रुपन्देही जिल्ला
रुपन्देही जिल्ला | |
|---|---|
 सिद्धार्थ गौतमको जन्मस्थल | |
 रुपन्देहीको स्थान | |
| देश |  नेपाल |
| प्रदेश | लुम्बिनी प्रदेश |
| सदरमुकाम | सिद्धार्थनगर |
| स्थानीय तहहरू | सूची
|
| सरकार | |
| • प्रकार | जिल्ला समन्वय समिति |
| • अङ्ग | जिल्ला समन्वय समिति, रुपन्देही |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | १३६० किमी२ (५३० वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या | |
| • जम्मा | १११८९७५ |
| • घनत्व | ८२०/किमी२ (२१००/वर्ग माइल) |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:४५ (नेपालको प्रमाणिक समय) |
| भाषाहरू | नेपाली, भोजपुरी, अवधी, थारु |
रुपन्देही नेपालको लुम्बिनी प्रदेश अन्तर्गत पर्ने एक जिल्ला हो। यस जिल्लाको पूर्वमा नवलपरासी (बर्दघाट सुस्ता पश्चिम), पश्चिममा कपिलवस्तु जिल्ला, उत्तरमा पाल्पा जिल्ला र दक्षिणमा भारतको उत्तर प्रदेश पर्दछ। गौतम बुद्धको पवित्र जन्मस्थलको रूपमा विश्वमा नै परिचित यो जिल्ला ऐतिहासिक भौगोलिक एंव पर्यटकीय दृष्टिले ज्यादै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ।[२]
नामाकरण
[सम्पादन गर्नुहोस्]यस जिल्लाको नामाकरणको सम्वन्ध भगवान गौतम बुद्धसँग जोडिएको छ। गौतम बुद्धको आमा माया देवी यसै जिल्ला देवदहको भवानीपूरमा जन्मिएकी थिइन। उनी अत्यन्त सुन्दरी भएकोले उनलाई रूपिदेवी भनिन्थ्यो र त्यही शब्द रूपिदेवीवाट रूपिन्देही र रुपन्देही भएको हो भन्ने भनाई छ।[२]
जनजीवन
[सम्पादन गर्नुहोस्]यहाँका प्रमुख जनजातिमा ब्राहमण,क्षेत्री, थारु, मसुलमान, यादव, लोध, गुरुङ्ग, पासी, तेली, मल्लाह, धोवी आदि हुन। राष्ट्रिय भाषा नेपाली भएपनि यस जिल्लामा ६१%ले भोजपुरी, २४%ले नेपाली, ९% लेथारु र ६%ले विभिन्न भाषाहरू बोल्ने गरेके पाइन्छ।[२]
यस जिल्लाको मुख्य पेशा कृषि नै हो र कुल क्षेत्रक्रल मध्ये ८५९२२२ हेक्टर जमिन खेतीपातीको लागि उपयुक्त रहेको छ। यस जिल्लामा सतह सिंचाई, भूमिगतसिंचाई र लिफ्ट सिंचाईको माध्यमबाट ४८% खेती योग्य जमिनका सिंचाई सुविधा उपलब्ध छ। सिंचाईको मूख्य स्रोत नदि नाला भएपनि वर्षा याममा अध्यधिक पानीका बहावले गर्दा भू-क्षय, बाढी पहिरोर नदि कटान जस्ता गम्भीर समस्याहरू उत्पन्न हुने गर्दछन्। समतल भू-भाग, यातायातको सुविधा (सिर्द्धार्थ र महेन्द्र राजमार्गको मुख्य योगदान), कच्चा पर्द्धार्थ उपलब्धता, मेशिनरी औजारहरूको पैठारीमा सुगमता र उपलब्ध बजारको कारणले गर्दा यस जिल्लामा ठुला, मझौला र स(साना विविध उद्योगहरू स्थापना भएका छन्। बुटवल र सिर्द्धार्थनगर यस जिल्लाका महत्त्वपूर्ण औधौगिक एंव व्यापारी क्षेत्र हुन्।[२][३]
प्रशासनिक विभाजन
[सम्पादन गर्नुहोस्]जिल्लामा १ उपमहानगरपालिका ५ नगरपालिका र १० गाउँपालिकाहरू गरि १६ वटा स्थानीय तहहरू रहेका छन्।[४]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "National Population Census 2016", National Planning Commission Secretariat, Central Bureau of Statistics (CBS), Government of Nepal, सेप्टेम्बर २०११, मूलबाट २०१२-०४-१५-मा सङ्ग्रहित। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०४-१५ मिति
- ↑ २.० २.१ २.२ २.३ "जिल्ला विकास समिति, रुपन्देही (जनसाङ्ख्यिकीय रिपोर्टहरू तथा भौगोलिक अवस्थिति र हावापानी)", जिल्ला विकास समिति, रुपन्देही, http://www.ddcrupandehi.gov.np/app/webroot/index.php/content_pages/view/1035।
- ↑ "रुपन्देही जिल्लाको सङ्क्षिप्त परिचय", जीविस रुपन्देही।
- ↑ "स्थानिय तह" (नेपालीमा), सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय, अन्तिम पहुँच २० असोज २०८२।
बाह्य कडीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]रूपन्देही जिल्लाका नगरपालिका तथा गाविसहरू | ||
|---|---|---|
सदरमुकाम: बुटवल | ||
| गाविस सङ्ख्या: ६९ |
असुरैना • आनन्दवन • आमा • एकला • कम्हरिया • करहिया • करौता • केरवानी • खडवा वनगाई • खुदावागर • गङ्गोलिया • गजेडी • गोनाहा • चिल्हिया • छिपागढ • छोटकी रामनगर • जोगडा • टिकुलिगढ • तेनुहुवा • थुमहवा पिप्रहवा • दयानगर • दुधराक्ष • देवदह • धकधइ • धमोली • पश्चिम अमुवा • पजरकट्टी • पटखौली • पडसरी • पर्रोहा • पोखरभिण्डी • फरेना • वसन्तपुर • • बैरघाट • बोदवार • भगवानपुर • मक्रहर • मझगावा • मधवलिया • मधुवनी • मैनहिया • मर्यादपुर • मसिना • मानपकडी • मानमटेरिया • मोतिपुर • रायपुरा • रुद्रपुर • रोइनिहवा • लुम्बिनी आदर्श • बगाहा • वगौली • विष्णुपुरा • बेतकुइया • बोगडी • शङ्करनगर • सक्रौनपकडी • साडी • सालझण्डी • सिक्टहन • सिपवा • सिलौटिया • सूर्यपुरा • सेमरा मर्चवार • सेमलार • सौराहा फर्साटिकर • हाटी बनगाई • हाटी फर्साटिकर • हर्नैया | |
| नगरपालिका सङ्ख्या: २ | ||
रुपन्देही जिल्लासँग जोडिएर रहेका स्थानहरू | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||
