फत्तेमान राजभण्डारी

Phatteman Rajbhandari
फत्तेमान राजभण्डारी
जन्म	November 28, 1936 Kathmandu, Nepal
मृत्यु	९ सेप्टेम्बर २०१३(2013-09-09) (उमेर ७६) Kathmandu, Nepal
राष्ट्रियता	Nepali
पुरस्कार	Sujbharajyabhisek Padak, Chinnalata Giti Puraskar, Prabal Gorkha Dakshin Bahu, Birendra Aishwarya Sewa Padak, Shambhu Prasad Mishra Smriti Award, Gaddhi Arohan Rajat Mahotsab Padak, Image Lifetime Achievement Award, Bhupalman Singh Sangeet Puraskar

फत्तेमान राजभान्डारी (नोभेम्बर २८,१९३६-सेप्टेम्बर ०९,२०१३) नेपाल सङ्गीतमा एक प्रतिष्ठित आवाज, नेपालका एक लोकप्रिय गायक र संगीतकार थिए जो "मार्ना बरु गढ़ो हुन्ना", "बनी खयो दडेलो ले", "येस्तो पानी हुडो राइचा", "सन्नानी को गलई मा" र "रातो रा चन्द्र" जस्ता प्रमुख गीतहरू लागि परिचित थिए।

प्रारम्भिक करियर

प्रकाशित अन्तर्वार्तामा आधारितः

फत्तेमान राज भाण्डारी आफ्ना आमाबाबु पूर्ण माया राजभान्डारी र जितमान राजभान्डरी (तबला वादक) को तेस्रो सन्तानका रूपमा जन्मेका थिए उनले दरबार हाई स्कूल अध्ययन सुरु गरे जहाँ उनले २-३ महिना अध्ययन गरे तर पछि पद्मौदय हाई स्कूलमा भर्ना भए। तर पारिवारिक परिस्थितिका कारण उनले उच्च शिक्षा लिन सकेनन्।

उनले केही अभिनयका साथसाथै सानै उमेरमा भजन गाउन थाले। सन् १९५१ मा रेडियो नेपाल स्थापना भएपछि फात्तेम्यानले आफ्नो प्रतिभा प्रकट गर्ने दुर्लभ अवसर पाए। उनले "हे राम नाम प्रभु को जपदाई प्राण यो जाओस" भजन गाएर सुरु गरे। त्यसपछि उनले सन् १९६८ मा आफ्नो बाल्यकालका साथी नाटिकाजी रचित "येस्तो पानी हुडो राइचा" गाए जसले उनलाई तत्काल पहिचान दिलायो। विक्रम संवत् २०१७ मा गुरु दास गोखले नेपाल भ्रमण गरे र फत्तेमानले सङ्गीतको प्रविधिमा तालिम लिने अवसर पाए। उनी सन् 2019 मा सङ्गीत नाटक अकादमी सामेल भए र प्रोफेसर राम प्रसादले ४ वर्षसम्म शास्त्रीय सङ्गीतमा निर्देशन दिए।

विरासत

फत्तेमानलाई नेपाली शास्त्रीय सङ्गीतको अग्रगामी मानिन्छ र नारायण गोपाल, नातीकाजी र प्रेम ध्वज प्रधान जस्ता नेपालका प्रसिद्ध गायकहरूसँगै उनी उच्च सम्मानित गायक थिए। वास्तवमा, नारायण गोपाल गायकको ठुलो प्रशंसक भनिएको थियो, एक प्रशंसा जसको परिणामस्वरूप गोपालले राजभन्डारीका तिनवटा गीतहरू-बनै खायो डढेलोले, नचिनेझैँ र जिन्दगिको पाना भारी मा सङ्गीत गरे।

फत्तेमानको एक मात्र एल्बम "फत्तेमान एट ७०" अवास 'पालेटी' शृङ्खलामा सङ्गीतबद्ध गरिएको थियो जब उनी ७० वर्षका थिए र सङ्गीत समीक्षक रमन जिमिरेले वर्णन गरेअनुसार उनको स्वभावसँग कुरा गर्छन्। "यो उनको कुशल स्वरका लागि मात्र होइन, तर धेरै मिलनसार प्रकृतिको लागि पनि धन्यवाद थियो, जुन लगातार स्पटलाइट हग गर्न खोजिरहेको थिएन।"

उनले ४०० भन्दा बढी शास्त्रीय गीतहरूमा गायन वा साङ्गीतिक प्रदर्शनका साथ प्रस्तुति दिएका छन्। उनका केही लोकप्रिय गीतहरू समावेश छन्ः

• मर्न बरू गार्हो हुन्न
• यस्तो पनि हुँदो रैछ जिनमदगीमा कहीले कहीले
• सान्नानिको गालैमाायो कालो कोठी रैछ
• बनै खयो डढेलोले, मनै खायो
• रातो रा चन्द्र सूर्य

पुरस्कार

नेपाली सङ्गीतमा फत्तेमानको योगदानलाई उनको जीवनकालमा धेरै प्रशंसाले मान्यता दिइएको छः

• बिक्रम सम्बत् २०३९ मा सुजभराज्याभिसेक पदक।
• बिक्रम सम्बत् २०५२ मा छिन्नलता गीति पुरस्कार।
• प्रबल गोर्खा दक्षिण बहू बिक्रम सम्बत् २०५५
• बिक्रम सम्बत् २०५८ मा बिरेन्द्र ऐश्वर्या सेवा पदक।
• बिक्रम सम्बत् २०५९ मा शम्भू प्रसाद मिश्र स्मृति पुरस्कार।
• बिक्रम सम्बत् २०५९ मा गढी अरोहन रजत महोत्सव पदक।
• बिक्रम सम्बत् २०६० मा छवि लाइफटाइम अचीभमेन्ट अवार्ड।
• भूपालमन सिंह सङ्गीत पुरस्कार बिक्रम सम्बत् २०६१

मृत्यु

फोक्सोको क्यान्सर र उमेरसँग सम्बन्धित जटिलताहरूसँग सङ्घर्ष गरेपछि सेप्टेम्बर ०९ २०१३ मा फत्तेमानको मृत्यु भयो। उनलाई ओम अस्पताल, चाहाबाहिलमा केमोथेरापी भइरहेको बताइएको छ।

उनकी श्रीमती, दुई छोरा र तीन छोरी छन्।