लीलबहादुर क्षेत्री
स्वरूप
लीलबहादुर क्षेत्री | |
---|---|
![]() | |
जन्म | वि.सं. १९८९ असम, गुवाहाटी, भारत |
साहित्यिक नाम | लीलबहादुर क्षत्री |
पेशा | लेखक, साहित्यकार |
विधा | उपन्यास |
लीलबहादुर क्षत्री नेपाली भाषाका साहित्यकार हुन्। उनले लेखेको उपन्यास बसाइँ निकै चर्चित कृति हो। सन् १९३३ मार्च १ का दिन भारत, आसामको गुवाहटीमा जन्मिएका लीलबहादुर क्षत्रीको निधन ९२ वर्षको उमेरमा १३ मार्च २०२५ अर्थात् २०८१ फागुन २९ गते मरिखाली गुवाहाटीमा भयो । अर्थशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरी प्राध्यापन गरेका क्षत्री नेपाली, बङ्गाली, हिन्दी र अङ्ग्रेजी साहित्यका अध्येता थिए । आठ कक्षामा पढ्दा सन् १९४९ जनवरी १ मा ‘शिवस्तुति’ कविता प्रकाशित गरी साहित्ययात्रा आरम्भ गरे ।
कृतिहरू
- उपन्यास- बसाइँ (२०१४), अतृप्त (२०२६), ब्रह्मपुत्रको छेउछाउ (२०४३) र प्रतिध्वनि–विस्मृतिका (२०६१) ,
- कथासङ्ग्रह - तीन दशक बीस अभिव्यक्ति (१९८३), लीलबहादुर क्षेत्रीका कथाहरु (१९९३), दिल नफुक्ने गाँठो (सं. डा. खगेन शर्मा र एकदेव अधिकारी २०१३) र छरिएका बिस्कुन (२०१६),
- नाटक - दोबाटो (१९६७), माग (एकाङ्की १९७८), शुरूको शुरू (१९८७) र लीलबहादुर क्षत्री चर्चित नाटकहरु (सं. गोविन्दराज भट्टराई २०२१) ,
- निबन्धसङ्ग्रह - आसाममा नेपाली भाषाको साह्रोगाह्रो (१९६१), पूर्वाञ्चल भारतीय नेपाली कथा–साहित्य र पत्रकारिताको इतिवृत (१९९७), झ्याउरे पार्टीमा लाग्दा (१९९९), पूर्वोत्तर भारतीय नेपाली साहित्य र समाजको ऐतिहासिक दिग्दर्शन (२०००), सिमलको भुवा (२०११), अतीतका ऐनामा विविध झाँकीहरु (सं. डा. खगेन शर्मा २०२५)
- भूमिका - लीलबहादुर क्षत्रीका ऐतिहासिक भूमिका (सं. डी.आर. पोखरेल २०१९)
- अन्तर्वार्ता - लीलबहादुर क्षत्रीको कायाकैरन (सं. रूद्र बराल, अन्तर्वार्ता, २०२३)
- बसाइँको अनुवाद - ल्यारी हार्टसेल (अमेरिका) बाट बसाइँको पहिलो अङ्ग्रेजीमा अनुवाद टुवार्डस अननोन होराइजन शीर्षकमा भएर आँकुरा प्रकाशनबाट प्रकाशित छ भने दोस्रोपटक लन्डन विश्वविद्यालयका प्रोफेसर माइकल हटबाट माउन्टेड पेन्टेड विथ ट्युमेरिक शीर्षकमा अङ्ग्रेजीमा अनुवादित भई कोलम्बिया युनिभर्सिटी प्रेस, न्युयोर्कबाट प्रकाशित छ । यसको अनुवाद असमिया, हिन्दी, चिनियाँ र थारू भाषामा भएको छ ।
- पुरस्कार - भारतमा भानु, दियालो (दुलिचन्द) (१९८३), मदन स्मारक व्याख्यानमाला सम्मान (२००१), अगम स्मृति (२००५), असम नेपाली साहित्यसभा (२००६), सिक्किम सम्मान (२००४), पूर्वाञ्चल साहित्य शिरोमणि (२०१२), हरिभक्त कटुवाल स्मृति (२०१३) पद्मश्री (२०२०) र साहित्य अकादमी तथा नेपालमा वेदनिधि (२००३), नई देरूनिख (२०१२), वसुन्धराश्री (२०१६) र जगदम्बाश्री (२०१३) पुरस्कारबाट पुरस्कृत ।
सन्दर्भ सामग्री
[सम्पादन गर्नुहोस्]