स्थानीय तह | समावेश गाविसहरू | वडा सङ्ख्या | केन्द्र | जनसङ्ख्या (वि.सं २०७८) | क्षेत्रफल (वर्ग
किमी) |
जनघनत्व (वर्ग किमी) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| १ | खाँडाचक्र नगरपालिका | मान्म, दाँहा, पाँखा, मार्ता (८) र बदालकोट | ११ | मान्म | २२,२७४ | १३३.२९ | १७० |
| २ | रास्कोट नगरपालिका | सिपखाना, स्युना र फुकोट | ९ | स्युना | १७,४२५ | ५९.७३ | २९० |
| ३ | तिलागुफा नगरपालिका | फोईमहादेव, राँचुली, जुविथा, छाप्रे र चिलखाया (१-८) | ११ | जुविथा | १३,१९७ | २६२.५६ | ५० |
| ४ | पचालझरना गाउँपालिका | नानिकोट, राम्नाकोट र बदालकोट (४-९) | ९ | राम्नाकोट | १३,६८७ | १६६.९२ | ८२ |
| ५ | सान्नी त्रिवेणी गाउँपालिका | रकु, मेहलमुडी र मुम्रा | ९ | मेहलमुडी | १३,४९१ | १३६.७१ | ९९ |
| ६ | नरहरिनाथ गाउँपालिका | कोटवाडा, कुमालगाउँ, रूप्सा, मालकोट र लालु | ९ | कुमालगाउँ | २२,४५८ | १४३.८६ | १६० |
| ७ | शुभकालिका गाउँपालिका | सुकाटियाँ, कालिका (मुग्राहाँ) र मार्ता (१-७,९) | ८ | सुकाटियाँ | १३,७७३ | ९७.३२ | १४० |
| ८ | महावै गाउँपालिका | ओदानकु, गेला र चिलखाया (९) | ७ | ओदानकु | ८,१७७ | ३२२.०७ | २५ |
| ९ | पलाँता गाउँपालिका | धौलागोह, खिन र थिर्पु | ९ | रानीविसौना | १७,३४६ | ३१८.८४ | ५४ |
सन्दर्भ सामग्रीहरू
- ↑ "जिल्ला प्रशासन कार्यालय, कालिकोट"।
- ↑ २.० २.१ "Provincial/District/Local reports: Karnali Province", राष्ट्रिय जनगणना २०७८, राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय।
- ↑ जि.वि.स.कालिकोट
- ↑ "NEPAL: Administrative Division", www.citypopulation.de (अङ्ग्रेजीमा)।
- ↑ ५.० ५.१ "Table 1: Caste/Ethnicity and sex", राष्ट्रिय जनगणना २०७८, राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय, अन्तिम पहुँच २०२४-०३-१६।
- ↑ ६.० ६.१ "Table 5: Mother tongue and sex", राष्ट्रिय जनगणना २०७८, राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय।
- ↑ "Table 5: Religion and sex", राष्ट्रिय जनगणना २०७८, राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय, अन्तिम पहुँच २०२४-०३-१६।
- ↑ "स्थानिय तह" (नेपालीमा), सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय, अन्तिम पहुँच २० असोज २०८२।
बाह्य कडीहरू
- कालिकोटमा गाविसको सिमाना, पानीको सुविधा र सडकहरूको संयुक्त राष्ट्र सङ्घको नक्सा
- "नेपालका जिल्लाहरू", स्ट्याटोइड्स।
सदरमुकाम: खाँडाचक्र नगरपालिका | ||
| नगरपालिका | | |
| गाउँपालिका | ||
