कोसी(लदि) पूजा
पूजाको परिचय
[सम्पादन गर्नुहोस्]कोसी पूजा | |
---|---|
वैकल्पिक नाम | लदि पूजा, पानी पूजा, घाट पूजा |
प्रकार | जातिय पर्व |
महत्त्व | प्रकृति प्रतिको स्नेह, जलदेवी प्रसन्न भइ अन्रनबाली काे सह बढ्रने, वर्षा समयमा हुने, डुङ्गा चलाउँदा खाेला नदिकाे भय कम हुने आम विश्वास रहेको |
मिति | फाल्गुण महिनाको तेस्रो मङ्गलबार |
कोसी पूजा अर्थात लदि पूजा नेपालमा बसोबास गर्ने समस्त माझी जातिको प्रमुख चाड हो । कोसी पूजा भन्नाले खोला, नदी अथवा पानीलाई गरिने पूजालाई जनाउँछ । यो पर्व प्रत्येक वर्ष फाल्गुण महिनाको तेस्रो मङ्गलबार मनाउने गरिन्छ । यो पर्वको दिन सबै मानिसहरूले नुहाउने, घर लिप-पोत गरी सफा राख्ने गरिन्छ । त्यसपछि आ-आफनो घरबाट नजिकको खोलामा सबै मानिसहरू भेला भई समूहमा यो पर्व मनाउने गरिन्छ । यो दिनमा नदिलाई विशेष रूपले पूजा गरिन्छ। पूजामा विशेष बिधिबाट तयार गरिएको थानमा सुँगुर, भैंसी, कुखुरा, हाँस र परेवागरि पाँच प्रकार जीवको बलि चढाउने गरिन्छ; जसलाई पञ्चबलि पनि भनिन्छ । यो पञ्चबलिको साथ थानमा फुल-अक्षता र भेटी पनि चढाउने गरिन्छ । यो दिनमा आफ्ना आफन्तहरू बिच शुभकामना आदानप्रदान पनि गर्ने गरिन्छ । साथै यो दिन नाचेर, गाएर रमाइलो गर्ने गरिन्छ ।
पूजाको परम्परा
[सम्पादन गर्नुहोस्]माझी जातिहरू परापूर्वक कालदेखि नेै खोलाको किनारमा बसि माछा मार्ने,डुङ्गा(नाउ)मा राखि मानिसहरूलाई खोला तारिदिने कार्य गर्दथे । उनिहरू सँधै खोलाको नजिक हुने, खोलामै बस्ने, खोलामा नै आश्रीत हुने भएकाले खोलालाई र पानीलाई भगवान मान्दथे र पूजाआजा गर्दथे । त्यसकारण आजपनि माझी जातिहरूले त्यो परम्परालाई मनाउदै आएका छन् । माझी जातिहरूको उल्लेख्य बसोबास भएको क्षेत्रका नजिक रहेका खोलाहरु जस्तै:-सप्तकोसी, दुधकोसी, तामाकोसी, अरुण, तमोर, कन्काई आदि जस्ता नदि-किनारमा यो पर्व मनाउने गरिन्छ । यो कोसी-पूजालाई लदिपूजा,पानीपूजा पनि भन्ने गरिन्छ । यसरि नदिपूजा गर्नाले बालीनाली राम्रो हुने, समयमा पानी पर्ने, घरपरिवारमा सुखशान्ति छाउने कुरामा माझीजातिको विश्वास रहिआएको छ ।[१][२]